Iva Lulashi

– born in 1988 in Tirana, lives and works in Milan. She works with the medium of Painting. She graduated from the Fine Art Academy of Venice in 2016. Her work develops from found traces, stills or frames that reflect the visual language of an Albanian history that she has never consciously lived. From there, she incorporates erotic footage, blurring the line between the stills of communist propaganda in films, sex scenes, and healthy outdoor activities.

My paintings start from a visually crafted itinerary that I draw out from my personal experience and collective dimensions, the public and the private imagery and the intersection between politics, society, and desire. Therefore I like to think of my practice as placed between the reproduction of reality and its interpretation. I draw inspiration from the visual culture of communist Albania and above all, the concept of censorship. I often use propaganda images, such as group sport activities as a starting point for my paintings. On the other hand, the interest in individual and collective bodies1 often leads me to reference porn movies. In my practice, eroticism represents the last banner symbolizing the defense of free will, individual freedom, and respect of differences. The body, pleasure2, pornographic representation, are political tools and I try to appropriate them as instruments of a process, of autonomous individuation and subjectification against hegemonic and partial narratives that synthesize and direct a univocal desire. I am interested in images from analog films (films, documentaries and commercials) that I find on the web, loaded into low resolution on YouTube or other similar sites, with very noticeable pixels, where many distinctions have already disappeared.

I am constantly looking for visual materials that allow me to carry out investigations on the issues I want to address. I mainly use the web to do this. I choose sites that are easily accessible because I am interested in themes that are widely shared, from historical and political ones to those related to different dimensions of eroticism. For the latter, I ultimately look for vintage pornographic videos. I identify suitable frames by entering keywords related to the topics I want to work on. The investigation then broadens, from one word to another and the references increase. I am also interested in the strictly visual, optical aspects3, such as the contrast and colors that characterize the frames I find. Indeed, once I have focused on a certain theme, it is precisely certain visual, aesthetic aspects of the images that attract my attention. And for me it is also essential that the images are not too direct4, I need my painting to fit into the iconographic field that I have selected. When I choose a frame, I need to be able to recognize a mental and creative space that allows me to find other interpretations for that image. I let the videos scroll, and as soon as I glimpse this space, I stop the image. It must be a significant moment, one that stimulates me, that makes me feel the need to capture and hold it still. In the still images there are more details and references. In the videos, on the other hand, there is a sort of dilation of the details determined by movement. The expansion that comes from stillness, is also essential for that opening of space that I need.

It is easy to find malice in the representation of erotic, if not pornographic, images, but for me eroticism is complex, not the simple sexual act. It is the tension, the relationship that certainly passes through the bodies, one which also concerns the relationship between those bodies and the scenery, the places, the environment. It is therefore not just a question of showing nakedness or intercourse. In eroticism as I perceive it, it is naturalness that is decisive5, precisely because from this comes the image of something that is first of all vital. It goes without saying that in my works, as in my life, I am dealing with free bodies and minds, in which there is no distinction of gender identity. Everything is allowed because everything is natural. Indeed, everything simply is.

My painting style has subtle traits, a delicate sfumato, almost “out of focus”, which enables the contemplation of the power of images and of the medium of painting itself, freeing it from documentary significance and from references to reality. Offering a privileged point of view – almost voyeuristic – to the viewer. I try to develop a creative and strongly ethical and political pictorial process that mutates into an aesthetic strategy aimed at a critique of the pervasive amount of images served by the mass media that drown our attention daily. Each painting is a testimony of a fight against the visual stereotypes presented by the media. At the same time, I like to denounce the control and brainwashing that the political and economic power has on the personal sphere6, whether it pertains to thought, gender, morals, customs, or behaviors.

