Natalia LL
(Natalia Lach-Lachowicz) – born 1937, Żywiec – died 2020, Poznań. In 1963 graduated from the State Higher School of Fine Arts in Wrocław (now the Academy of Fine Arts), under the guidance of Professor Stanisław Dawski. In 1970-1981, together with Andrzej Lachowicz, Zbigniew Dłubak and Antoni Dzieduszycki, she created the PERMAFO gallery, which, apart from organising exhibitions, also produced publications. This activity contributed greatly to the development of neo-avant-garde trends in Poland. Together with Andrzej Willem and Andrzej Lachowicz she organised the International Drawing Triennial. In 1975 she joined the international feminist art movement, taking part in numerous symposia and exhibitions. In May 2007 she was awarded the Silver Medal “Merited to Culture Gloria Artis”, in 2013 she received the Katarzyna Kobro Award – a distinction given to artists by artists, and in 2018 she was honoured with the Rosa Schapire Art Prize . Her works are classified as conceptualism, photo art and body art. She works in painting, sculpture, installation, photography, video, performance and drawing.
/nataliall.com/ /zwfound.org/nataliallarchive/
In order to best describe not only my creative practices but also my life, I must refer to my earlier writings and thoughts, which I used to jot down from an early age. In 1972 I wrote: “Art is realised in every moment of reality, every fact, every second is unique and never unrepeatable for a human being. Thus, I write down ordinary and trivial events like eating, sleeping, copulating, resting, speaking, etc. Moreover, every action of a person as a component of their reality is absolutely equivalent to evoke a mental reaction in the one viewing the notations”1. I uphold this manifesto to this day. For me art is not a job or a hobby, art has become my whole life.
“1. Art is the search for freedom. Freedom is an end in itself, and art realises this end. 2) Freedom and art cannot be realised in a situation of dependence, subordination. That is why art and freedom cannot endure a situation of standing for ‘something’, because art and freedom as ends in themselves are already a declaration of a standing. 3 Art needs fuel. The drive of art is faith, hope and love. But art, as the spark of the gods, cannot do without the element of madness that creatio touches upon. Only the situation of negation of normality and blandness may bring about art. Sinless art rubs up against sin in order to become sacred. The greatness of art lies also in the fact that it can turn dirt and rubbish into a bouquet of wild flowers. Art is able to rebuild the crumbling edifice of everyday life into a miraculous construction of hope for an artificial (artistic) reality. And only in the reality of art do we become authentically independent, free”2.
For the last sixty years my art has been constantly developing, maturing together with me, and I have been maturing together with it – from my early conceptual activities, through feminist and critical trends3, activities in the oneiric, or even mystical sphere4, and activities connected with nature, which surrounds me from all sides in the area of the art center in Michalkowa5. Today, at the age of eighty, the main theme of my work is what happens to a human being after death. I create abstract, non-material entities, signs painted with light, signals issued as if from the beyond6.
“The magic of everyday reality [still] shocks with its essence. Many of my behaviours stem from an irresistible need, the principle of which I cannot grasp. The uncertainty of what awaits me makes me look for support in myself and those close to me. Between sleep and awakening I often experience the energy of those closest to me. Art plays an important role in this process as a language of communication, of initiation into a world that we cannot fully know”7.
The text was written in collaboration with Bogna Stefańska (2020).
1Natalia LL, Transformative Attitude, 1972, [in:] ”Heute Kunst”, Düsseldorf, 1975 (9).2Natalia LL, Art and Freedom, 1987, Wrocław.
3Image: Natalia LL, Consumer Art, 1970 – 1975, photographs series. Courtesy of the artist and ZW Foundation.
4Natalia LL, seanse Śnienia [Dream sessions], 1978
5Natalia LL, Soul of a Tree, 1997, fragment: "A tiny brook ran past the house, murmuring romantically outside the windows after the rain. The murmur of the stream, the flying dragonflies and ochre flies made acoustic poetry of the voices of the pipit and blackbird, which took up residence in wooden houses nailed to my pear and apple trees. The birdhouses were built and attached to trees by my neighbour Sałapatek, who first came to Lutomia by a zigzag route, in order to then land in Michelsdorf or Michałkowa by parachute via Świdnica. It was my neighbour who made me realise that the house lies on a steep Talberg slope, and the road to the house is owned by the state forest and leads across a bridge over the Młynówka river."
6Image: Natalia LL, Dulce - Post Mortem, 2019, neon signs. Photo courtesy of the artist and ZW Foundation.
7Natalia LL, Private Magic, 2010, from the collection “Opera Omnia”, Mikhalkova.
(Natalia Lach–Lachowicz) – ur. w 1937 w Żywcu – zm. w 2020 w Poznaniu. W 1963 roku ukończyła studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu (obecnie Akademia Sztuk Pięknych), pod kierunkiem profesora Stanisława Dawskiego. W latach 1970–1981 wraz z Andrzejem Lachowiczem, Zbigniewem Dłubakiem oraz Antonim Dzieduszyckim tworzyła galerię PERMAFO, która obok organizowania wystaw zajmowała się również tworzeniem wydawnictw. Działalność ta przyczyniła się w dużym stopniu do rozwoju nurtów neoawangardowych na gruncie polskim. Z Andrzejem Willem i Andrzejem Lachowiczem organizowała Międzynarodowe Triennale Rysunku. W 1975 roku włączyła się do międzynarodowego ruchu sztuki feministycznej, biorąc udział w licznych sympozjach i wystawach. W maju 2007 roku została odznaczona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, w 2013 roku otrzymała Nagrodę im. Katarzyny Kobro – wyróżnienie wręczane artystom przez artystów, zaś w 2018 uhonorowana została Rosa Schapire Art Prize. Jej prace zaliczane są do konceptualizmu, nurtów foto art i body art. Zajmuje się malarstwem, rzeźbą, instalacją, fotografią, wideo, performansem oraz rysunkiem.
