Ania Witkowska
– born 1978 in Bydgoszcz. Graduate of the Academy of Fine Arts in Gdańsk, visual artist, designer, occasional curator, lecturer at the Academy of Art in Szczecin and her alma mater. In 2018 she received her PhD from the Faculty of Sculpture and Intermedia at the Academy of Fine Arts in Gdansk. She creates independently or in an artistic duo with Adam Witkowski. Her projects often have a synthetic, graphic character, she brings elements of text into them. She uses video, photography, installation or object. Lives in Gdańsk.
“Neo-Dadaist sabotage of the non-artistic iconosphere. Black metal. A perverse over-identification with corporate aesthetics. Relational aesthetics. Capitalist realism. Magical realism. Concrete poetry. Ready-made. New documentaryism. Pop. Post-conceptual constructions. Ethnographic perspective. Surrealism. The strategy of trickster.”1
The above quote best describes my artistic practice, which is not subject to one simple definition. Ever since I can remember, I have always been inspired by the immediate reality and I have not created anything special, working in many different media (video, work with text, installation, photography) and playing several roles at the same time: artist, graphic designer, art director, occasional curator, mother of two, wife and lover.
At the beginning of the millennium (2002), in a dormitory at Chlebnicka Street in Gdansk, I created my first projects in public space. These were pictograms pasted in passageways, contradicting their originals. I started the series with a looper, a man in a samsaric circle, running like a hamster in a cage. Soon, I was to share this fate, getting a job in a corporation in Gdansk. It was then that the pictogram EXIST came into being, giving rise to s series2.
In the same year, together with Adam Witkowski and Tom Kopcewicz, I established the Znajomi znad morza [Friends From the Seaside], collective. In 2015 I reactivated the group, and a year later I expanded the formula and together with curators from All Inclusive I presented in Wroclaw the achievements of 95 artists from the Tricity. 2017 saw the publication Znajomi znad morza [Friends From the Seaside]3, which I am co-editor and author of the layout, which describes grassroots activities in the Tricity in the years 2001-2016.
The years 2004-2005 were still a time of advertising poetics and designer piracy. Works such as Un-real, – or Stonka4 were created then, which were my direct reaction to the wild Polish capitalism. During this period, the Art Magazine added the “Everything and Shit” commercial to one of its issues, and Biedronka* workers and the Women’s Party wore “Stonka” t-shirts for the first time.
At the same time, I began my collaboration with Adam Witkowski on videos about forgotten and decaying places, taking an ironic approach to their history. The video triptych began with the film The Past, shot on the site of the former Gdańsk shipyard. The result of our residency at Bytom’s Kronika was a film about Chorzowski Park: The First, the Only, the Best. The third video Remote viewer was about the psychasthenic glass-and-steel architecture of Java Island in Amsterdam and the Sloterdijk office buildings.
A large dose of pessimism is contained in the works Treasure, Such a Landscape and the installation Black Cloud. The overwhelming feeling of emptiness was not depressing, rather it encouraged me to look within myself. Metaphysical and meditative motifs have become a permanent feature of my work.
In 2010, a small monograph Inside Yourself / inside-itself, grassroots activities in the Tri-City between 2001-2016 was published5 summarising Adam’s and my artistic experiences to date.
The year 2011 brought a nomination for The Views award at the Zachęta Gallery in Warsaw. The installation Landscape67 was a mirrored gompa inside, and the view outside was a mountain of black plastic cats that are supposed to bring luck. Temporary shelters, “hiding places”, tents, paper houses we presented with Adam in several other projects.
My doctoral exhibition we have one heart8 was based on family relations and described the tragic plots of my in-laws, separation and death, all marked by the Iraq-Iran war and preceded by my research in Kurdistan.
Currently, I focus on the immediate problems of the world from the perspective of my own backyard, often treating them metaphorically. I described the negative effects of the Anthropocene and the coming apocalypse in the video Black Water9 connected to an installation made up of dozens of empty water cans.
Moving seamlessly into 2020, which is marked by a pandemic, I reached back into my old practice and created Pictograms of a Time of Plague and the film Non-peace, which describes the world from the perspective of the view from the balcony and the limited access to nature, which remains the subject of my further research.
