Hristina Ivanoska
Hristina Ivanoska (1974, Skopje) is a Macedonian artist whose interdisciplinary practice spans installation, performance, video, and drawing. Her work engages with historical narratives, resistance strategies, and the politics of memory, focusing on the roles and representations of women in social and political movements. Ivanoska’s artistic inquiry is rooted in feminist theory, examining power, labour, and emancipation through historical and contemporary lenses. She has exhibited internationally at 32. Nadežda Petrović Memorial, Manifesta 14, Museum of Yugoslavia, +MSUM Ljubljana, MoCA Skopje, Budapest Gallery, Künstlerhaus Vienna, MAXXI Rome, ŠKUC Gallery, Research Pavilion 57. Venice Biennale, MUMOK, Künstlerhaus Graz, 2. Autostrada Biennial and many others. Ivanoska co-founded Press to Exit Project Space and is active in Macedonia’s independent cultural scene.https://hristinaivanoska.com
https://www.presstoexit.org.mk/index.php?lang=en
Artist Statement
My artistic practice is deeply rooted in both personal and political histories. It often emerges from my lived experiences and evolves through research-driven explorations of social, historical, and cultural contexts. As an artist, I work across mediums including performance, installation, murals, drawing, and text-based works, focusing on creating spaces of dialogue and resistance. My practice often reflects on overlooked histories, particularly those of women, workers, and other marginalized groups, revealing the tensions between personal narratives and larger socio-political forces.
My ongoing project “Document Missing,” launched in 2014, reflects this approach. It explores the forms and aesthetics of resistance strategies used by women in Macedonia during the first half of the 20th century and links them to contemporary acts of resistance. By inhabiting the persona of Rosa Plaveva, a forgotten figure of women’s and workers’ rights, I give voice to silenced histories. Through performance, I embody her struggle, challenging how history is written and remembered. This work mirrors my life as I navigate the complexities of working as an artist while deeply engaging in social and political issues. The personal is always present, particularly as I attempt to reconcile my creative output with the responsibilities of everyday life, raising the question: What does it mean to be both a creator and a citizen today?
In “Naming the Bridge: Rosa Plaveva and Nakie Bajram” (2004–ongoing), I focused on erasing women’s contributions from public memory, particularly in naming public spaces in Skopje. The project was born out of frustration with the lack of recognition for women in my city. This long-term initiative is an act of civic engagement where my artistic practice intersects with activism. Despite years of lobbying, local authorities ignored my proposal to name a newly built bridge in the city center after Plaveva and Bajram. However, in 2021, my work became part of a more significant movement advocating this change, embodying my belief that art can catalyze collective action and alter public consciousness.
My research often draws from historical sources and personal experiences. For example, “Freedom, Emancipation, Education, Labour!” (2024) is a site-specific mural commissioned by the Museum of Yugoslavia in Belgrade. It reinterprets Đorđe Andrejević Kun’s monumental mosaic dedicated to the National Liberation Struggle erected in Ivanjica, Serbia. In this mural, I used abstract shapes derived from Cyrillic letters in my typography, “Archetype Open Form”, expressing revolutionary ideals that once guided political movements and now demand reinterpretation in light of present-day struggles. The non-binary typography, based on my long-standing interest in letters and text, disrupts hierarchies of legibility, reflecting my desire to challenge authority and tradition through formal experimentation.
In “Easy Accumulation of Capital” (2019/2022), I confront the exploitation of women in North Macedonia’s textile industry. As someone who grew up in a post-socialist society, I witnessed firsthand the rapid transitions and harsh realities of neoliberal capitalism. This performance and mural highlight the inhumane working conditions for many women today. By employing needlework, a traditionally gendered form of labour, and mural painting, I connect the domestic and public spheres, linking the personal with broader economic and political issues.
These projects are not isolated works; they reflect a continuity in my practice where personal experiences, historical research, and socio-political critique converge. My art engages with the everyday struggles of individuals — especially women — who have been excluded from dominant historical narratives. Through my work, I seek to amplify their voices, disrupt established norms, and create space for alternative forms of knowledge and memory.
My personal life as a mother, partner, and artist continuously informs my practice, shaping the rhythm of my work and the themes I choose to explore. The tension between private life and public work is a recurring theme in my art, reflecting the broader political tensions that define the world around me.
References:
Luxemburg, Rosa. The Accumulation of Capital. Martino Publishing, 2012.
Andrejević Kun, Đorđe. Uprising Memorial Mosaic, Ivanjica, 1957.
Albers, Josef. Archetype Albers Typeface, 1926–1931.
