Anna Siekierska
– born 1987 in Warsaw – cyclist, academic, sculptor and activist involved in nature conservation. Workshop facilitator who sensitises to the life of other creatures, co-author of numerous installations in public space and socially engaged projects. She spends a lot of time in various scrublands and swamps.
Cyclist and walker – these words not only define my favourite ways of getting around, but are also important elements of my identity. I move by bicycle where I live, wander through the scrubland, and go on cycling journeys. My artistic practice is linked to specific locations in the terrain that I traverse, return to, explore with my body. The essence of these processes is to linger for a long time, to observe changes that happen on a non-human time scale. The trees think slowly. So do I.
As part of my art practice, I address environmental issues. There is a disagreement in me about the exploitation of nature and the climate crisis. On the other hand, I think about anthropogenic changes as part of evolution and humankind as part of nature. I think that art will not save us from disaster, but it can prepare us to adapt to new conditions, sensitize us to the needs of other species, teach us about empathy and ways to communicate with other beings who co-inhabit the world with us12.
Starting in 2019, I have been taking steps to preserve the Szyc Stadium in Poznan as a space for self-developing nature. For more than a quarter of a century, the stadium has been colonized by non-human inhabitants of the city. The grandstand surrounding the arena has become the ground for the 2,000 trees, and the field plate turned into a diverse meadow. It is a unique habitat for more than 25 species of birds, four species of bats, six species of bumblebees and other insects, and even a hiding place for a family of foxes. The future of the site is under threat. I gave a performance, held a discussion, and conducted a series of walks there. I have also created installations, objects, a map, a radio play about the place. I managed to mobilize a group of local women activists and naturalists committed to protecting the stadium. Together we participated in meetings with officials and decision-makers. A number of articles describing the uniqueness of the site have been written. There was a gardening direct action – a joint planting of 2,000 daffodils commemorating the Jewish forced labourers detained here during World War II. The launch of a competition for the surrounding area, which included the preservation of the stadium as a place for nature, was a success345678 .
The exhibition Weeds and People (Zachęta Project Room, 2020) was the culmination of activities and research in urban wastelands, a manifesto for strengthening marginalized interspecies relations910111213. It proposed the abandonment of human interference as a method of remediation. The wasteland develops independently and spontaneously. There are no maintenance cuts, plantings or spraying. Plants sow spontaneously from seeds spreading around the world. Birds, insects and small mammals live in alcoves formed by fallen branches, ungrazed leaves and in tree hollows. There is controversy surrounding the category of lack of utility assigned to such territory. From the perspective of non-humans, it is such areas that are best suited for urban survival. From the perspective of most of society, wastelands are invisible because “nothing happens there.” They function outside consumption and do not offer fun. They are treated as idle land, the preservation of which means only lost investment opportunities and the inhibition of the city’s growth14.
I treat art as an alternative to science in the production of knowledge. It is not enough for me to criticize phenomena alone; art is a great tool for speculation, for searching for an alternative present, future or past. Scientific cognition often involves the destruction of what is learned, while art, thanks to its various strange tools, makes it possible to unlearn what is rationally proven and gives insight into worlds that are overlooked, inaccessible on a daily basis, allows one to work with emotions, intuition, imagination15.
I find collaboration with other artists, theorists and researchers crucial. In interdisciplinary teams, we inspire each other, draw on each other’s diverse experiences and expertise, and go beyond the paradigm of individuality16. I sensitize my students to the immense value of collaboration. Discussions and exchanges with them are an important source of inspiration for me. Just the same, lindens, beeches, nettles, allotments, wild boars, deer, bumblebees, chickens, are individuals with whom I collaborate and who inspire me immensely1718.
I learn to collaborate and share authorship by observing relationships in nature and by being active in activist groups (currently I am most strongly associated with the Dzikie Karpaty Initiative). Through my social, political and nature involvement, I have found my place in the arts, outside the commercial market. Since I have a work contract (my income is low, but it ensures my well-being), I can treat making art as a pleasure and a tool for responding to current political events1920212223.
