Julia Gryboś & Barbora Zentková
– born in 1988 (Julia Gryboś) in Poland and in 1986 in Slovakia (Barbora Zentková) – an artist duo residing in Berlin creating site-specific installations, multi-layered environments and performative sound events. As a duo they have been awarded the Oskár Čepan Award for young artists in 2016 and participaded in numerous artist in residence programs: Contextile Bienalle 2020, Guimarães, PT, Air Futura, Prague, CZ, Zentrum für Kunst und Urbanistik, Berlin, DE, Museumsquartier, Vienna, AT, Residency Unlimited, New York, U.S , and PROGR Residency, Bern, CH.
We met in 2008 during our first year of studies at the University of Ostrava, in the painting studio. The decision to study in Ostrava came to us independently, although the reason was the same. The decisive factor was the university’s approach to “making art”. We were fascinated by the feeling of freedom in the creative process, as well as the possibility of assuming many different attitudes or working with different media. This approach was promoted by Czech art schools at the time, in contrast to Polish and Slovak structures, which were often very conservative.
The University of Ostrava is a small university, but it meant a lot at that stage of our development. After completing our third year, we moved to Brno to take up Master’s studies at the Faculty of Fine Arts (FaVU v Brně). We took with us, already germinating in us at the time, the idea of creating a place where emerging artists would have the right conditions to experiment in the gallery space. For five consecutive years (2013-2017), parallel to our own artistic practice, we ran the TVAR gallery together in one of the rooms of a former Czech railway dormitory in Brno. It was a typical artist-run space, organised from the grassroots, to which we invited the artists we were interested in at the time, alongside music bands from the local and foreign scene. Together we organised about 50 events, concerts, screenings, exhibitions and performances1.
After defending our joint degree, we came to the conclusion that working as a duo is what interests us the most. Neither of us saw a problem in giving up our ideas and our “art ego” for the sake of a joint practice. The fact that we studied painting is significant for our practice. Although we have long and completely abandoned classical painting techniques, the visuality and “painterliness” of our work is extremely important to us2. In our opinion, it is only through this that we are able to encourage the viewer to interact and express interest in the content of our work.
Material aspects often become content per se in our work. We use materials that often serve us as a kind of material evidence of various events. Thus, they act as “eyewitnesses” and, shifted to other contexts, lyrically narrate the economic and social situations that have arisen. For example, in the installation at Prague’s Karlín Studios called Tiredness Quotes3 we used a stainless steel shelving system that came from a bankrupt multi-branch retailer. We also worked with objects of a similar “bankrupt” nature in a sound event called Potential Causes of Afternoon Tiredness4, played out in the empty space of a former textile shop in the centre of Ostrava. Another event of this type is our current project prepared for Bratislava HotDock Project Space called One Knot After Another5, where exhibition elements from the bankrupt shops became a supporting structure of the whole exhibition.
Working with sound is also an important aspect of our practice. As we have already mentioned, initially we used sound as a tool to enhance the atmosphere or to convey a specific emotion. Although in the beginning we mainly used the reproduced variety of sound, in the newest productions we rather work with its live form, such as a one-off sound event that takes place in a specific time and place. We work with professional and non-professional musicians, and we treat the physical aspect of their actions/playing and the physical exhaustion involved as a carrying element of all the work. For these events we deliberately choose longer time intervals, with the aim of inducing physical fatigue in individual musicians – which inevitably occurs – and thus significantly affects the dynamics and character of the presented soundtrack. The resulting deformation of the original sound motif formally corresponds with the decay and degradation of the space itself, as for example in an unused office building in the centre of Brno – the project No Disc6, a ruined spa of a prominent Slovak architect Dušan Jurkovič in Luhačovice – A Few Liters of Dried Rituals7, or an abandoned textile shop in Ostrava – Potential Causes of Afternoon Tiredness.
Our projects are not literally activist, the language of art is in our view mainly poetic. Although we try to avoid any kind of political content, this does not mean that we do not have our own position or political views. Neither are our works pure praise of techniques or forms of craftsmanship, they rather represent a specific situation grounded in concrete, often also politically or economically tinged events.
More than individual objects, we build complex situations – often site-specific – which function for a specific space89. Our aim is to reduce the distance between the spectator and the object. And although we do not have a permanently defined method that we would return to periodically, many times in our common practice we have turned to certain motifs that interest us in particular. These include, for example, specific narratives related to the recent past of a given place or the phenomena of collective fatigue and the associated pressure on the individual that the contemporary neoliberal system constantly demands of us as a society. Our works can be read as a reaction to specific institutional, economic or social peculiarities of a given space and at the same time as a specific commentary on the contemporary phenomena.
We use various media – live sound, e.g. through the presence of musicians who perform to the point of exhaustion10, changes in the surface of the floor on which the viewer moves11 or the use of materials of specific origin12. It is not about placing boundaries between the work and the viewer, but about the very moment when the viewer becomes an inseparable part of the work and activates it by his passive presence.