Hansen, Oskar and Zofia. Theory of Open Form, 1959.
Selected Reviews:
EXTE ZUR KUNST, Issue no. 131 / September 2023, “Reviews”:
“Collecting Out of/as Solidarity” by Sabeth Buchmann and Ana Hoffner ex-Prvulovic* on No Feeling Is Final. The Skopje Solidarity Collection at the Kunsthalle Wien.
Read the review here
Invisible Archives: Selected Pages by Hristina Ivanoska
Artistic Research Invisible Archives: Makedonkа – Organ of the WAF (1944-1952), historical experiences and cultural memory
Publisher: Center for Research of Nationalism and Culture (CINIK), Editors: Ivana Hadjievska and Jana Kocevska.
Read the selected pages here
Museum of Women Stories
Edited by Iskra Geshoska, Violeta Kachakova, and Biljana Tanurovska-Kjulavkovski, with articles by multiple authors including Hristina Ivanoska.
Lokomotiva – Centre for New Initiatives in Arts and Culture, Skopje, 2016; ISBN 978-608-65194-3-8.
Read the book here
Makedonium: Dramaturgy of the Unfinished
Book in Macedonian and English by Yane Calovski and Hristina Ivanoska, with contributions from various authors.
Published by Press to Exit Project Space, Skopje, 2020; ISBN: 978-608-4945-00-0.
Read the book here
Art Agenda Review by Anders Kreuger
Review of Yane Calovski and Hristina Ivanoska’s Epilogue (A Form of an Argument) at the Museum of Contemporary Art Skopje, 2018–2019.
Read the review here
Selected websites:
Manifesta 14, Pristina (International Art Biennial):
Manifesta 14, Pristina
Budapest Gallery (Budapest Municipal Gallery for Contemporary Art):
Budapest Gallery
ŠKUC Gallery, Ljubljana (Independent Art Space):
ŠKUC Gallery
Museum of Contemporary Art, Skopje (MSU) (Institutional Art Space):
Museum of Contemporary Art (MSU), Skopje
Tiiiit! Inc. (Independent Feminist Cultural Organization):
Tiiiit! Inc.
The text is a result of the invitation by Ivana Vaseva 2025
1Image: Hristina Ivanoska, 2018. Photo: Žarko Čulić.
2Image: Hristina Ivanoska, Flesh into Blossom, 2024, site-specific installation with mural and a garment, 32. Nadežda Petrović Memorial, Čačak, curated by Zdenka Badovinac. Photo: Milenko Savović.
3Image: Hristina Ivanoska, Kun: Freedom, Emancipation, Education, Labour!, 2024, is a site-specific mural, dimensions: 14.3m x 3.5m, on the occasion of the 120th anniversary of the birth of prominent Yugoslav artist Đorđe Andrejević Kun curated by Ana Panić and Simona Ognjanović. Photo: Vladimir Miladinović Piki.
4Image: Hristina Ivanoska, Easy Accumulation of Capital, 2019, from the execution of the mural, Museum of Contemporary Art Skopje, commission for All that We Have in Common curated by Mira Gakjina and Jovanka Popova. Photo: Blagoja Varoshanec.
5Image: Hristina Ivanoska, Easy Accumulation of Capital, 2019, from the execution of the embroidery, Museum of Contemporary Art Skopje, commission for All that We Have in Common curated by Mira Gakjina and Jovanka Popova. Photo: Zoran Shekerov.
6Image: Hristina Ivanoska, Easy Accumulation of Capital, 2022, from the execution of the wall-engraved mural, dimensions: 495 x 315 cm, commissioned for Art at Work, curated by Bojana Piškur, Ana Mizerit, Igor Španjol, and Zdenka Badovinac. Courtesy of the artist and the Museum of Contemporary Metelkova, Ljubljana. Photo: Dejan Habicht.
7Image: Hristina Ivanoska, Document Missing: Performance no. 5 (Three Actions), 2017, HD video, duration: 05:45 min, production team: Yane Calovski (video and photography), Gjorgje Jovanovik (editing).
8Image: Hristina Ivanoska, Document Missing: Performance no. 6 (Daughter), 2022, live performance, Museum of Contemporary Art Skopje, commissioned for Skopje Pride Weekend curated by Slavco Dimitrov and Biljana Tanurovska-Kjulavkovski. Photo: Sonja Stavreva.
9Image: Hristina Ivanoska, Document Missing: Performance no. 6 (Daughter), 2022, live performance, National Library, Prishtina, part of the European Nomadic Biennial Manifesta 14 Prishtina, curated by Catherine Nichols. Photo: Manifesta 14 Prishtina / Atdhe Mulla.