Working at the Academy of Fine Arts in Warsaw, I notice that the salaries and the value of one’ s voice are sometimes gender-dependent. Although there are many more female students than male students, only men run “master studios,” at least at the Department of Sculpture. Here, the mythical belief still persists that one needs “male strength” to practice sculpture. I am socialized to be a woman, and there are times when I struggle with this. Speaking in public makes it difficult for me. I judge myself harshly in such situations and am uncomfortable with the presence of people who seem to have an opinion on every subject. I realize that I don’t know many things, and I’m learning to admit my ignorance. This is an empowering, emancipating experience. The same goes for strength, which I began to draw not only from muscles, but from relationships, emotions, weaknesses. I now know that physical strength is not the most important attribute of a sculptor. I have also acquired the conviction that the greatest power comes from joint action24.
I don’t try to separate my private life from my professional life, the topics I cover in art come from everyday experiences. This absence of a division leads to a lot of activities, but I enjoy my work. There are spheres of life that are private to me, but the boundaries between the private and the public always remain fluid. Such ordinary activities as cooking or gardening are for me a rest from work, a pleasure, but they are combined with daily political involvement – I pay attention to where I shop and what I eat (I am a member of a food co-op, I try to eat locally, seasonally and vegan), what seeds I sow in the garden (seed exchanges, food sovereignty are important). I collect wild plants for myself and my loved ones, and I also use herbal and seed knowledge in the art I create.
In activism, life, art, it is important for me to enjoy and give pleasure. I see ecofeminism as a way of being in the world, a necessary stance for creating relationships, more of a starting point that shapes my life-art than a topic in itself. Enchantment is one of the most important ways for me to relate to nature25. The essence is concern for myself and others: human and non-human, small and large, individual entities and entire planetary systems. This is why I see the grassroots citizen initiatives from around the world opposing the exploitation of nature as extremely inspiring. Struggles, waged without individual heroes, showing that collective actions driven by concern have the power to make a difference even in a clash with power or capital. These are long-lasting, exhausting, but also creative conflicts26272829.
What particularly binds me to Poland is nature – although it knows no national borders, it has been shaped by the climatic, social and political conditions here. I love the mixed forests of the moderate zone, the gray-brown meadows of the Mazovian plain, the Carpathian gorges covered with beech trees. I experience a constant feeling of solastalgia (anxiety caused by changes in the environment), caused not only by global warming, but primarily by the actions of the Polish authorities, such as logging and other activities devastating forests (the border wall on the eastern border), devastating rivers (regulation and damming), exhausting the landscape (open-pit mines). These destructive activities disrupt not only natural processes, but also social relations. In response, I try to build local concerns based on micro-practices30. I seek pleasure and fun in them, so as not to be crushed by the terrifying burden of responsibility31.
The text written in collaboration with Bogna Stefańska (2022).
1Image: Anna Siekierska, Ficus, a living installation, 2017, photo by Paulina Mirowska. Courtesy of the artist.2Image: Anna Siekierska, Draft, a living installation, 2019, photo by Damien Brailly. Courtesy of the artist.
3Anna Siekierska, Gardening Direct Action, 2021, see: bioroznorodnoscmiasta.pl/en/project/.
4Image: Anna Siekierska, Gardening direct action, 2021, photo by Tomasz Koszewnik. Courtesy of the artist.
5Image: Anna Siekierska, Gardening direct action, 2021, photo by Tomasz Koszewnik. Courtesy of the artist.
6Image: Anna Siekierska, Gardening direct action, 2021, photo by Tomasz Koszewnik. Courtesy of the artist.
7Image: Anna Siekierska, Gardening direct action, 2021, photo by Tomasz Koszewnik. Courtesy of the artist.
