– was born in 1979 in Minsk. She graduated from the Belarusian State Academy of Arts. Antonina is an artist and a member of the Belarusian Union of Artists.
Why do I do art? Art is probably the only space where I can feel free, act, and speak out, regardless of the patterns of behaviour and reactions the society has been imposing on me since birth.
For me, being an artist is not just a profession, but rather a way of life, a specific lifestyle choice, where I constantly exist in the conflict of choices – not only as an artist, but also as a woman and mother, every time facing the necessity to prove my right to decide in favour of the art mission. The very state/being in these conflicting choices provides me with my central subject in art – the resistance to stereotypes, to the way our society addresses/articulates such basic notions as
_death,
_fear,
_motherhood,
_body,
_ gender/social roles distribution.
Why am I interested in them? The answer is obvious. All these issues should be addressed from a much broader perspective (regardless of the conventionally “proper” interpretation), then the answers to the important questions will be more interesting, deeper and, most importantly, true and thus – a part of our life.
It would be true to say that I work with the practice of research as it allows me to delve deeper into a subject of my interest – a process I can describe as my artistic strategy. To investigate means to dig rather than skim.
For me, an artist’s social role is about showing a possibility and importance of an alternative living/being/existing that would differ from what teachers or parents told you and rather reflect your own vision of life. But to do it, you need to feel/find the answer to the question “How?” Artists come up with various ways of seeing this “How?”, since we visualise (represent) other models of being.
Different issues inspire me at different times. My daughter is a subject of most of my artworks, she is a source of my suffering and creative excitement. In a way, as a real artist I emerged with her birth. This period is marked by a few important pieces of art – Black Job1 and Sacred Terror2.
Now I am experiencing new times, and the very subject of “time” is something I have strong feelings about. My age that I am beginning to realise and, in contrast to it, the youth I am observing reveals new burning knowledge, while the unspeakably savage political situation where this youth manifests itself and finds the strength to live provides me with new themes for artistic expression.
I am a mother of a 16-year-old daughter and have been in a relationship with my partner for 17 years. Also, I am actively working as an artist. The experience of motherhood has strongly influenced my artistic practice and become one of the central topics of my work. Motherhood and partnership obviously affect my life forcing to constantly balance on some borderline. One of Baby Blue3 series artworks I did with my daughter Marusia Gulina has a phrase that says, “When you are a woman-artist-mother, there is no side you can eventually take.” The point of this message is that being a mother-artist you will always find yourself facing a choice – a choice that will tear you apart between cooking a meal for your child and escaping to the studio. While working on a piece of art, you will keep on thinking of your kid. And this “schizophrenic” state is something you have to be ready for.
The extent of your partner’s involvement in upbringing and household chores is certainly important, too, and in our relationships there is a strict division of responsibilities. As we are both artists and share the studio, we had to agree on this from the very start to avoid compromising the artistic activities of both of us.
It is difficult to talk about the future of female/feminist art in Belarus because should political changes occur, our culture, in general, will get a new impulse for development, and feminist art will finally be able to get its own distinctive voice.
In a sense, my artistic practice is an ongoing research process, where the forms/media of my work match a specific theme resulting in a piece art. This practice does not vary much, however, while at the beginning of my artistic development I would find my language and forms intuitively – one might say thanks to a gut feeling – in the course of time I have developed a clearer understanding of my creative impulses and learnt to approach them consciously, thus – to be faster in establishing connections between the topic and the forms of my artistic expression.
I see my art mission in offering a broader/deeper perspective on different aspects of reality – essentially, art is a state of freedom, where both the artist and the viewer have the right to Be.
Being a woman means being in a state of resistance. My daily life is divided into two parts: in one I am a mother and the other – an artist. I believe I have found a balance between my private life and work, partly because my partner is also an artist and he understands its importance. Our private life is our work.