10Image: Hristina Ivanoska, Broken Document Breaks into Poetry, installation, Budapest Gallery, curated by Lívia Páldi. Photo: Tamás Juhász. Courtesy of the artist and Budapest Gallery.
11Image: Hristina Ivanoska, Document Missing: On Methodology (text, voice, and body), 2022, installation, ŠKUC Gallery, Ljubljana, in the frame of Archaeology of Resistance, curated by Iva Kovač, 29. International Festival of Contemporary Arts – City of Women. Photo: Matic Pandel.
12Image: Hristina Ivanoska, Document Missing: On Methodology (text, voice, and body), 2022, detail, installation, ŠKUC Gallery, Ljubljana, in the frame of Archaeology of Resistance, curated by Iva Kovač, 29. International Festival of Contemporary Arts – City of Women. Photo: Matic Pandel.
13Image: Hristina Ivanoska, Naming the Bridge: Rosa Plaveva and Nakie Bajram, photo documentation of the bridge under construction, April 2006. Photo: Hristina Ivanoska.
14Image: Hristina Ivanoska, Naming the Bridge: Rosa Plaveva and Nakie Bajram, 2008, a spread from publication/poster series.
15Image: Hristina Ivanoska, Naming the Bridge: Rosa Plaveva and Nakie Bajram, 2008, a spread from publication/poster series.
16Image: Hristina Ivanoska, Naming the Bridge: Rosa Plaveva and Nakie Bajram, 2021, co-produced by Tiiiit! Inc. within the “Women for Women” project. Photo by Sonja Stavreva.
Христина Иваноска (1974, Скопје) е македонска уметница чија интердисциплинарна практика опфаќа инсталација, перформанс, видео и цртежи. Работи со историски наративи, стратегии на отпор и политики на сеќавање, со особен фокус на улогите и претставувањата на жените во социјалните и политичките движења. Уметничкото истражување на Иваноска е вкоренето во феминистичката теорија, истражувајќи ги моќта, трудот и еманципацијата низ историска и современа призма. Таа има остварено бројни меѓународни изложби, меѓу кои 32. Меморијал на Надежда Петровиќ, Манифеста 14, Музеј на Југославија, +MSUM Љубљана, МСУ Скопје, Галерија Будимпешта, Кунстлерхаус Виена, MAXXI Рим, Галеријата ШКУЦ, Истражувачки павилјон на 57. Венециско биенале, MUMOK, Кунстлерхаус Грац, 2. Аутострада биенале и многу други. Иваноска е ко-основачка на Press to Exit Project Space и е активна на независната културна сцена во Македонија.
Изјава на уметницата
Мојата уметничка практика е длабоко вкоренета во личните и во политичките истории. Често произлегува од моите животни искуства и се развива преку истражувачки анализи на социјалните, историските и културните контексти. Како уметница, работам со различни медиуми, вклучувајќи перформанс, инсталации, мурали, цртежи и текстуални дела, со фокус на создавање простори за дијалог и отпор. Мојата практика често се осврнува на занемарените истории, особено оние на жените, работниците и други маргинализирани групи, откривајќи ги тензиите меѓу личните наративи и поголемите општествено-политички сили.
Мојот тековен проект „Документ што недостатува“, започнат во 2014 година, е одраз на тој пристап. Ги истражува формите и естетиката на стратегиите на отпор што ги користеле жените во Македонија во првата половина на 20-от век и ги поврзува со современите акти на отпор. Преземајќи го ликот на Роса Плавева, заборавена фигура во борбата за женски и работнички права, им давам глас на замолчените истории. Преку перформансот, ја оживувам нејзината борба, предизвикувајќи го начинот на кој историјата се пишува и се памети. Ова дело е огледало на мојот живот, додека се справувам сосложеностите на мојата работа како уметница, длабоко посветена на социјалните и политичките прашања. Личното секогаш е присутно, особено кога се обидувам да го усогласам моето креативно изразување со одговорностите од секојдневниот живот, поставувајќи го прашањето: Што значи да се биде истовремено и творец и граѓанин денес?
