Ewelina Węgiel
– born 1996. She studied at the Zurich University of the Arts, the Universitat der Kunste in Berlin and at the Faculty of Graphics of the Jan Matejko Academy of Fine Arts in Kraków. Video artist, photographer and graphic designer. She is interested in quasi-documentary work with local communities.
On the first of November in Kluczkowice at 8 p.m. three teenagers from Kazakhstan sneaked out of the dormitory to pick apples in an orchard that belongs to the school grounds. They walked about 200 metres away from the building, saw a car and hid behind a tree. After a while the door swung open. A shot was fired. The 16-year-old Imali was shot in the school orchard by a former police officer. He was accompanied by a churchman. When they heard the screams of the boy’s friends, they drove away. They claim that they mistook the boy for a wild boar.
A policeman and a churchman not covered by the public media. Two white men with guns. They kill and unscrupulously flee the scene of the crime.
(Apparently in Poland one does not have to worry, nobody shoots anyone. Apparently.)
Ursula Le Guin writes about hunters in her essay The Carrier Bag Theory of Fiction. In prehistoric times, people mainly fed on plants. However, cave walls and thoughts were occupied by hunters who hunted mammoths. It was not difficult to survive by feeding on plants, sometimes small animals, there was a lot of time left, which they decided to spend on hunting mammoths. The story they returned with was the most important. The story of white men. As Donna Haraway writes – the story of the land is a tragic story, with one white actor, one true creator of the world, the hero. The story of a hunter who wants to kill and claim his prize. Le Guin recalls Virginia Woolf, who wrote The Dictionary in her notebook while planning the book. She intended to reinvent English to tell a different story.
Donna Haraway says it is important what thoughts think about what thoughts, what stories they tell. It is also important that we stop telling stories linearly, that we limit them by our excisionism.
Anna Tsing argues that Western philosophers have shown us a nature that is grand and universal, but also binary and mechanical. Nature was a backdrop, a resource for humans who tamed and mastered it. It was there for the fabulists to remind us of the living activity of all beings, both human and non-human. However, all this taming and mastery has created such a mess that it is unclear whether life on earth can continue. Interspecies interweaving – once a fairy tale – is now a topic of discussion among ecologists, as it turns out that multiple species need to work together. Humans alone cannot survive. Those who can claim human status are expanding in number (e.g. women) in a process which is turbulent. It is time for new ways of telling true stories that would go beyond the prime principles of civilisation.
In my 176 Jahre Zoo123 project I focused on a place – the Berlin Zoo. The domestication of plants and animals has significantly changed the Earth’s biosphere, influenced the size of the human population and changed human evolution. It scares me that an animal is a tool, an idea, it changes its body to respond to the needs of an era.
As part of my other project Vieli Traditiona urgstorba4 I asked the inhabitants about various stories related to Vuorz, a small village in Switzerland. Among the various different stories was one about witches. I had the opportunity to enter a cell that is still in the basement of one of the inhabitants, and to see a murder site of women in the forest. For centuries, female sexuality was seen in most of Western Europe as both a social threat and a powerful economic force. Like the Fathers of the Church and the Dominican authors of the Malleus Maleficarum (Hammer on Witches), the emerging capitalist class needed to degrade female sexuality and pleasure. In Poland, the Church still wants to rule over the female body, and before 1989, taking advantage of its strong political position, called for restrictions on abortion rights, even though since the 1950s it had been legal only in cases of rape, incest, for medical reasons or for difficult conditions for the pregnant woman. Provocation during a severe pandemic seems to me to be downright inhumane5.
Collaboration is constantly present in my practice6. It is very problematic, it requires a lot of research, but also good negotiations with the people I want to work with, the people I want to talk about. The biggest problem is making contacts, the very beginning. When I wanted to do a piece on Nowa Huta travellers, I put out information on collected items from the journeys of people who live in the Nowa Huta district of Krakow. Out of 1000 forms distributed, I received one notification – a concierge who threatened me with the police and told me to collect back everything immediately. So I decided to buy items from the OLX online site and it worked, I recommend my short video about this collection7.
My projects are long-term because I have to experiment with the subject, either with the community, with the archives or with my understanding. This is my everyday life.
At the end of my text I would like to refer for the first and last time to a man – Michel Serres. I think it is very important to try to create not a set of proposals or a system, but an intuition. His examples show that these are possible ways of seeing, experiencing and living in the world. It is a term whose effects are relatively easy to describe but difficult to define. Without that dazzling, cloudy and difficult emotion called intuition, it is impossible to tell a story. Intuition is, of all things in the world, the rarest but most evenly distributed among inventors – both artists and scientists. Intuition makes the first move, begins.
Text created in collaboration with Anna Ciabach (2020).
1Image: Ewelina Węgiel, 176 Jahre Zoo(A), 2020, comic strip based on Lutz Heck's notes and Henri Rousseau's paintings. Courtesy of the artist.2Image: Ewelina Węgiel, 176 Jahre Zoo(B), 2020, comic strip based on Lutz Heck's notes and Henri Rousseau's paintings. Courtesy of the artist.