I am not interested in the concept of “femininity”, I deliberately disregard it and it exists in my life purely as a patriarchal perspective manifestation. The same applies to social roles. When I talk about being a woman as a state of “resistance”, I mean the struggle against prevailing social stereotypes that have shaped certain attitudes and requirements to woman as a Mother, a Wife, an Artist, etc.4567
In Belarus women are still perceived as “a weak link” and, even though the history of Belarus in the Soviet times faced a period of emancipation and women’s suffrage (in 1917), we continue experiencing economic dependence, social insecurity, and gender pay gap. Obviously, nowadays, women’s status requires greater protection and a change in public opinion about social roles and gender identity.
The statuses of female and male artists in Belarus are not equal and actually differ significantly. I have a joke about it – to realise yourself as a female artist, you have to win both other female and male artists. In other words, the world of art is hierarchical – it fully duplicates the system of power structures and social relations.
As a rule, women are quickly classified as working with applied arts (ceramics, weaving, etc) and usually they find it very difficult to liberate from this sphere and join the field of “serious” media (such as easel art – painting, graphics, sculpture), where they will still be perceived as unequal.
For instance, all top managerial positions in the Belarusian Union of Artists are held by male artists. In contemporary art I consider myself to be a part of, things are slightly different – also because feminism is one of its key topics.
I understand “politics” as a choice, an interaction between people, society and individual, as an interaction between the artist and society. It is hard to speak about politics in the current Belarusian context. Our society is going through one of the most tragic moments in the country’s history. And in this context, any (in)action, any (non)statement, any artistic (non)act should be considered as a political statement. At the moment, any choice is political89.
I am a feminist, and it is my political position. For me, it is important to manifest my values in art10111213. I would not speak of myself solely in the context of national identity, as it narrows the perception of “self”, I can’t relate to the idea of nationalism as an ideology that is a core value of the society/the state, I adhere to anarchist views and stand for diversity. Nevertheless, I define my national identity as “Belarusian”, and the place where I live, as well as its rich historical heritage, is extremely important to me.
“To be an artist in Belarus is to be a person with adolescent romantic attitudes who pursues their art as long as they can, until death” – that’s my daughter’s description of the Belarusian artist. And she is right because unfortunately, culture and art in Belarus are in utter oblivion. You need a lot of strength and personal initiative to make art because you will always have to resist the dictates of the authoritarian state system with its distinct patriarchy which also results in high risk for one’s life.”
Edited by Anna Karpenko and Sophia Sadovskaya (2022).
1Image: Antonina Slobodchikova, Black jobs, 2007, installation, photo by Viktoryia Kharytonava. Courtesy of the artist.2Image: Antonina Slobodchikova, Sacred Terror, 2014, installation. Courtesy of the artist.
3Image: Antonina Slobodchikova, Baby blue, 2017, installation, photo by Sergey Zhdanovich. Courtesy of the artist.
4Image: Antonina Slobodchikova, Purity, 2019, installation, photo by Sergey Zhdanovich. Courtesy of the artist.
5Image: Antonina Slobodchikova, Purity, 2019, installation, photo by Olga Kirillova. Courtesy of the artist.
6Image: Antonina Slobodchikova, Purity, 2019, installation, photo by Olga Kirillova. Courtesy of the artist.
7Image: Antonina Slobodchikova, Purity, 2019, installation, photo by Olga Krillova. Courtesy of the artist.
8Image: Antonina Slobodchikova, Requiem for a dream, 2021, installation, photo - gallery Arsenal. Courtesy of the artist.
9Image: Antonina Slobodchikova, Requiem for a dream, 2021, installation, photo - gallery Arsenal. Courtesy of the artist.
10Image: Antonina Slobodchikova, It is here, 2012, installation, photo by Viktoryia Kharytonava. Courtesy of the artist.
11Image: Antonina Slobodchikova, It is here, 2012, installation, photo by Viktoryia Kharytonava. Courtesy of the artist.