Во проектот „Именување на мостот: Роса Плавева и Накие Бајрам“ (2004 – ), мојот фокус беше на бришењето на придонесите на жените од колективната меморија, особено во именувањето јавни простори во Скопје. Проектот произлезе од фрустрација поради недостатокот на признание за жените во мојот град. Оваа долгорочна иницијатива е акт на граѓанска ангажираност каде што мојата уметничка практика се преклопува со активизмот. И покрај години лобирање, локалните власти го игнорираа мојот предлог новизграден мост во градското јадро да се именува по Плавева и Бајрам. Сепак, во 2021 година, мојата работа стана дел од пошироко движење што се застапуваше за оваа промена,зацврстувајќи ја мојата верба дека уметноста може да поттикне колективна акција и да ја промени јавната свест.
Моето истражување често се потпира на историски извори и лични искуства. На пример, „Слобода, Еманципација, Образование, Труд!“ (2024) е просторно-специфичен мурал изработен за Музејот на Југославија во Белград. Делото претставува реинтерпретација на монументалниот мозаик на Ѓорѓе Андрејевиќ-Кун, посветен на Народноослободителната борба, а подигнат во Ивањица, Србија. Во овој мурал користев апстрактни форми изведени од кириличните букви во мојата типографија „Архетип отворена форма“, изразувајќи револуционерни идеали кои некогаш ги воделе политичките движења, а денес повикуваат на преиспитување во контекст на денешните борби. Небинарната типографија, заснована на мојот долгогодишен интерес за буквите и текстот, ги нарушува хиерархиите на читливоста, одразувајќи ја мојата желба да се предизвика авторитетот и традицијата преку формални експериментирања.
Во делото „Лесна акумулација на капитал“ (2019/2022), се спротивставувам на експлоатацијата на жените во текстилната индустрија во Северна Македонија. Како личност која порасна во постсоцијалистичко општество, од прва рака ја сведочев брзата транзиција и суровата реалност на неолибералниот капитализам. Овој перформанс и мурал ги истакнуваат нечовечките работни услови со кои се соочуваат многу жени денес. Користејќи везење, традиционално родова форма на труд, и сликање мурали, ги поврзувам домашната и јавната сфера, поврзувајќи ги личните искуства со пошироките економски и политички прашања.
Овие проекти не се изолирани дела; тие го одразуваат континуитетот во мојата практика каде што се спојуваат личните искуства, историското истражување и социо-политичката критика. Мојата уметност се занимава со секојдневните борби на поединците – особено на жените – кои биле исклучени од доминантните историски наративи. Преку мојата работа, се обидувам да ги засилам нивните гласови, да ги нарушам воспоставените норми и да создадам простор за алтернативни форми на знаење и меморија.
Мојот личен живот како мајка, партнерка и уметница постојано ја обликува мојата практика, креирајќи го ритамот на мојата работа и темите што ги истражувам. Тензијата помеѓу приватниот живот и јавната работа е постојана тема во мојата уметност, рефлектирајќи ги пошироките политички тензии што го дефинираат светот околу мене.
Референци:
Luxemburg, Rosa. The Accumulation of Capital. Martino Publishing, 2012.
Andrejević Kun, Đorđe. Uprising Memorial Mosaic, Ivanjica, 1957.
Albers, Josef. Archetype Albers Typeface, 1926–1931.
Hansen, Oskar and Zofia. Theory of Open Form, 1959.
Одбрани рецензии:
EXTE ZUR KUNST, Issue no. 131 / September 2023, “Reviews”:
“Collecting Out of/as Solidarity” by Sabeth Buchmann and Ana Hoffner ex-Prvulovic* on No Feeling Is Final. The Skopje Solidarity Collection at the Kunsthalle Wien.
Read the review here
Invisible Archives: Selected Pages by Hristina Ivanoska
Artistic Research Invisible Archives: Makedonkа – Organ of the WAF (1944-1952), historical experiences and cultural memory
Publisher: Center for Research of Nationalism and Culture (CINIK), Editors: Ivana Hadjievska and Jana Kocevska.
Read the selected pages here
Museum of Women Stories
Edited by Iskra Geshoska, Violeta Kachakova, and Biljana Tanurovska-Kjulavkovski, with articles by multiple authors including Hristina Ivanoska.
Lokomotiva – Centre for New Initiatives in Arts and Culture, Skopje, 2016; ISBN 978-608-65194-3-8.
Read the book here
Makedonium: Dramaturgy of the Unfinished
Book in Macedonian and English by Yane Chalovski and Hristina Ivanoska, with contributions from various authors.
Published by Press to Exit Project Space, Skopje, 2020; ISBN: 978-608-4945-00-0.
Read the book here
Art Agenda Review by Anders Kreuger
Review of Yane Chalovski and Hristina Ivanoska’s Epilogue (A Form of an Argument) at the Museum of Contemporary Art Skopje, 2018–2019.