I often work in series. One of my series Eroticommunism7 (2016) is a composition of ten paintings8 based on images from films, documentaries, or home movies, made in the sixties and eighties of the twentieth century as iconic model frames. The chosen visual material reflects the social climate of the last and cruelest phase of the system introduced in Albania by the communist leader Enver Hoxha. One of the paintings shows three male figures, with their heads looking down following the “atheistic religion” of political power; vice versa in another canvas, two young sisters naively smiling at the passage of Enver Hoxha in their city. This apparently cheerful atmosphere breaks through the introduction of another painting in which two girls – also dressed in a similar way adapted to the myth of equality – metaphorically seem to have lost their certainties. Here I have removed the original background and replaced it with an unspecified area of ​​water, making the scene slightly dreamy; by eliminating the reassuring paternalistic certainty that dictated the original scene of the movie.

A similar sense of transformation also occurs in the painting taken from a documentary depicting a moment of collective gymnastics, embodying the idea of sculpting the “new man” often mythicized in sports. Through reworking of the pictorial image I try to create a short circuit of meaning. By dissecting the anatomy and eliminating all rhetorical aspects of the scene it turned into a “concrete” representation of fragmented bodies inducing a sense of freedom evoked by the assotiation with both eroticisem and ridicule. 

In the painting Love as a glass of water (2018)9, the Albanian communist monument becomes a phallic symbol when put together with other paintings. It is also the reason why I like to put multiple works together in the exhibition set-ups10, to create ambiguity and the possibility for different interpretations of the same setting. 

For me, painting is a way of transforming the events, be it personal or collective ones, of opening up new avenues of complexity for the reappropriation of paradigms of discourse, for collective feeling and acting. Painting is for me a practice and a site of resistance, and at the same time a skin in which to meet and touch with the viewer. In my opinion painting has always performed this function: there is painting only if one is in the present. Present in its presence with one’s own body and senses…. 

I have recently moved to a home-studio in Milan, so I don’t have tight or predetermined working hours. I paint mainly starting in the afternoon and continuing until the night. I consider being an artist as an identity but also as a profession, since, in fact, I manage to support myself with art.

In the art world, you can choose to live in a bubble and not realize that unfortunately in the world, outside this bubble, women still do not have equal opportunities. This is why I always try to cross the walls of the art bubble, question myself, broaden my knowledge, experience as much as possible socially and professionally: I need to realize what surrounds me.

Albania has experienced years of closure due to the dictatorship and this also translates in an obsolete concept of the female world. Surely the Albanian people are affected by the strong roots of the past but I see a great strength and awareness in women in the art world. Especially in recognizing these roots and expressing the need and urgency to claim their own narratives, which reverberate and communicate strongly through their work.

Statement written by the artist in collaboration with Adela Demetja (2022).

1Image: Iva Lulashi, VOI, 2020, Oil on canvas, 25x30cm, Courtesy of the artist.
2Image: Iva Lulashi, Ilbuiodelculo, 2020, Oil on canvas, 30x30cm, Courtesy of the artist.
3Image: Iva Lulashi, Piccola fonderia della carne, 2022, Oil on canvas, 80x90 cm, Courtesy of the artist.
4Image: Iva Lulashi, Untitled, 2020, Oil on canvas 40x40 cm, Courtesy of the artist.
5Image: Iva Lulashi, Il cassetto delle calze, Oil on canvas, 30x30cm, Courtesy of the artist.
6Image: Iva Lulashi, Conosci Greta, 2021, Oil on canvas, 40x50cm, Courtesy of the artist.
7Image: Iva Lulashi, Eroticommunism, 2016, Several works in Oil on canvas, Courtesy of the artist.
8Image: Iva Lulashi, EROTICOMMUNISM, Installation view at Prometeo Gallery, 2018, Courtesy of the artist.
9Image: Iva Lulashi, Love as a glass of water, 2018, Oil on canvas, 100 x 100 cm, Courtesy of the artist.
10Image: Iva Lulashi, SEGNI DI ME: il corpo, un palcoscenico, Installation view a Casa Testori Milano, 2022, Courtesy of the artist.