8Image: Anna Siekierska, Gardening direct action, 2021, photo by Tomasz Koszewnik. Courtesy of the artist.
9Image: Anna Siekierska, view of the exhibition "Weeds and People", Zachęta Project Room, 2020, photo by Anna Zagrodzka. Courtesy of the artist.
10Image: Anna Siekierska, Verbascum, “Weeds and People” exhibition, Zachęta Project Room, 2020, photo by Anna Siekierska, Damien Brailly. Courtesy of the artist.
11Image: Anna Siekierska, Tilia, "Weeds and People" exhibition, Zachęta Project Room, 2020, photo by Anna Zagrodzka. Courtesy of the artist.
12Image: Anna Siekierska, Stadium, "Weeds and People" exhibition, Zachęta Project Room, 2020, photo by Anna Zagrodzka. Courtesy of the artist.
13Image: Anna Siekierska, Bidens, "Weeds and people" exhibition, Zachęta Project Room, 2020, photo by Anna Zagrodzka. Courtesy of the artist.
14Anna Siekierska, exhibition “Weeds and People”, Zachęta Project Room, 2020, see: zacheta.art.pl/en/wystawy/anna-siekierska-chwasty-i-ludzie.
15Exhibition “Magical Engagement”, co-curated by Paweł Błęcki, Kinga Mistrzak and Zofia Nierodzińska weaves activist, artistic and educational activities into a multi-threaded story, see: arsenal.art.pl/en/exhibition/magical-engagement/.
16Exhibition “ZOEpolis. Design for Weeds and Pests”, Nośna Foundation, 2019, see: magazynszum.pl/zoepolis-dizajn-dla-chwastow-i-szkodnikow-w-fundacji-nosna/.
17Anna Siekierska, House, 2013, see: comingout2013.asp.waw.pl/.
18Image: Anna Siekierska, House, sound installation, 2013, photo by Jakub Sandecki. Courtesy of the artist.
19As part of the fight against the African Swine Fever virus (ASF), the Minister of the Environment issued a decision on the mass shooting of wild boars. Sanitary hunts were conducted against all (and already very dubious) rules of hunting. It was possible to hunt at any time of the year, day or night, kill mothers with their young and pregnant sows. These methods were questioned as ineffective by the scientific and natural community. A large part of the society expressed disagreement with the slaughter of wild boars. At that time, I acted as a Sow to express the voice of wild boars, social opposition and to persuade people to stand up for these animals, see: polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/paszporty/1778338,1,bohaterowie-tegorocznych-paszportow-polityki.
20Image: Anna Siekierska, Interspecies services, 2019, photo by Jakub Szafrański. Courtesy of the artist.
21Image: Anna Siekierska, Interspecies services, 2019, photo by Rafał Milach. Courtesy of the artist.
22Image: Anna Siekierska, Interspecies services, 2019, photo by Rafał Milach. Courtesy of the artist.
23Image: Anna Siekierska, Interspecies services, 2019, still from the Good Morning TVN programme. Courtesy of the artist.
24Interspecies Community is the idea of creating a religious movement that would protect the interests of other beings. Scraps of greenery, swamps, forests, meadows and wastelands are places of religious worship that should gain the status of churches. Minerals, fungi, animals, bacteria, plants are priestesses and guides. The Interspecies Community has currently suspended its activities, but such an action can only be successful thanks to a common, diverse commitment, see: facebook.com/miedzygatunkowa/videos/.
25Anna Siekierska, Who’s There? Treetop observation platform, see: u-jazdowski.pl/en/programme/social-projects/-ogrod-miejski-jazdow-/naturomorficznie/kto-tam.
26Destroying hunting pulpits is not just a fantasy. However, it turned out that burning such a structure is not easy. This is why a film about an eternally burning pulpit was made, which I initially treated as a fiasco. After some time, I saw the truth of this failure: it is a arduous, long-lasting effort that does not bring any spectacular effects, in opposing the deeply rooted, exploitative approach to nature: see: annasiekierska.tumblr.com/post/160707224669/lebensgefahr-2017-during-residency-in-germany.