12Image: Antonina Slobodchikova, It is here, 2010, installation, photo by Viktoryia Kharytonava. Courtesy of the artist.
13Image: Antonina Slobodchikova, Mother-heroine, 2006, collage. Courtesy of the artist.
– мастачка, нарадзілася ў 1979 годзе ў Мінску. Скончыла Беларускую дзяржаўную акадэмію мастацтваў. Член Саюза мастакоў Беларусі.
Чаму я займаюся мастацтвам
Мастацтва для мяне, мабыць, адзіная сфера, дзе я магу адчуваць сябе свабоднай. Дзе я магу дзейнічаць і гаварыць незалежна ад сфармаваных шаблонаў паводзін і рэакцый, якія дыктуе мне грамадства проста ад нараджэння.
Паняцце “быць мастачкай” для мяне не абмяжоўвацца проста прафесіяй, гэта хутчэй лад жыцця, выбар спецыфічнага ладу жыцця, дзе ты ўвесь час існуеш унутры канфлікту гэтага выбару – як жанчына, як маці; дзе кожны раз табе неабходна зацвярджаць сваё права выбіраць на карысць свайго мастацкага прызначэння.
Сам стан/быццё ў “канфлікце выбару” дае мне асноўную тэму ў творчасці – супраціў стэрэатыпам, таму, як у нашым грамадстве разумеюцца/трансліруюцца базавыя паняцці:
_смерці,
_страху,
_мацярынства,
_цела,
_размеркавання гендэрных/сацыяльных роляў
Чаму мяне гэта цікавіць – адказ відавочны. Усе гэтыя тэмы неабходна разглядаць нашмат шырэй (незалежна ад умоўнага “правільнага чытання”), і тады адказы на важныя пытанні будуць цікавей, глыбей, а самае галоўнае – яны будуць праўдай, а значыць, жыццём.
Я б пагадзілася з тым, што працую з практыкай даследавання, бо гэта дазваляе паглыбіцца ў пытанне, якое мяне цікавіць. І таму мая мастацкая стратэгія – глыбока занурвацца ў тэму. Даследаваць – значыць капаць, не слізгаць па паверхні.
Для мяне сацыяльная роля мастачкі – гэта магчымасць паказаць, што можна і важна жыць/быць/існаваць па-іншаму. Не так, як казалі настаўнікі, не так, як вучылі бацькі, а так, як вы самі хочаце пражываць сваё жыццё. Але для гэтага трэба адчуць/зразумець, “як”. Мастач_кі прапануюць убачыць гэта “як”, візуалізаваць (рэпрэзентаваць) іншыя мадэлі быцця.
У розны час натхненне мне прыносяць розныя рэчы. Большая частка маёй творчасці цесна звязана з маёй дачкой: яна крыніца маіх пакут і творчых радасцей. У нейкім сэнсе я пачалася як сур’ёзная мастачка з моманту яе нараджэння. Я стварыла шмат работ, звязаных з ёй. Гэта перыяд, пазначаны для мяне важнымі працамі: Black Job1 і Свяшчэнны жах2.
Цяпер я перажываю новы час, і вельмі востра адчуваю тэму “часу”. Узрост, які я пачынаю ўсведамляць, і ў процівагу яму “юнацтва”, якое назіраю, парыводзіць да атрымання новых апякаючых ведаў, і тая невыказна дзікая жахлівая палітычная сітуацыя, у якой гэтае “юнацтва” праяўляецца і знаходзіць сілы жыць, дае новыя тэмы для мастацкага выказвання.
Я маці 16-гадовай дачкі, знаходжуся ў адносінах з партнёрам 17 гадоў, і актыўна працую як мастачка. Досвед мацярынства моцна паўплываў на маю мастацкую практыку, і гэта стала адной з асноўных тэм маёй творчасці. Вядома, жыццё ў партнёрстве і мацярынства адбіваюцца на маім быцці, я ўвесь час знаходжуся на раздзяляльнай рысе. У мяне ёсць праца з праекта Baby Blue3, які мы рабілі сумесна з дачкой Марусяй Гулінай. На гэтай працы ёсць надпіс “Калі ты жанчына-мастачка-маці, ты так і не займаеш нічый бок”.