Text created in collaboration with Magdalena Adameczek (2020).
1See: facebook.com/Galerie-Tvar-4758219059110052Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, Diagnosis of the Curved Spine, 2019, installation, Horizont Gallery, Budapest. Courtesy of artists.
3Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, Tiredness Quotes, 2020, installation, Karlin Studios, Prague. Courtesy of artists.
4Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, Potential Causes of Afternoon Tiredness, 2019, 4 hours long sound event, site-specific installation, Cuckoo 8, Ostrava. Courtesy of artists.
5Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, One Knot After Another, 2020, installation, HotDock Project Space, Bratislava. Courtesy of artists.
6Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, No Disc, 2017, 4 hours long sound event, sculptures in the public space, Brno. Courtesy of artists.
7Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, A Few Litters of Dried Rituals, 2019, 3-hours long sound performance, River and Sun Spa, Luhačovice. Courtesy of artists.
8Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, Temporary Structures I., Dynasty, 2018, site-specific installation, PLATO Ostrava. Courtesy of artists.
9Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, A Dose of a Shared After–Taste, 2017, Nová Cvernovka, Bratislava. Courtesy of artists.
10Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, Tiredness Quotes, 2020, installation, Karlin Studios, Prague. Courtesy of artists.
11Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, The Resonating Sound of a Fist Punching a Wall, 2016, sound installation, Banska Bystrica. Courtesy of artists.
12Image: Julia Gryboś&Barbora Zentková, Tiredness Quotes, 2020, installation, Karlín Studios, Prague. Courtesy of artists.
– urodzona w 1988 (Julia Gryboś) w Polsce i w 1986 na Słowacji (Barbora Zentková) – duet artystyczny tworzący instalacje site-specific, wielowarstwowe enviroments i performatywne wydarzenia dźwiękowe. Jako duet otrzymały nagrodę Oskára Čepana dla młodych artystów w 2016 roku, brały udział w licznych programach rezydencyjnych: Contextile Bienalle 2020, Guimarães, PT, Air Futura, Praga, CZ, Zentrum für Kunst und Urbanistik, Berlin, DE, Museumsquartier, Wiedeń, AT, Residency Unlimited, Nowy Jork, USA i PROGR Residency, Berno, CH.
Poznałyśmy się w roku 2008 na pierwszym roku studiów na Ostrawskim Uniwersytecie, w pracowni malarstwa. Decyzja o podjęciu studiów w czeskiej Ostrawie pojawiła się u nas niezależnie, aczkolwiek powód był ten sam. Decydującym faktorem było podejście uczelni do “robienia sztuki”. Fascynowało nas poczucie wolności procesu tworzenia, jak i możliwość przybierania wielu różnorodnych postaw czy pracy z różnymi mediami. Takie podejście promowały wtedy czeskie szkoły artystyczne, w przeciwieństwie do polskich i słowackich, często mocno skostniałych struktur.
Uniwersytet Ostrawski jest niewielką uczelnią, jednakże na tamtym etapie naszego rozwoju dużo znaczył. Po ukończeniu trzeciego roku przeniosłyśmy się do Brna, aby podjąć tam studia magisterskie na Wydziale Sztuk Pięknych (FaVU v Brně). Zabrałyśmy ze sobą, już wtedy w nas kiełkującą ideę stworzenia miejsca, w którym początkujący artyści mieliby odpowiednie warunki do eksperymentów w przestrzeni galerii. Przez pięć kolejnych lat (2013–2017), równolegle z naszą własną artystyczną praktyką, w jednym z pokojów byłej noclegowni czeskiego PKP w Brnie prowadziłyśmy wspólnie galerię TVAR. Był to typowy, organizowany oddolnie artist – run space, do którego zapraszałyśmy interesujących nas wówczas artystów i artystki równolegle z zespołami muzycznymi z lokalnej i zagranicznej sceny. Wspólnie zorganizowałyśmy około 50 eventów, koncertów, projekcji, wystaw czy performansów1.
Po obronie wspólnego dyplomu doszłyśmy do wniosku, że praca w duecie jest tym, co interesuje nas najbardziej. Żadna z nas nie widziała problemu w rezygnacji ze swoich idei i swojego “artego” na rzecz wspólnej praktyki. Fakt, że studiowaliśmy malarstwo jest dla naszej praktyki znaczący. Choć dawno i kompletnie odeszłyśmy od klasycznych malarskich technik, to wizualność i „malarskość” naszych prac jest dla nas niezwykle istotna2. Naszym zdaniem jedynie poprzez nią jesteśmy w stanie zachęcić widza do wejścia w interakcję i wyrażenia zainteresowania treścią naszej pracy.