– lindur në vitin 1988 në Tiranë, jeton dhe punon në Milano. Ajo punon me mediumin e pikturës. Ajo u diplomua në Akademinë e Arteve të Bukura të Venecias në vitin 2016. Puna e saj zhvillohet nga gjurmët e gjetura, fotot apo kornizat që pasqyrojnë gjuhën pamore të një historie shqiptare që ajo nuk e ka jetuar kurrë me vetëdije. Prej andej, ajo përfshin pamje erotike, duke mjegulluar kufirin midis fotove të propagandës komuniste në filma, skena seksi dhe aktivitete të shëndetshme në natyrë.

Pikturat i filloj me një itinerar vizualisht të ravijëzuar shtyrë nga përvojat personale dhe dimensionet kolektive, imazhet publike dhe private dhe pikëtakimet mes politikës, shoqërisë dhe dëshirës. Për këtë arsye, më pëlqen ta shoh praktikën time si të pozicionuar midis riprodhimit të realitetit dhe interpretimit të tij. Më frymëzon kultura pamore e Shqipërisë komuniste dhe mbi të gjitha koncepti i censurës. Imazhet propagandistike, të tilla si aktivitetet e sporteve kolektive, shpesh i përdor si pikënisje për pikturat e mia. Nga ana tjetër, interesimi për trupat individualë dhe kolektivë shpesh më shpie drejt referimit të filmave pornografikë. Në praktikën time, erotizmi përfaqëson instancën më të fundit që simbolizon mbrojtjen e vullnetit të lirë, lirisë individuale dhe respektimit të dallimeve1. Trupi, kënaqësia, përfaqësimi pornografik, janë mjete politike të cilat mundohem t’i përvetësoj si instrumente të një procesi individuimi dhe subjektivimi autonom përkundër narrativave hegjemone dhe të pjesshme që sintetizojnë dhe drejtojnë një dëshirë të njëanshme. Më interesojnë imazhet që gjej në web nga filmat analogë (filma, dokumentarë dhe reklama) ngarkuar në YouTube apo faqe të tjera të ngjashme me rezolucion të ulët dhe pikselë shumë të dukshëm ku tashmë shumë nga dallimet janë zhdukur2.

Kryesisht përmes përdorimit të web-it, jam vazhdimisht në kërkim të materialeve vizuale që lënë shteg për hulumtime mbi çështjet që dua të adresoj. Përzgjedh web-faqe që janë lehtësisht të qasshme meqë më interesojnë temat që diskutohen gjerësisht, nga ato historike dhe politike deri tek ato që lidhen me dimensione të ndryshme të erotizmit. Për këto të fundit, më së shumti hulumtoj për video pornografike klasike3. Përmes kërkimit me fjalë kyçe pikas kuadro të përshtatshme që lidhen me temat me të cilat dua të punoj. Hetimi më pas zgjerohet, nga një fjalë në tjetrën, derisa referencat shtohen. Po ashtu, më intereson edhe aspekti posaçërisht vizual dhe optik, si kontrasti dhe ngjyrat e kuadrove që gjej. Përnjëmend, pasi jam përqëndruar në një temë të caktuar, vemendjen ma tërheqin pikërisht aspekte të caktuara vizuale dhe estetike të imazheve4. Për më tepër, për mua është gjithashtu thelbësore që imazhet të mos jenë shumë të drejtpërdrejta pasi më duhet që piktura ime t’i përshtatet fushës ikonografike që kam përzgjedhur. Kur e përzgjedh një kuadër, kërkoj për hapësira ​​mendore dhe krijuese që më lejojnë interpretime të tjera për atë imazh. I lëshoj videot njëra-pas-tjetrës dhe i ndaloj bash atëherë kur pikas imazhin e kësaj hapësire. Duhet të jetë një moment kuptimplotë, një moment që më frymëzon, që ma ngjall nevojën për mos ta lëshuar. Në imazhet e fiksuara ka më tepër detaje dhe referenca. Ndërsa në video, sajë lëvizjes, vërehet një lloj përvjedhje e detajeve. Nderja që vjen nga të qenit i fiksuar është thelbësore për atë çelje të hapësirës që më nevojitet5.

