Kama Sokolnicka
– born in 1978 in Wrocław. Visual artist, designer of books, album covers and illustrations. Her artistic practice is based on montage as a conceptual process. Observing the relationship between transmitter and receptor, her works are observations on imperfections and errors in reading, listening and understanding. Her work is characterised by restraint in the use of materials and varies in form from collage, painting, object, site-specific installation to concrete sculpture. Her work has been exhibited at the Liverpool Biennial, Museum of Contemporary Art in Belgrade, FRAC Alsace, Ludwig Museum in Budapest, Luleå Art Biennial, Kunsthaus Dresden, Beit Ha ‘ir in Tel Aviv and Zachęta National Gallery of Art in Warsaw. She collaborates with the BWA Warszawa gallery.
Portrait of the artist by Emanuel Geisser.
Editing and listening form the basis of my creative practice – I see it as a conceptual process. Objects, drawings and collages, paintings, installations and sculptures – all of them are compacted around topics that are of interest to me at the moment. Starting from the observation of the movement of thoughts, of what happens between the transmitter and the receiver, I create works that are sometimes affirmative collections of remarks on the imperfections and mistakes in reading, listening and understanding1. I make silent works that suggest the possibility of sound. I bring out the paradoxes of various juxtapositions with a strong visual musicality23. I also make not-so-colourful visual works that deepen the experience of less bright colours. They emit a particular kind of atmosphere, using elements such as intensified attenuation, superimposition, reversal, playfulness or brightening. Restraint in the use of materials and formal reduction lead to specific composites4. Language cannot tell everything, so I assemble it with other materials that do not coincide one-to-one with the meaning of words. The material can be sound, wood, weight, view, sentence, fence, paper, light, meaning, park, wool, public mood, paint, element of biography. The origin and properties of the material are important. I think interest in the environment is cooler than indifference5. My language consists of a plurality of forms, between which there is plenty of room for neuter6 denoting the difference in the neutral. It is the Third, not the opposite. It does not submit to any hierarchy, it cannot be colonised. It is as if behind a veil, and the gesture of veiling defines much of my work78.
Being an artist is an identity and a profession. It is based on backward, forward, to, from, in and out movements. Social, economic and political realities greatly influence my creative activity, which sometimes hibernates in favour of paid activities.
Analogue spaces and materials and nomadism shape my practice on an ongoing basis. I am currently testing life on the road – with little with me, I move through different environments in a modifiable, multifunctional capsule called Studio Radiator9.
Travelling, I often feel how much Białoszewski, the Themersons, Mrożek and others have helped me integrate the experiences of a person born in the late seventies in Eastern Europe. I make achronic works because I don’t know how long the novelty lasts. I look at the crudeness of things and the environment; at what is buried in the folds and amnesias of cultural and socio-economic automatisms, I clump time10.
I was born on the summer solstice, as the daughter of gardeners in Wrocław. Surrounded by greenhouses and foil tunnels, I learnt early that without sunshine there is nothing. Thinking is the phoma of photosynthesis going on in the mind11. My concerns are about how people live, how they could live and what impact this has on the environment in which those lives take place12. Without the social and legal changes brought about by the feminist movement, I would not be able to practise my profession. I never forget this13. People’s blindness to the denial of women’s empowerment is immeasurable, and years of ignorance about equality go into the thousands. I don’t think that female artists have specifically more or better to say here than sociologists, nurses, doctors or writers. Resonance depends on personality and being in the right place at the right time. To expect that female artists should deal with some subjects more than others would be to reproduce the old order14.
I don’t trust judgments about what art should be, and I don’t think art should follow them15. The field of art is not monolithic, it is a space essential to societies in an undefined, stubborn way. If the social role of the artist exists, it is to cultivate disinterested cognitive activity, to destimulate greed, to build resilience in the face of economics as a triumphant will, to challenge thinking along the lowest line of resistance, to exercise ways of seeing, and to report16.
I make art not necessarily to communicate with people. It is difficult for an introvert to feel the spirit of community and the need to belong. In introversion, the intensity of the world creates a need for reduction, so in my creative practice I often replace the moment of construction of an image with its partial disintegration.