27Image: Anna Siekierska, Ambona, 2016. Courtesy of the artist.
28Image: Anna Siekierska, Damien Brailly, Lebensgefahr, video, 2017. Courtesy of the artist.
29Image: Anna Siekierska, Damien Brailly, Lebensgefahr, video, 2017. Courtesy of the artist.
30 Anna Siekierska, A video about toads see: (at the bottom of the page): wr.asp.waw.pl/as-mgr-anna-siekierska/.
31Anna Siekierska, About the alliances of the heavenly bodies, see: vimeo.com/702373180/86b060d85f.
– urodzona w 1987, Warszawa – rowerzystka, pracownica akademicka, rzeźbiarka i aktywistka zaangażowana w działania na rzecz przyrody. Animatorka warsztatów uwrażliwiających na życie innych istot, współautorka licznych instalacji w przestrzeni publicznej, projektów zaangażowanych społecznie. Dużo czasu spędza w rozmaitych chaszczach i bagniskach.
Rowerzystka i piechurka – te słowa określają nie tylko moje ulubione sposoby poruszania się, ale są też ważnymi elementami mojej tożsamości. Przemieszczam się rowerem tam, gdzie mieszkam, wędruję po zaroślach, wyruszam w rowerowe podróże. Moja praktyka artystyczna jest związana z konkretnymi lokalizacjami w terenie, który przemierzam, do którego wracam, badam ciałem. Istotą tych procesów jest długie trwanie, obserwacje zmian, które dzieją się w nie-ludzkiej skali czasowej. Drzewa myślą powoli. Ja też.
W ramach praktyki artystycznej poruszam tematy związane ze środowiskiem naturalnym. Mam w sobie niezgodę na wyzysk przyrody i kryzys klimatyczny. Z drugiej strony, myślę o antropogenicznych zmianach jako część ewolucji i człowieku, jako części przyrody. Myślę, że sztuka nie uratuje nas przed katastrofą, ale może przygotować nas do adaptacji do nowych warunków, uwrażliwiać na potrzeby innych gatunków, uczyć współodczuwania oraz sposobów komunikacji z innymi istotami, które współzamieszkują z nami świat12.
Od 2019 roku podejmuję działania by zachować Stadion Szyca w Poznaniu jako przestrzeń dla samodzielnie rozwijającej się przyrody. Od ponad ćwierćwiecza stadion jest zasiedlany przez nie-ludzkich mieszkańców miasta. Trybuna okalająca stadion stała się gruntem dla rosnących tam 2000 drzew, a płyta boiska różnorodną łąką. Jest to unikalne siedlisko dla ponad 25 gatunków ptaków, 4 gatunków nietoperzy, 6 gatunków trzmieli i innych owadów, a nawet kryjówką dla rodziny lisów. Przyszłość tego miejsca jest zagrożona. Przeprowadziłam tam performans, dyskusję, serię spacerów. Stworzyłam instalacje, obiekty, mapę, słuchowisko o stadionie. Udało mi się zmobilizować grupę lokalnych działaczek i przyrodników, którzy zaangażowali się na rzecz ochrony stadionu. Razem uczestniczyłyśmy w spotkaniach z urzędniczkami i decydentami. Powstał szereg artykułów opisujących wyjątkowość tego miejsca. Odbyła się ogrodnicza akcja bezpośrednia – wspólne sadzenie 2000 żonkili upamiętniających żydowskich pracowników przymusowych, przetrzymywanych tu w czasie II wojny. Sukcesem jest rozpisanie konkursu na okoliczny teren, w którym uwzględniono zachowanie stadionu jako miejsca dla przyrody345678.