The text was written in collaboration with Anna Ciabach (2020).
1Stach Szabłowski, Unreal. Existential Realism, 2019, [in:] “EXIST”, Academy of Art, Szczecin, p. 14, see: https://issuu.com/anna-fontanna/docs/adam_witkowski_ania_witkowska_exist.2Image: Ania Witkowska, Pictograms series, 2002 – 2005, escape signs. Courtesy of the artist.
3Małgorzata Kaźmierczak, Patrycja Rylko, Ania Witkowska, Znajomi znad morza [Friends From the Seaside], 2017, Gdansk City Gallery, Academy of Art, Institute of City Culture, Szczecin – Gdansk.
4Well-known supermarket-chain in Poland.
5Ania Witkowska, Adam Witkowski, w siebie / inside itself, 2010, Gdańska Galeria Miejska, see: https://issuu.com/anna-fontanna/docs/w_siebie_inside_itself. Courtesy of the artist and Galeria Miejska Gdańsk.
6Image: Ania Witkowska (with Adam Witkowski), pejzaż / landscape, 2011, instalacja, Zachęta – National Gallery of Art, Warsaw. Courtesy of the artist and Zachęta – National Gallery.
7Image: Ania Witkowska (with Adam Witkowski), pejzaż / landscape, 2011, instalacja, Zachęta – National Gallery of Art, Warsaw. Courtesy of the artist and Zachęta – National Gallery.
8Image: Ania Witkowska, we have one heart, 2018, view of the exhibition, CSW Łaźnia 2, Gdańsk. Courtesy of the artist and CSW Łaźnia 2.
9Photo: Ania Witkowska, czarna woda / black water, 2020, video installation, solo exhibition, Tajna Gallery, Gdańsk. Courtesy of the artist and Tajna Gallery.
– urodzona w 1978, Bydgoszcz. Absolwentka gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, artystka wizualna, projektantka, okazjonalna kuratorka, wykładowczyni Akademii Sztuki w Szczecinie oraz rodzimej uczelni. W 2018 uzyskała tytuł doktora na Wydziale Rzeźby i Intermediów ASP w Gdańsku. Tworzy samodzielnie lub w duecie artystycznym z Adamem Witkowskim. Jej projekty często mają syntetyczny, graficzny charakter, wprowadza do nich elementy tekstu. Posługuje się wideo, fotografią, instalacją lub obiektem. Mieszka w Gdańsku.
„Neodadaistyczny sabotaż pozaartystycznej ikonosfery. Black metal. Przewrotna nadidentyfikacja z estetyką korporacyjną. Estetyka relacyjna. Realizm kapitalistyczny. Realizm magiczny. Poezja konkretna. Ready-made. Nowy dokumentalizm. Pop. Konstrukcje postkonceptualne. Perspektywa etnograficzna. Surrealizm. Strategia trickstera.”1
Powyższy cytat najlepiej opisuje moją praktykę artystyczną, która nie podlega jednej prostej definicji. Odkąd pamiętam, zawsze inspirowała mnie najbliższa rzeczywistość i nie tworzyłam niczego szczególnego, pracując w wielu różnych mediach (wideo, praca z tekstem, instalacja, fotografia) i grając równolegle kilka ról: artystki, graficzki, dyrektorki artystycznej, okazjonalnej kuratorki, matki dwójki dzieci, żony i kochanki.
Na początku millenium (2002) w akademiku przy ul. Chlebnickiej w Gdańsku stworzyłam pierwsze realizacje w przestrzeni publicznej. Były to piktogramy wklejane w ciągach komunikacyjnych, zaprzeczające swoim pierwowzorom. Rozpoczęłam serię looperem czyli człowiekiem w samsarycznym kole, biegnącym niczym chomik w klatce. Wkrótce miałam podzielić ten los, zaczynając pracę zarobkową w gdańskiej korporacji. Wówczas powstał piktogram EXIST, a za nim kolejne z tej serii2.
W tym samym roku wraz z Adamem Witkowskim i Tomkiem Kopcewiczem powołałam do życia kolektyw Znajomi znad morza. W 2015 roku reaktywowałam grupę, a rok później poszerzyłam formułę i wraz z kuratorami z All Inclusive prezentowałam we Wrocławiu dokonania 95 artystów z Trójmiasta. W 2017 ukazała się publikacja Znajomi znad morza3, której jestem współredaktorką oraz autorką szaty graficznej, opisująca oddolne działania w Trójmieście w latach 2001-2016.