Është e lehtë të gjesh dashakeqësi në paraqitjen e imazheve (nëse jo pornografike) erotike, mirëpo për mua erotizmi është kompleks, jo thjeshtë akti seksual. Përshkohet nga tensioni, marrëdhënia që zaten kalon nëpër trupa, por që ndërlidhet edhe me raportin e atyre trupave me peizazhin, vendet dhe mjedisin. Prandaj nuk bëhet fjalë vetëm për paraqitjen e lakuriqësisë dhe ndërzimit. Sipas qasjes time, në erotizëm vendimtare është natyrshmëria, pikërisht ngase prej saj na del imazhi i diçkaje që është më së pari vitale. Vetëkuptohet që në veprat e mia, ashtu si në jetën time, kam të bëj me trupa dhe mendje të lira, ku nuk ka dallime identitetesh gjinore. Gjithçka lejohet sepse gjithçka është e natyrshme. Përnjëmend, gjithçka thjeshtë është.

Stili im i pikturës përshkohet nga tipare të holla, një sfumato delikate, pothuajse “jashtë fokusit”, që mundëson soditjen e fuqisë së imazheve dhe të vetë mediumit të pikturës, dhe që e çliron atë nga domethënia dokumentare dhe referencat ndaj realitetit. Kjo qasje i mundëson kundruesit një këndvështrim të privilegjuar, thuajse sehiri6. Sprovat e mia përpiqen të ngrenë procese piktoriale kreative dhe me tehe të forta etiko-politike. Kjo me synimin për t’i shndërruar në strategji estetike kritike ndaj masës së pamatë të imazheve të masmedias që na përbijnë përditë vëmendjen. Secila prej pikturave dëshmon një luftë ndaj stereotipeve vizuale mediatike. Njëkohësisht, prirem drejt denoncimit të kontrollit dhe shpëlarjes së trurit që pushteti ekonomiko-politik ushtron mbi sferën personale, qoftë mbi mendimin, gjininë, moralin, zakonet apo sjelljet.

Shpesh punoj me seri. Njëra prej tyre, Erotikomunizmi7, është një kompozim me dhjetë piktura8 me modelet të bazuara në kuadro ikonike të imazheve nga filma, dokumentarë ose filmime private, të viteve gjashtëdhjetë dhe tetëdhjetë të shekullit të njëzetë. Materiali vizual i përzgjedhur pasqyron atmosferën shoqërore përgjatë fazës së fundit, dhe më mizore, të regjimit komunist në Shqipëri të drejtuar nga Enver Hoxha. Njëra nga pikturat paraqet tre figura mashkullore, me kokën e përulur, të përbindur ndaj “fesë ateiste” të pushtetit politik; ndërsa, anasjelltas në një kanavacë tjetër, dy motra rioshe që ndjekin naivisht dhe me buzëqeshje kalimin e Enver Hoxhës në qytetin e tyre. Kjo atmosferë në dukje gazmende depërton prezantimin e një tjetër pikture ku shfaqen dy vajza – me veshje që i shkojnë përshtat mitit të barazisë – të cilat, në mënyrë metaforike, shfaqen të përshtjelluara nga humbja e sigurive të tyre. Në këtë rast, sfondin origjinal e kam hequr për ta zëvendësuar me një hapësirë ujore të papërcaktuar duke e bërë skenën paksa surreale përmes zhveshjes së skenës origjinale të filmit nga diktati i sigurisë paqtuese paternaliste.

Një transformim i ngjashëm kuptimor vihet re edhe në pikturën e marrë nga një dokumentar që përshkruan një moment gjimnastike kolektive, ku mishërohet ideja e ndërtimit të “njeriut të ri” të mitizuar shpesh në sport. Përmes ripërpunimit të imazhit piktorial përpiqem të krijoj një qark të shkurtër kuptimi. Zbërthimi i anatomisë dhe eliminimi i të gjitha momenteve retorike të skenës më shpie te një paraqitje “konkrete” trupash të fragmentuar, çka nxit një ndjesi lirie ngjallur nga ndërlidhja me erotizmin ashtu si edhe me përqeshjen.