/nataliall.com/ /zwfound.org/nataliallarchive/
Aby najlepiej opisać nie tylko moje praktyki twórcze, ale też swoje życie, odwołać się muszę do wcześniejszych tekstów i przemyśleń, która zwykłam spisywać już od najmłodszych lat. W 1972 roku napisałam „Sztuka realizuje się w każdym momencie rzeczywistości, każdy fakt, każda sekunda jest dla człowieka jedyna i nigdy niepowtarzalna. Dlatego zapisuję wydarzenia zwykłe i trywialne jak jedzenie, sen, kopulację, odpoczynek, wypowiadanie, itp. Co więcej, każda czynność człowieka jako część składowa jego rzeczywistości jest absolutnie równoważna dla wywołania reakcji mentalnej u oglądającego notacje”1. Do dziś podtrzymuję ten manifest. Sztuka nie jest dla mnie pracą czy hobby, sztuka stała się całym moim życiem.
„1. Sztuka jest poszukiwaniem wolności. Wolność jest celem samym w sobie, sztuka zaś cel ten realizuje. 2. Wolność i sztuka nie może zrealizować się w sytuacji zależności, podległości. Dlatego sztuka i wolność nie może znieść sytuacji opowiadania się »za czymś«, ponieważ sztuka i wolność jako cele same w sobie są już deklaracją opowiedzenia się. 3. Sztuka potrzebuje paliwa. Napędem sztuki jest wiara, nadzieja i miłość. Ale sztuka jako iskra bogów nie może obejść się bez pierwiastka szaleństwa, o który ociera się creatio. Tylko sytuacja zaprzeczenia normalności i nijakości może sztukę powoływać. Bezgrzeszna sztuka ociera się o grzech, by stać się świętością. Wspaniałość sztuki polega także na tym, że brud i śmietnik zamienić potrafi w bukiet polnych kwiatów. Rozsypującą się budowlę codzienności potrafi sztuka przebudować w cudowną konstrukcję nadziei sztucznej (artystycznej) rzeczywistości. I tylko w rzeczywistości sztuki stajemy się autentycznie niezależni, wolni”2.
Moja sztuka przez ostatnie sześćdziesiąt lat nieustannie się rozwija, dojrzewa razem ze mną, ja dojrzewam razem z nią – od wczesnych działań konceptualnych, przez nurty feministyczne i krytyczne3, działania w sferze onirycznej, czy wręcz mistycznej4, oraz działania powiązane z naturą, otaczającą mnie zewsząd w okolicy domu pracy twórczej w Michałkowej5. Dziś, mając ponad osiemdziesiąt lat, główny temat jaki podejmuję w swoich działaniach dotyczy tego, co dzieje się z człowiekiem po śmierci. Tworzę abstrakcyjne, pozamaterialne byty, znaki malowane światłem, sygnały wydawane jakby z zaświatów6.
„Magiczność potocznej rzeczywistości [wciąż] poraża swoją istotą. Wiele moich zachowań wynika z nieprzepartej potrzeby, której zasady nie mogę pojąć. Niewiadoma tego, co mnie oczekuje, każe szukać mi oparcia w sobie i osobach mi bliskich. Między snem a przebudzeniem często doświadczam energii tych najbliższych mi osób. Sztuka w tym procederze odgrywa istotną rolę jako język porozumienia, wtajemniczenia w świat, którego do końca nie możemy poznać”7.
Tekst powstał we współpracy z Bogną Stefańską (2020).
1Natalia LL, Postawa transformująca, 1972, [w:] „Heute Kunst”, Düsseldorf, 1975 (9).2Natalia LL, Sztuka i wolność, 1987, Wrocław.
3Zdjęcie: Natalia LL, Sztuka konsumpcyjna, 1970 – 1975, seria fotografii. Dzięki uprzejmości artystki i Fundacji ZW.
5Natalia LL, Dusza drzewa, 1997, fragment: „Obok domu przebiegał maleńki ruczaj, który po deszczu romantycznie szemrał za oknami. Szmer strumienia, latające ważki i ochotki sprawiały, że poezją akustyczną stawały się głosy trznadla, kosa, które zamieszkały w drewnianych domkach przybitych do moich gruszy i jabłoni. Domki dla ptaków budował i przybijał do drzew mój sąsiad Sałapatek, który zygzakowatą drogą przybył do Lutomii najpierw, aby potem poprzez Świdnicę wylądować na spadochronie w Michelsdorf czyli Michałkowej. To właśnie mój sąsiad uświadomił mnie, że dom leży na stromym stoku Talberg, a droga do domu jest własnością państwowych lasów i prowadzi przez most na Młynówce.”
6Zdjęcie: Natalia LL, Dulce – Post Mortem, 2019, neony. Dzięki uprzejmości artystki i Fundacji ZW.