Сутнасць у тым, што будучы мастачкай-маці, ты заўсёды будзеш знаходзіцца ў стане выбару, які будзе цябе разрываць: гатуючы абед для дзіцяці, ты будзеш хутчэй старацца збегчы ў сваю студыю, а знаходзячыся за працай, – будзеш усімі думкамі са сваім дзіцём. І да гэтага “шызафрэнічнага” стану трэба быць гатовай.
Вядома, важна, наколькі партнёр удзельнічае ў выхаванні, бытавым абслугоўванні. У нашых адносінах прыняты строгі падзел абавязкаў, зыходзячы з таго, што мы абодва мастакі і ў нас агульная майстэрня, нам неабходна было выбудоўваць такія адносіны з самага пачатку, каб не пацярпела наша мастацкая дзейнасць.
Складана казаць у цяперашніх рэаліях пра будучыню жаночага/фемінісцкага мастацтва ў беларускім кантэксце, бо калі ў нас у краіне ўсё ж такі адбудуцца палітычныя змены, то культура ў цэлым атрымае новы вектар развіцця, і разам з ёй феммастацтва нарэшце зможа загучаць у поўны голас.
Мая мастацкая практыка – гэта ў нейкім сэнсе бесперапынны даследчы працэс, дзе форма/медыум працы карэлюе з пэўнай тэмай. Вынік – створаная работа.
Гэтая мастацкая практыка не асабліва змянілася цягам жыцця, іншая справа, што калі ў самым пачатку свайго мастацкага развіцця я шмат што – мову, форму – знаходзіла інтуітыўна, можна сказаць, гэта быў рух навобмацак, то з часам я навучылася выразней чуць імпульсы сваёй творчай інтуіцыі і перакладаць іх у плоскасць усвядомленасці, то-бок хутчэй знаходзіць узаемасувязі паміж тэмай і формай майго мастацкага выказвання.
Для мяне місія мастацтва заключаецца ў прапанове больш шырокага/раскрытага глыбокага погляду на розныя аспекты рэальнасці жыцця. Па сутнасці, мастацтва – гэта стан свабоды, дзе і мастак, і глядач маюць права Быць.
Быць жанчынай – значыць знаходзіцца ў супраціве.
Мая штодзённасць дзеліцца на дзве часткі: першая – там, дзе я маці, другая – дзе я мастачка. Думаю, што я знайшла баланс паміж асабістым жыццём і працай, збольшага дзякуючы таму, што мой партнёр таксама мастак і ён разумее важнасць маёй працы. Наша асабістае жыццё і ёсць наша праца.
Паняцце “жаноцкасць” мне нецікава, я свядома (?) грэбую гэтым паняццем, і яно ў маім жыцці існуе выключна як прыклад патрыярхальнага погляду на гендэр.
Тое ж адносіцца і да сацыяльных роляў. Калі я кажу аб быцці жанчыны як аб стане «супраціву», я маю на ўвазе барацьбу са стэрэатыпамі, якія ўстанавіліся ў нашых грамадствах, сфармаваўшы пэўныя адносіны і патрабаванні да жанчыны як да Маці, Жонкі, Мастачкі і г. д.4567.
Дагэтуль жанчына ў нашай краіне мае статус “слабага звяна” і, нягледзячы на тое, што гісторыя Беларусі ўключае і савецкае мінулае, звязанае з эмансіпацыяй, калі жанчыны атрымалі права голасу (у 1917 годзе), дагэтуль існуюць праблемы эканамічнай залежнасці, сацыяльнай неабароненасці, больш нізкай аплаты працы жанчын у параўнанні з аплатай працы мужчын.