Në pikturën Dashuria si një gotë ujë9, prej pranëvendosjes me piktura të tjera, monumenti komunist shqiptar shpërfaqet si një simbol falik. Kjo është po ashtu arsyeja pse preferoj pranëvendosjen e një shumësie veprash në kompozimin e ekspozitës10, në mënyrë që të krijoj amulli dhe bashkë me të mundësinë për lexime të ndryshme të së njëjtës skenografi.

Piktura për mua është një mënyrë për transformimin e ngjarjeve, qofshin ato personale apo kolektive, duke çelur shtigje të reja komplekse për ripërvetësimin e paradigmave të ligjërimit, për akte dhe ndjeshmëri kolektive. Është praktikë dhe fushëbetejë rezistence, dhe njëkohësisht lëkura nëpër të cilën takoj dhe prek kundruesin. Mua më duket se piktura gjithmonë këtë funksion ka kryer: ka pikturë vetëm përsa që jemi në të tashmen. Me trup dhe shqisa të pranishëm në praninë e saj….

Rishtazi jam zhvendosur në një studio-shtëpi në Milano, kështu që nuk kam orar të ngjeshur apo të paracaktuar pune. Kryesisht pikturoj duke filluar nga pasditja deri në mbrëmje. Për mua të qenurit artiste është identitet, por edhe profesion, meqë përmes tij realisht mbaj veten.

Në botën e artit, mund të zgjedhësh të jetosh përbrenda një flluske dhe të mos përmendesh për faktin se në botën jashtë kësaj flluske gratë fatkeqësisht ende nuk kanë mundësi të barabarta. Kjo është arsyeja pse gjithmonë tentoj t’i kapërcej muret e flluskës së artit, të pyetësoj veten, të zgjeroj njohuritë, të përjetoj përvoja shoqërore dhe profesionale sa më shumë që është e mundur: më duhet të gjegjem për çka kam përreth.

Shqipëria ka përjetuar vite izolimi për shkak të diktaturës dhe kjo përkthehet edhe në një konceptim të vjetëruar të botës femërore. Sigurisht që rrënjët e forta të së shkuarës vazhdojnë të jenë të pranishme te populli shqiptar, mirëpo te gratë në botën e artit shoh një forcë dhe vetëdije të madhe. Sidomos në pikasjen e këtyre rrënjëve dhe në dëftimin e nevojës dhe urgjencës për pohimin e narrativave të tyre, çka dëshmohet dhe kumbon fuqishëm në punimet që realizojnë.

Tekst i shkruar nga artistja në konsultim me Adela Demetja-n (2022).

1Imazh: Iva Lulashi, VOI, 2020, Vaj në kanavacë, 25x30cm, Kortezi e artistes.
2Imazh: Iva Lulashi, Ilbuiodelculo, 2020, Vaj në kanavacë, 30x30cm, Kortezi e artistes.
3Imazh: Iva Lulashi, Fonderi e vogël e mishit, 2022, Vaj në kanavacë, 80x90 cm, Kortezi e artistes.
4Imazh: Iva Lulashi, Pa Titull, 2020, Vaj në kanavacë 40x40 cm, Kortezi e artistes.
5Imazh: Iva Lulashi, Sirtari i çorapeve, Vaj në kanavacë, 30x30cm, Kortezi e artistes.
6Imazh: Iva Lulashi, E njeh Gretën, 2021, Vaj në kanavacë, 40x50cm, Kortezi e artistes.
7Imazh: Iva Lulashi, Erotikomunizmi, 2016, Vaj në kanavacë, 100x120 cm, Kortezi e artistes.
8Imazh: Iva Lulashi, EROTIKOMUNIZMI, Pamje e instalacionit tek Prometeo Gallery, 2018, Kortezi e artistes.
9Imazh: Iva Lulashi, Dashuria si një gotë ujë, 2018, Vaj në kanavacë, 100 x 100 cm, Kortezi e artistes.
10Imazh: Iva Lulashi, SHENJAT E MIJA: trupi, një skenë, Pamje e instalacionit tek Casa Testori Milano, 2022, Kortezi e artistes.