Read the review here
Одбрани веб страници:
Manifesta 14, Pristina
Budapest Gallery
ŠKUC Gallery
Museum of Contemporary Art (MSU), Skopje
Tiiiit! Inc.
Текстот е резултат на поканата од Ivana Vaseva 2025
1Слика: Христина Иваноска, 2018. Фото: Жарко Чулиќ.
2Слика: Христина Иваноска, Плот во цут, 2024, просторно-специфична инсталација со мурал и фустан, 32. Меморијал на Надежда Петровиќ, Чачак, куратор: Зденка Бадовинац. Фото: Миленко Савовиќ.
3Слика: Христина Иваноска, Кун: Слобода, Еманципација, Образование, Труд!, 2024, просторно-специфичен мурал, димензии: 14.3 x 3.5 м, по повод 120-годишнината од раѓањето на истакнатиот југословенски уметник Ѓорѓе Андрејевиќ-Кун, кураторки: Ана Паниќ и Симона Огњановиќ. Фото: Владимир Миладиновиќ Пики.
4Слика: Христина Иваноска, Лесна акумулација на капитал, 2019, од изработката на муралот нарачан од Музејот на современата уметност - Скопје за изложбата „Сѐ што ни е заедничко“, кураторки: Мира Гаќина и Јованка Попова. Фото: Благоја Варошанец.
5Слика: Христина Иваноска, Лесна акумулација на капитал, 2019, од изработката на везот нарачан од Музејот на современата уметност - Скопје за изложбата „Сѐ што ни е заедничко“, кураторки: Мира Гаќина и Јованка Попова. Фото: Зоран Шекеров.
6Слика: Христина Иваноска, Лесна акумулација на капитал, 2022, од изработката на муралот со ѕидорез, димензии: 495 x 315 цм, нарачан за изложбата „Уметноста на дело“, куратори: Бојана Пишкур, Ана Мизерит, Игор Шпањол и Зденка Бадовинац. Со љубезност на уметницата и Музејот на современа уметност Метелкова, Љубљана. Фото: Дејан Хабихт.
7Слика: Hristina Ivanoska, Документ што недостасува: Перформанс бр. 5 (Три акции), 2017, HD видео, времетраење: 05:45 мин, продукциски тим: Јане Чаловски (видео и фотографија), Ѓорѓе Јовановиќ (монтажа).
8Слика: Христина Иваноска, Документ што недостасува: Перформанс бр. 6 (Ќерка), 2022, перформанс во живо, Музеј на современата уметност – Скопје, за „Скопје викенд на гордоста“, куратори: Славчо Димитров и Билјана Тануровска-Ќулавковски. Фото: Соња Ставрева.
9Слика: Христина Иваноска, Документ што недостасува: Перформанс бр. 6 (Ќерка), 2022, перформанс во живо, Национална библиотека, Приштина, дел од Европското номадско биенале Манифеста 14 Приштина, кураторка Катрин Николс. Фото: Атдхе Мула.
10Слика: Христина Иваноска, Скршен документ се распаѓа во поезија, инсталација, Галерија Будимпешта, кураторка Ливија Палди. Фото: Тамаш Јухаш. Со љубезност на уметницата и Галерија Будумпешта.
11Слика: Христина Иваноска, Документ што недостасува: За методологијата (текст, глас, и тело), 2022, инсталација, Галерија ШКУЦ, Љубљана, во рамки на изложбата Археологија на отпорот, кураторка Ива Ковач, 29. Меѓународен фестивал на современи уметности – Град на жени. Фото: Матич Пандел.
12Слика: Христина Ивановска, Документ што недостасува: За методологијата (текст, глас, и тело), 2022, детаљ, инсталација, Галерија ШКУЦ, Љубљана, во рамки на изложбата Археологија на отпорот, кураторка Ива Ковач, 29. Меѓународен фестивал на современи уметности – Град на жени. Фото: Матич Пандел.
13Слика: Христина Иваноска, Именување на мостот: Роза Плавева и Накие Бајрам, фото документација од мостор во изградба, април 2006 година. Фото: Христина Иваноска.
14Слика: Христина Иваноска, Именување на мостот: Роза Плавева и Накие Бајрам, 2008, од публикација/постер.
15Слика: Христина Иваноска, Именување на мостот: Роза Плавева и Накие Бајрам, 2008, од публикација/постер.
16Слика: Христина Иваноска, Именување на мостот: Роза Плавева и Накие Бајрам, 2021, во копродукција со Тиииит! Инк. Во рамките на проектот „Жени за жени“. Фото: Соња Ставрева.