Відавочна, у нашых рэаліях статус жанчыны патрабуе большай абароненасці, змены адносін у грамадстве да паняццяў сацыяльных роляў і гендэрнай ідэнтычнасці.
Быць мастачкай у Беларусі не тоесна таму (а надта адрозніваецца ад таго), каб
быць мастаком. На гэты конт у мяне ёсць жарт: для таго каб выстаяць у мастацкай сферы, мастачцы трэба спачатку выйграць у іншых мастачак, а потым – у мастакоў. Іншымі словамі, сфера мастацтва іерархічная (бо абсалютна дублюе сістэму ўладных структур і ўзаемаадносін грамадства ў цэлым).
Зазвычай, для выключэння з канкурэнцыі мастачкам з “радасцю” адводзяць нішу прыкладных медыумаў: кераміка, ткацтва, але мастачцы цяжка вырвацца з гэтай прасторы ў сферу “сурʼёзных” медыумаў, такіх як станковае мастацтва (жывапіс, графіка, скульптура), дзе мастачка ўсё роўна не будзе роўная мастакам.
Напрыклад, “Беларускі саюз мастакоў” – арганізацыя, дзе дагэтуль галоўныя кіруючыя пасады займаюць мужчыны. Трохі інакш ідуць справы з вектарам “сучаснага” мастацтва, да якога я сябе адношу, у тым ліку і дзякуючы таму, што тэмы фемінізму – адныя з самых важных у гэтай плыні.
Я разумею “палітыку” як выбар, як узаемадзеянне паміж людзьмі, грамадствам і чалавекам. Узаемадзеянне мастака і соцыуму. Складана цяпер гаварыць аб палітыцы ў беларускім кантэксце. Наша грамадства перажывае адзін з самых трагічных момантаў у гісторыі Беларусі. І ў гэтым кантэксце ўзаемаадносін мастака і грамадства любое дзеянне/бяздзейнасць, (не)выказванне, любы мастацкі не(акт) варта разглядаць як палітычнае выказванне. Любы выбар цяпер – палітычнае выказванне89.
Я феміністка, і гэта мая палітычная пазіцыя. Для мяне важна праяўляць свае каштоўнасці ў мастацтве10111213. Не хацелася б казаць пра сябе выключна ў кантэксце нацыянальнай ідэнтычнасці, на мой погляд, гэта трохі звужае ўспрыманне сябе, і ідэя нацыяналізму як ідэалогіі, якая зʼяўляецца асноўнай каштоўнасцю грамадства/дзяржавы, мне не блізкая, да таго ж я прытрымліваюся анархісцкіх поглядаў і выступаю за разнастайнасць. Тым не менш, сваю нацыянальную ідэнтычнасць я вызначаю як “беларуска”, і для мяне надзвычай важнае тое месца, у якім я жыву, з яго багатай гістарычнай спадчынай.
“Быць мастачкай у Беларусі – гэта быць чалавекам з падлеткавымі поглядамі, якім кіруюць рамантычныя імкненні, які займаецца сваім мастацтвам наколькі хапае моцы, пакуль не памрэ”, – так апісала беларускую мастач_ку мая дачка. І яна мае рацыю, таму што, на жаль, сфера культуры/мастацтва ў Беларусі знаходзяцца ў поўным занядбанні.
Трэба мець шмат сіл і асабістай ініцыятывы, каб займацца тут мастацтвам, таму што ўвесь час даводзіцца супрацьстаяць дыктату сістэмы аўтарытарнай дзяржавы з яго ярка выражаным патрыярхальным вектарам, што цяпер стала асабліва небяспечным для жыцця.”
Рэдактаркі: Ганна Карпенка і Сафія Садоўская (2022).
1Выява: Антаніна Слабодчыкава, Black jobs, 2007, інсталяцыя, фота: Вікторыя Харытонава. З дазволу мастачкі.