Wystawa Chwasty i ludzie (Miejsce Projektów Zachęty, 2020) była zwieńczeniem działań i badań w miejskich nieużytkach, manifestem służącym wzmacnianiu marginalizowanych relacji międzygatunkowych910111213. Proponowała zaniechanie ludzkiej ingerencji jako metodę naprawczą. Nieużytki rozwijają się samodzielnie i żywiołowo. Nie ma tu cięć pielęgnacyjnych, nasadzeń i oprysków. Rośliny wysiewają się spontanicznie z nasion krążących po świecie. Ptaki, owady i małe ssaki żyją w niszach, które tworzą się pośród opadniętych gałęzi, niewygrabionych liści oraz w dziuplach drzew. Kategoria braku użyteczności przypisana takiemu terytorium budzi kontrowersje. Z perspektywy nie-ludzi to właśnie takie tereny nadają się najlepiej do przeżycia w mieście. Z perspektywy większości społeczeństwa nieużytki są niewidzialne, ponieważ „nic tam się nie dzieje”. Funkcjonują poza kategoriami konsumpcyjnymi, nie dostarczają rozrywki. Są traktowane jako puste tereny, których zachowanie oznacza tylko utracone możliwości inwestycyjne i zahamowanie dynamiki rozwoju miasta14.
Sztukę traktuję jako alternatywny wobec nauki sposób wytwarzania wiedzy. Sama krytyka zjawisk mi nie wystarcza; sztuka jest świetnym narzędziem do spekulowania, poszukiwania alternatywnych teraźniejszości, przyszłości lub przeszłości. Naukowe poznanie często wiąże się z destrukcją tego, co się poznaje, a sztuka dzięki różnym dziwnym narzędziom umożliwia oduczanie się tego, co racjonalnie udowodnione i daje wgląd w światy na co dzień pomijane, niedostępne, pozwala pracować z emocjami, intuicją, wyobraźnią15.
Współpraca z innymi artystkami, teoretyczkami i badaczami jest dla mnie kluczowa. W interdyscyplinarnych zespołach inspirujemy siebie nawzajem, czerpiemy ze swoich różnorodnych doświadczeń i kompetencji, wychodzimy poza paradygmat indywidualności16. Na ogromną wartość współpracy uczulam swoje studentki. Rozmowy i wymiany z nimi są dla mnie ważnym źródłem inspiracji. Tak samo lipy, buki, pokrzywy, uczepy, dziki, sarny, trzmiele, kury, są osobami, z którymi współpracuję i które mnie ogromnie inspirują1718.
Współpracy i dzielenia się autorstwem uczę się, obserwując relacje w przyrodzie oraz działając w grupach aktywistycznych (obecnie najmocniej jestem związana z Inicjatywą Dzikie Karpaty). Dzięki zaangażowaniu społecznemu, politycznemu i przyrodniczemu znalazłam swoje miejsce w sztuce, poza komercyjnym rynkiem. Dzięki temu, że mam umowę o pracę (moje dochody są niskie, ale zapewniają mi dobrostan), mogę traktować robienie sztuki jako przyjemność i narzędzie reagowania na bieżące wydarzenia polityczne1920212223.
Pracując w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie dostrzegam, że wysokość zarobków i wartość głosu bywają zależne od płci. Choć studentek jest znacznie więcej niż studentów, tylko mężczyźni prowadzą „pracownie mistrzowskie”, przynajmniej na Wydziale Rzeźby. Tutaj wciąż utrzymuje się mityczne przekonanie, że do wykonywania rzeźbiarskiego fachu potrzebna jest „męska siła”. Jestem socjalizowana do bycia kobietą i bywa, że się z tym zmagam. Publiczne zabieranie głosu sprawia mi trudność. Surowo oceniam samą siebie w takich sytuacjach i krępuje mnie obecność osób, które mają zdanie na każdy temat. Zdaję sobie sprawę, że wielu rzeczy nie wiem i uczę się przyznawać do niewiedzy. Jest to wzmacniające, emancypujące doświadczenie. To samo dotyczy siły, którą zaczęłam czerpać nie tylko z mięśni, ale z relacji, emocji, słabości. Wiem już, że siła fizyczna nie jest najważniejszym atrybutem rzeźbiarki. Nabrałam również przekonania, że największą moc dają wspólne działania24.