Materialne aspekty stają się często w naszych pracach treścią per se. Używamy materiałów, które często służą nam jako swoiste rzeczowe dowody różnych zajść. Tym samym działają jako „naoczni świadkowie”, a przesunięte do innych kontekstów w liryczny sposób opowiadają o zaistniałych ekonomiczno–socjalnych sytuacjach. Dla przykładu w instalacji w praskim Karlín Studios nazwanej Tiredness Quotes3 użyłyśmy systemu regałów ze stali nierdzewnej, który pochodził ze zbankrutowanego, wielobranżowego zakładu handlowego. Z obiektami o podobnym, ”upadłościowym” charakterze pracowałyśmy również w dźwiękowym wydarzeniu nazwanym Potential Causes of Afternoon Tiredness4, odgrywającym się w pustej przestrzeni byłego sklepu z tekstyliami w centrum Ostrawy. Innym tego typu wydarzeniem jest nasz aktualny projekt przygotowany dla Bratysławskiego HotDock Project Space pod tytułem One Knot After Another5, gdzie wystawiennicze elementy z upadłych sklepów stały się nośną konstrukcją całej wystawy.
Istotnym aspektem naszej praktyki jest również praca z dźwiękiem. Jak już wspomniałyśmy, początkowo używałyśmy dźwięku jako narzędzia do umocnienia atmosfery lub po to, by przekazać konkretną emocję. Choć na początku sięgałyśmy głównie po reprodukowaną odmianę dźwięku, w najnowszych produkcjach pracujemy raczej z jego żywą formą jak np. jednorazowe wydarzenie dźwiękowe, odgrywające się w konkretnym czasie i miejscu. Współpracujemy z profesjonalnymi i nieprofesjonalnymi muzykami, a fizyczny aspekt ich działań/grania oraz związane z tym fizyczne wyczerpanie traktujemy jako nośny element całej pracy. Dla tych wydarzeń celowo wybieramy dłuższe interwały czasowe, z celem wywołania fizycznego zmęczenia u poszczególnych muzyków – które pojawia się nieuchronnie – i tym samym znacząco wpływa na dynamikę i charakter prezentowanej ścieżki dźwiękowej. Powstała w ten sposób deformacja oryginalnego motywu dźwiękowego formalnie koresponduje z rozkładem i degradacją samej przestrzeni, jak na przykład w latami nieużywanym biurowcu w centrum Brna – projekt No Disc6, zrujnowanym uzdrowisku wybitnego słowackiego architekta Dušana Jurkoviča w Luhačovicach – A Few Liters of Dried Rituals7, czy opuszczonym sklepie z tekstyliami w Ostrawie – Potential Causes of Afternoon Tiredness.
Nasze realizacje nie są dosłownie aktywistyczne, język sztuki jest w naszym mniemaniu głównie językiem poetycznym. Pomimo, iż wszelkiego rodzaju agitacyjne treści staramy się omijać, nie oznacza to braku własnego stanowiska czy poglądów politycznych. Nasze prace nie są też czystą chwałą technik czy formami rzemiosła, stanowią raczej specyficzną sytuację mającą fundament w konkretnych, często również politycznie czy ekonomicznie zabarwionych wydarzeniach.
Bardziej niż pojedyncze obiekty budujemy złożone sytuacje – niejednokrotnie site-specific – funkcjonujące dla określonej przestrzeni.89 Naszym celem jest zredukowanie dystansu pomiędzy widzem, a obiektem. I choć nie mamy trwale zdefiniowanej metody, do której powracałybyśmy cyklicznie, niejednokrotnie w naszej wspólnej praktyce zwróciłyśmy się ku pewnym motywom, które interesują nas szczególnie. Są nimi np. specyficzne narracje związane z niedawną przeszłością danego miejsca lub też ciążące na nas, jako społeczności, zjawiska kolektywnego zmęczenia i związanego z tym nacisku na jednostkę, którego współczesny, neoliberalny system od nas nieustannie wymaga. Nasze prace dają się więc odczytywać jako reakcja na konkretne, instytucjonalne, ekonomiczne czy też socjalne specyfika danej przestrzeni a jednocześnie również, jako swoiste komentarze dotyczące fenomenów współczesności.
Posługujemy się różnymi mediami – żywym dźwiękiem np. poprzez obecność perforujących do wyczerpania muzyków10, zmiany powierzchni podłóg, po których widz się przemieszcza11 czy użycie materiałów mających specyficzne pochodzenie12. Nie chodzi tu o stawianie granic pomiędzy dziełem a widzem, ale właśnie o moment, w którym widz staje się nieodłączną częścią pracy i samą pasywną obecnością ją aktywizuje.
Tekst powstał we współpracy z Magdaleną Adameczek (2020).
1Zob. facebook.com/Galerie-Tvar-4758219059110052Zdjęcie: Julia Gryboś&Barbora Zentková, Diagnosis of the Curved Spine, 2019, instalacja, Horizont Gallery, Budapeszt. Dzięki uprzejmości artystek.