I make work that I feel needs to be made, and I can only hope that someone looking at it gets something out of it too. Perhaps with a pretty good ear, a keen sense of observation and reception, I encourage people to hear, to draw careful conclusions from what is seen. If artists should do anything, it is: walk more, consume less, use less plastic, stop eating meat, invest in solar energy. I find the anachronism of the binary era of winners and losers harmful, and artists of various arts invariably remain for me the ear of the world.
Text created in collaboration with Maja Demska (2021).
1The source of the signal may be a material, an artist, information, and the receiver interpreting the signal may be a mind, a landscape, a dog, etc. In the field of communication between them the signal can be disturbed and the misunderstanding becomes a tool for gaining knowledge.2Image: Kama Sokolnicka, Interstellar, 2016, floor object, brass from the Hutmet factory in Wrocław. Courtesy of the artist. A potentially clean-sounding brass form, suggesting easy flight into space, exposed on sound-dampening acoustic linoleum laid on the floor.
3Image: Kama Sokolnicka, Transmitting Far Inland, 2017, brass from the Hutmet factory in Wrocław, view of the exhibition "We will all meet in the same place", BWA Wrocław, photo A. Kielan. Courtesy of the artist and BWA Wrocław.
4Image: Kama Sokolnicka, Goldfinger, 2015, 24-carat gold, plant spikes, as part of the park exhibition "Culture's Cultivation", BWA Tarnów. Courtesy of the artist and BWA Tarnów.
5Image: Kama Sokolnicka, Heart of Darkness, 2015, Polish linen, Chinese ink. Courtesy of the artist. Our screens shine thanks to the rare elements from Chinese mines in the Congo.
6Maurice Blanchot, The Infinite Conversation, University of Minnesota Press, 1992 According to M. Blanchot, the discourse of „the neuter” does not claim to embrace and assimilate its object, it leaves it unknown, it does not try to take possession of it or comprehend it, it does not apply any form of power.
7Image: Kama Sokolnicka (collaboration: Marta Mnich), Folds, 2015 – 2017, installation in public space, white concrete relief, 3 x 3 m, 3500 kg each, Barbara building, Wrocław. Courtesy of the artist. According to G. Deleuze, the fold (le pli) is a basic principle of world construction, a figure depicting the mind, which by its very nature is unable to grasp the whole view at once. "The washed antique" is also an icon of a limping democracy.
8Image: Kama Sokolnicka, California Rocket Fuel, 2016, graphite on paper, PVC. Courtesy of the artist.
9Studio Radiator, see: studioradiator.com
10Image: Kama Sokolnicka, Jet Lag, 2013, plaster, photo by David Brand. Courtesy of the artist and BWA Warszawa. A plaster cast of an unfolded paper aeroplane is placed on the floor with all its weight. Jet lag occurs as a result of high flights of prosperity.
11Image: Kama Sokolnicka, Photosynthesis, 2015, brass, photo by J. Pieszczatowski. Courtesy of the artist. The dendritic structure of brass alloys preserves information about the organic origins of this industrial composite.
12Image: Kama Sokolnicka, Kama Sokolnicka, Victory Garden, 2012, acrylic on canvas. Courtesy of the artist and BWA Warszawa. The painting depicts a London vegetable garden from World War II, based on photographic documentation Victory Gardens, zob. en.wikipedia.org/wiki/Victory_garden
13Image: Kama Sokolnicka, Believing in Utopias, 2019, collage on cardboard. Courtesy of the artist and Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Collage from a series dedicated to the research project entitled „Reclaimed Avant-Garde. Utopias of social change”, led by Przemysław Strożek, see: hinstytut-teatralny.pl/projekty/emergence-pq2019
14Image: Kama Sokolnicka, Sleep Disorders, for "Counting Sleep", Berlin 2018, digital print on archival paper. Courtesy of the artist.
15Image: Kama Sokolnicka, Investigations On Sculpture In Current Times, 2018, serigraph - edition 3. Courtesy of the artist.
16Image: Kama Sokolnicka, View I, 2011, "Disappoint of View" series, acrylic on canvas, see: kamasokolnicka.net/Disappoint-of-View-book. Courtesy of the artist and A.F.Jumeau. A play on the words disappointment and point of view.