Nie staram się oddzielać życia prywatnego od zawodowego, tematy które poruszam w sztuce pochodzą z codziennych doświadczeń. Brak podziału skutkuje dużą ilością zajęć, ale lubię moją pracę. Są sfery życia, które są dla mnie prywatne, ale granice między tym, co prywatne, a tym, co publiczne, zawsze pozostają płynne. Takie zwykłe czynności, jak gotowanie, czy ogrodnictwo są dla mnie odpoczynkiem od pracy, przyjemnością, łączą się jednak z codziennym zaangażowaniem politycznym – zwracam uwagę na to, gdzie robię zakupy i co jem (jestem członkinią kooperatywy spożywczej, staram się jeść lokalnie, sezonowo i wegańsko), jakie nasiona sieję w ogrodzie (ważne są wymiany nasienne, suwerenność żywnościowa). Dla siebie i bliskich zbieram dzikie rośliny, korzystam też z wiedzy zielarskiej i nasiennej w sztuce, którą tworzę.
W aktywizmie, życiu, sztuce ważne jest dla mnie czerpanie i dawanie przyjemności. Ekofeminizm jest dla mnie sposobem bycia w świecie, niezbędną po(d)stawą do tworzenia relacji, bardziej punktem wyjścia kształtującym moją życiosztukę, niż tematem samym w sobie. Zachwyt jest jedną z ważniejszych dla mnie metod nawiązywania relacji z przyrodą25. Istotą jest troska o siebie i innych: ludzkich i nie, małych i dużych, indywidualne byty i całe systemy planetarne. Dlatego też niezwykle inspirujące są dla mnie oddolne inicjatywy obywatelskie z całego świata sprzeciwiające się wyzyskowi przyrody. Zmagania, toczone bez pojedynczych bohaterów, pokazujące, że wspólne działania powodowane troską mają moc sprawczą nawet w starciu z władzą, czy kapitałem. Są to długotrwałe, wycieńczające, ale też twórcze konflikty26272829.
Tym, co szczególnie wiąże mnie z Polską jest przyroda – choć nie zna ona granic narodowych, została ukształtowana przez tutejsze warunki klimatyczne, społeczne i polityczne. Kocham lasy mieszane strefy umiarkowanej, szarobure łąki równiny mazowieckiej, karpackie wąwozy porośnięte buczyną. Doświadczam ciągłego uczucia solastalgii (niepokoju spowodowanego zmianami środowiska), wywołanego nie tylko przez globalne ocieplenie, ale przede wszystkim przez działania polskich władz, takie jak wycinki i inne działania dewastujące lasy (mur na granicy wschodniej), wyniszczające rzeki (regulacja i tamowanie), wyjaławiające krajobraz (kopalnie odkrywkowe). Ta niszczycielska działalność zaburza nie tylko procesy przyrodnicze, ale też relacje społeczne. W odpowiedzi staram się budować lokalną troskę w oparciu o mikropraktyki30. Poszukuję w nich przyjemności i zabawy, by nie dać się przygnieść przerażającemu ciężarowi odpowiedzialności31.
Tekst napisany we współpracy z Bogną Stefańską (2022).
1Zdjęcie: Anna Siekierska, Fikus, żyjąca instalacja, 2017, fot. Paulina Mirowska. Dzięki uprzejmości artystki.3Anna Siekierska, Ogrodnicza akcja bezpośrednia, 2021, zob.: bioroznorodnoscmiasta.pl/ogrodnicza-akcja-bezposrednia-wspolne-sadzenie-zonkili/.