Lata 2004-2005 to nadal reklamowa poetyka i dizajnerskie piractwo. Powstały wówczas prace jak Un-real,- czy Stonka, które były moją bezpośrednią reakcję na dziki polski kapitalizm. W tym okresie Magazyn Sztuki dorzucił do jednego z numerów reklamówkę „Wszystko i gówno”, a pracownice Biedronki oraz Partia Kobiet założyły po raz pierwszy t-shirty ze „Stonką”.
Równolegle zaczęłam swoją współpracę z Adamem Witkowskim przy filmach wideo opowiadających o miejscach zapomnianych i podupadających, ironicznie traktując ich historię. Tryptyk wideo zapoczątkował film Przeszłość / The Past kręcony na terenach dawnej stoczni gdańskiej. Efektem naszej rezydencji w bytomskiej Kronice był film o Parku Chorzowskim: Pierwszy, jedyny, najlepszy. Trzecia realizacja wideo Remote viewer traktowała o psychastenicznej szklano-stalowej architekturze wyspy Java w Amsterdamie oraz biurowców Sloterdijk.
Dużą dawkę pesymizmu zawarłam w pracach Treasure, Taki pejzaż czy instalacji Czarna chmura. Wszechogarniające poczucie pustki nie było przygnębiające, raczej skłaniało do wglądu w siebie. Wątki metafizyczne i medytacyjne już na stałe zagościły w mojej twórczości.
W 2010 roku ukazała się niewielka monografia w siebie / inside-itself4 sumująca dotychczasowe doświadczenia artystyczne Adama i moje.
Rok 2011 przyniósł nominację do nagrody Spojrzenia w warszawskiej Zachęcie. Prezentowana tam instalacja pejzaż / landscape56 była gompą lustrzaną wewnątrz, a widok na zewnątrz stanowiła góra czarnych kotów z plastiku, które mają przynosić szczęście.
Tymczasowe schronienia, „skryjówy”, namioty, papierowe domy prezentowaliśmy wraz z Adamem jeszcze w kilku innych projektach.
Moja wystawa doktorancka we have one heart7 bazowała na relacjach rodzinnych i opisywała tragiczne wątki moich teściów, rozłąkę i śmierć, a wszystko to naznaczone wojną iracko-irańską i poprzedzone moim researchem w Kurdystanie.
Aktualnie pochylam się nad doraźnymi problemami świata z perspektywy własnego podwórka, traktując je często w metaforyczny sposób. Negatywne skutki antropocenu i nadchodzącą apokalipsę opisałam w wideo czarna woda / black water8 połączonej z instalacją zbudowaną z kilkudziesięciu pustych baniaków na wodę.
Płynnie przechodząc w 2020 rok, który jest naznaczony pandemią, sięgnęłam do swojej dawnej praktyki i stworzyłam Piktogramy czasu zarazy oraz film Nie-pokoje, który opisuje świat z perspektywy widoku z balkonu oraz limitowanego dostępu do natury, która pozostaje tematem moich dalszych badań.
Tekst powstał we współpracy z Anną Ciabach (2020).
1Stach Szabłowski, Unreal. Realizm egzystencjalny, 2019, [w:] „EXIST”, Wydawnictwo Kolegium Sztuk Wizualnych Akademii Sztuki, Szczecin, str. 14, zob.https://issuu.com/anna-fontanna/docs/adam_witkowski_ania_witkowska_exist.2Zdjęcie: Ania Witkowska, seria Piktogramy,2002-2005, znaki ewakuacyjne. Dzięki uprzejmości artystki.
4Ania Witkowska, Adam Witkowski, w siebie / inside itself, 2010, Gdańska Galeria Miejska, zob. https://issuu.com/anna-fontanna/docs/w_siebie_inside_itself.
5Zdjęcie: Ania Witkowska (razem z Adamem Witkowskim), pejzaż / landscape, 2011, instalacja, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa. Dzięki uprzejmości artystki i Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki.