– urodzona w 1978 we Wrocławiu. Artystka wizualna, projektantka książek, okładek albumów oraz ilustracji. Jej praktyka artystyczna opiera się na montażu jako procesie konceptualnym. Obserwując relacje zachodzące między przekaźnikiem a receptorem, jej prace są uwagami na temat niedoskonałości i błędów w czytaniu, słuchaniu i rozumieniu. Jej prace charakteryzuje powściągliwość w użyciu materiałów oraz zróżnicowane pod względem formy – od kolażu, malarstwa, obiektu, instalacji site-specific, po rzeźbę betonową. Jej prace były prezentowane m.in. na Liverpool Biennial, Museum of Contemporary Art in Belgrad, FRAC Alsace, Ludwig Museum w Budapeszcie, Luleå Art Biennial, Kunsthaus Dresden, Beit Ha ‘ir w Tel Awiwie i Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie. Współpracuje z galerią BWA Warszawa.
Portret artystki: Emanuel Geisser.
Montaż i słuchanie stanowią podstawy mojej praktyki twórczej – postrzegam je jako konceptualny proces. Obiekty, rysunki i kolaże, malarstwo, instalacje i rzeźby – wszystkie zagęszczam wokół zajmujących mnie aktualnie tematów. Wychodząc od obserwacji ruchu myśli, tego co dzieje się między nadajnikiem a odbiornikiem, tworzę prace, które bywają afirmatywnymi zbiorami uwag o niedoskonałości i błędach w czytaniu, słuchaniu i rozumieniu1. Robię prace nieme, które sugerują możliwość dźwięku. Wydobywam paradoksy różnych zestawień o silnej, wizualnej muzykalności23. Robę też niezbyt kolorowe prace wizualne, które pogłębiają doświadczenie mniej jaskrawych barw. Emitują szczególny rodzaj atmosfery, wykorzystując elementy takie jak zintensyfikowane stłumienie, nałożenie, odwrócenie, żart lub rozjaśnienie. Powściągliwość w kwestii użycia materiałów i formalna redukcja prowadzą do powstawania specyficznych kompozytów4. Język nie jest w stanie opowidzieć o wszystkim, dlatego montuję go z innymi materiałami, które nie pokrywają się jeden do jednego ze znaczeniem słów. Materiałem może być dźwięk, drewno, ciężar, widok, zdanie, płot, papier, światło, znaczenie, park, wełna, nastój społeczny, farba, element biografii. Pochodzenie i własności tworzywa są istotne. Myślę, że zainteresowanie otoczeniem jest bardziej cool niż obojętność5. Mój język składa się z mnogich form, między którymi jest dużo miejsca na neuter6 oznaczające różnicę w obojętnym. Jest ono Trzecim, nie przeciwnym. Nie poddaje się żadnej hierarchii, nie daje się skolonizować. Jest jaby za zasłoną, a gest zasłaniania definiuje wiele moich prac78.
Bycie artystką to tożsamość i zawód. Opiera się na ruchach wstecz, w przód, do, od, w i z. Rzeczywistość społeczna, ekonomiczna i polityczna w dużym stopniu wpływa na moją aktywność twórczą, która ulega nieraz hibernacji na rzecz aktywności zarobkowych.
Analogowe przestrzenie i materiały, nomadyzm na bieżąco kształtują moją praktykę. Obecnie testuję życie w drodze – mając ze sobą niewiele, przesuwam się przez różne środowiska w modyfikowalnej, wielofunkcyjnej kapsule Studio Radiator9.
Podróżując, niejednokrotnie czuję, jak bardzo Białoszewski, Themersonowie, Mrożek i inni pomogli mi zintegrować doświadczenia osoby urodzonej pod koniec lat siedemdziesiątych na wschodzie Europy. Robię achroniczne prace, bo nie wiem ile trwa nowość. Patrzę na surowość rzeczy i środowiska; na to, co zakopane w fałdach i amnezji automatyzmów kulturowych i społeczno-gospodarczych, zbrylam czas10.