4Zdjęcie: Anna Siekierska, Ogrodnicza akcja bezpośrednia, 2021, fot. Tomasz Koszewnik. Dzięki uprzejmości artystki.
5Zdjęcie: Anna Siekierska, Ogrodnicza akcja bezpośrednia, 2021, fot. Tomasz Koszewnik. Dzięki uprzejmości artystki.
6Zdjęcie: Anna Siekierska, Ogrodnicza akcja bezpośrednia, 2021, fot. Tomasz Koszewnik. Dzięki uprzejmości artystki.
7Zdjęcie: Anna Siekierska, Ogrodnicza akcja bezpośrednia, 2021, fot. Tomasz Koszewnik. Dzięki uprzejmości artystki.
8Zdjęcie: Anna Siekierska, Ogrodnicza akcja bezpośrednia, 2021, fot. Tomasz Koszewnik. Dzięki uprzejmości artystki.
9Zdjęcie: Anna Siekierska, widok wystawy „Chwasty i ludzie”, Miejsce Projektów Zachęty, 2020, fot. Anna Zagrodzka. Dzięki uprzejmości artystki.
10Zdjęcie: Anna Siekierska, Dziewanna, wystawa „Chwasty i ludzie”, Miejsce Projektów Zachęty, 2020, fot. Anna Siekierska, Damien Brailly. Dzięki uprzejmości artystki.
15Wystawa „Magiczne zaangażowanie” współkuratorowana z Pawłem Błęckim, Kingą Mistrzak i Zofią Nierodzińską splata działania aktywistyczne, artystyczne i edukacyjne w wielowątkową opowieść, zob.: arsenal.art.pl/exhibition/magiczne-zaangazowanie/.
16Wystawa „ZOEpolis. Dizajn dla chwastów i szkodników”, Fundacja Nośna, Kraków, 2019, zob.: magazynszum.pl/zoepolis-dizajn-dla-chwastow-i-szkodnikow-w-fundacji-nosna/.
17Anna Siekierska, Dom, 2013, zob.: comingout2013.asp.waw.pl/.
18Zdjęcie: Anna Siekierska, Dom, instalacja dźwiękowa, 2013, fot. Jakub Sandecki. Dzięki uprzejmości artystki.
20Zdjęcie: Anna Siekierska, Usługi międzygatunkowe, 2019, fot. Jakub Szafrański. Dzięki uprzejmości artystki.
21Zdjęcie: Anna Siekierska, Usługi międzygatunkowe, 2019, fot. Rafał Milach. Dzięki uprzejmości artystki.
23Zdjęcie: Anna Siekierska, Usługi międzygatunkowe, 2019, kadr z nagrania Dzień Dobry TVN. Dzięki uprzejmości artystki.
25Anna Siekierska, Kto tam? Platforma do obserwacji w koronach drzew, zob.: u-jazdowski.pl/program/program-spoleczny/-ogrod-miejski-jazdow-/naturomorficznie/kto-tam.
26Niszczenie ambon myśliwskich nie jest tylko fantazją. Okazało się jednak, że spalenie takiej konstrukcji nie jest łatwe. W ten sposób powstał film o wiecznie płonącej ambonie, który początkowo traktowałam jako fiasko. Po jakimś czasie dostrzegłam prawdę tej porażki: to mozolny, długotrwały wysiłek, który nie przynosi spektakularnych efektów, w przeciwstawianiu się mocno zakorzenionemu, eksploatacyjnemu podejściu do przyrody, zob.: annasiekierska.tumblr.com/post/160707224669/lebensgefahr-2017-during-residency-in-germany.
27Zdjęcie: Anna Siekierska, Ambona, 2016. Dzięki uprzejmości artystki.
30Anna Siekierska, zob.: Film o ropuchach (u dołu strony): wr.asp.waw.pl/as-mgr-anna-siekierska/.
31Anna Siekierska, O sojuszach ciał niebieskich, zob.: vimeo.com/702373180/86b060d85f.