Urodziłam się w dniu przesilenia letniego, jako córka wrocławskich ogrodników. W otoczeniu szklarni i tuneli foliowych nauczyłam się wcześnie, że bez słońca nic nie ma. Myślenie to foma przebiegającej w umyśle fotosyntezy11. Moje troski dotyczą tego, jak ludzie żyją, jak mogliby żyć oraz jaki ma to wpływ na środowisko, w którym te życia się toczą12. Bez zaistniałych pod wpływem ruchów feministycznych zmian społecznych i prawnych, nie mogłabym uprawiać swojej profesji. Nigdy o tym nie zapominam13. Ślepota ludzi na odmawianie podmiotowości kobietom jest niezmierzona, a lata ignorancji w zakresie równości idą w tysiące. Nie uważam, że artystki mają tu specjalnie więcej lub lepiej do powiedzenia, niż socjolożki, pielęgniarki, lekarki czy pisarki. Rezonans zależy od osobowości i bycia we właściwym miejscu w odpowiednim czasie. Oczekiwać, że artystki powinny się zajmować jednymi tematami bardziej, niż innymi, byłoby reprodukowaniem starego porządku14.
Nie ufam orzeczeniom o tym, jaka powinna być sztuka i nie sądzę, żeby sztuka się do nich stosowała15. Pole sztuki nie jest monolityczne, to przestrzeń niezbędna społeczeństwom w niezdefiniowany, uparty sposób. Jeśli społeczna rola artysty istnieje, polega na kultywowaniu bezinteresownej aktywności poznawczej, destymulacji chciwości, budowaniu odporności wobec ekonomii jako triumfującej woli, stawianiu czoła myśleniu po najmniejszej linii oporu, ćwiczeniu sposobów widzenia i na raportowaniu16.
Robię sztukę niekoniecznie po to, żeby komunikować się z ludźmi. Osobie introwertycznej trudno poczuć ducha wspólnoty i potrzebę przynależności. W introwersji intensywność świata wywołuje potrzebę redukcji, dlatego w swojej praktyce twórczej często zastępuję moment konstrukcji obrazu jego częściowym rozpadem.
Robię prace, które czuję, że muszą być zrobione, i mogę mieć tylko nadzieję, że ktoś, kto na nie patrzy, też coś z tego ma. Może dzięki niezłemu słuchowi, czułym zmysłom obserwacji i recepcji, zachęcam do słyszenia, do uważnego wyciągania wniosków z tego, co widać. Jeśli artyści coś powinni, to: chodzić więcej, konsumować mniej, używać mniej plastiku, przestać jeść mięso, inwestować w energię słoneczną. Anachronizm binarnej ery zwycięzców i przegranych uważam za szkodliwy, a artyści rozmaitych sztuk niezmiennie pozostają dla mnie uchem świata.
Tekst powstał we współpracy z Mają Demską (2021).
1Źródłem sygnału może być materiał, artysta, informacja, a odbiornikiem interpretującym sygnał – umysł, krajobraz, pies itd. W polu komunikacji pomiędzy nimi sygnał może być zakłócony a nieporozumienie staje się narzędziem zdobywania wiedzy.2Zdjęcie: Kama Sokolnicka, Interstellar, 2016, obiekt podłogowy, mosiądz z wrocławskich zakładów Hutmet. Dzięki uprzejmości artystki. Potencjalnie czysto brzmiąca, mosiężna forma, sugerująca łatwość lotu w przestrzeń, wyeksponowana na tłumiącym brzmienie linoleum akustycznym ułożonym na podłodze.
7Zdjęcie: Kama Sokolnicka (współpraca: Marta Mnich), Fałdy, 2015 – 2017, instalacja w przestrzeni publicznej, relief z białego betonu, 3 x 3 m, 3500 kg każda, budynek Barbary, Wrocław. Dzięki uprzejmości artystki. Według G. Deleuze’a fałda (le pli) jest podstawową zasadą konstrukcji świata, figurą obrazującą umysł, który ze swej natury nie jest w stanie objąć całości widoku na raz. „Sprany antyk” to również ikona kulejącej demokracji.
10Zdjęcie: Kama Sokolnicka, Jet Lag, 2013, gips, fotografia David Brand. Dzięki uprzejmości artystki i BWA Warszawa. Na podłogę całym swoim ciężarem kładzie się gipsowy odlew rozłożonego papierowego samolotu. Jet lag następuje w wyniku wysokich lotów prosperity.