3Image: Ewelina Węgiel, 176 Jahre Zoo(C), 2020, comic strip based on Lutz Heck's notes and Henri Rousseau's paintings. Courtesy of the artist.
4Image: Ewelina Węgiel, Vieli Traditiona urgstorba, 2019, HD video document, 20’. Courtesy of the artist.
5Protests against the tightening of anti-abortion laws as a result of the ruling of the Constitutional Court have been taking place across Poland since 22 October 2020.
6Image: Ewelina Węgiel, Ein Dorf in Aufruhr, 2019, HD video-performance. Courtesy of the artist.
7Image: Ewelina Węgiel, Ark of Lord, 2018 – 2020, HD video, 40’, Nowa Huta. Courtesy of the artist.
– urodzona w 1996. Studiowała w Zurich University of the Arts, Universität der Kunste w Berlinie oraz na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Artystka wideo, fotografka i graficzka. Interesuje ją quasi-dokumentalna praca z lokalnymi społecznościami.
Pierwszego listopada w Kluczkowicach o godzinie 20-tej trójka nastolatków z Kazachstanu, wymknęła się z internatu, by zebrać jabłka w sadzie, który należy do terenu szkoły. Oddalili się około 200 metrów od budynku, zobaczyli samochód, schowali się za drzewem. Po chwili drzwi się uchyliły. Padł strzał. 16-letniego Imaliego w szkolnym sadzie zastrzelił były policjant. Towarzyszył mu kościelny. Kiedy usłyszeli krzyk kolegów chłopca, odjechali. Twierdzą, że pomylili chłopca z dzikiem.
Policjant i kościelny, którego nie uwzględniły media publiczne. Dwaj biali mężczyźni z bronią. Zabijają i bez skrupułów uciekają z miejsca zbrodni.
(Ponoć w Polsce nie trzeba się martwić, nikt do nikogo nie strzela. Ponoć.)
Ursula Le Guin pisze o myśliwych w eseju The Carrier Bag Theory of Fiction. W czasach prehistorycznych ludzie głównie żywili się roślinami. Ściany jaskiń i myśli zajęli jednak myśliwi polujący na mamuty. Nietrudno było przeżyć żywiąc się roślinami, czasem drobnymi zwierzętami, zostawało sporo czasu, który zdecydowano się przeznaczyć na polowanie na mamuty. Historia, z którą powracali, była najważniejsza. Historia białych mężczyzn. Jak pisze Donna Haraway – historia ziemi to historia tragiczna, z jednym, białym aktorem, jednym prawdziwym twórcą świata, bohaterem. Opowieść o łowcy, który chce zabić i odebrać nagrodę. Le Guin wspomina Virginię Woolf, która w swoim notatniku podczas planowania książki napisała Słownik. Zamierzała wymyślić angielski na nowo, żeby opowiedzieć inną historię.
Donna Haraway mówi, że ważne jest to, jakie myśli myślą o jakich myślach, jakie historie opowiadają. Ważne jest też to, by przestać historie opowiadać linearnie, ograniczać je przez nasz ekscepcjonizm.
Anna Tsing twierdzi, że zachodni filozofowie pokazali nam naturę, która jest wielka i uniwersalna, ale też binarna i mechaniczna. Natura była tłem, zasobem dla człowieka, który oswoił i opanował ją. Była ona przeznaczona dla bajkopisarzy, aby przypomnieć nam o żywej działalności wszystkich istot, zarówno ludzkich, jak i nie-ludzkich. Jednak całe to oswajanie
i opanowanie spowodowało taki bałagan, że nie jest jasne, czy życie na ziemi może być kontynuowane. Międzygatunkowe przeplatanie – kiedyś bajki – teraz jest tematem dyskusji ekologów, bo okazuje się, że potrzeba współdziałania wielu gatunków. Człowiek sam nie przetrwa. Grono osób ze statusem człowieka poszerza się jednak (m. in. o kobiety) w wyniku burzliwego procesu. Nadszedł czas na nowe sposoby opowiadania prawdziwych historii poza cywilizacyjnymi pierwszymi zasadami.
W moim projekcie 176 Jahre Zoo123 skupiłam się na miejscu – Berlińskim Zoo. Udomowienie roślin i zwierząt znacząco zmieniło biosferę Ziemi, wpłynęło na wielkość populacji ludzkiej i zmieniło ewolucję człowieka. Przeraża mnie to, że zwierzę jest narzędziem, ideą, zmienia swoje ciało, aby odpowiedzieć na potrzeby danej epoki.
W ramach mojego innego projektu Vieli Traditiona urgstorba4 pytałam mieszkańców o różne historie związane z Vuorz – małą wioską w Szwajcarii. Pośród różnych opowieści była ta o wiedźmach. Miałam okazję wejść do celi, która wciąż znajduje się w piwnicy jednego z mieszkańców i w lesie zobaczyć miejsce morderstw kobiet. W większości Europy Zachodniej przez wieki seksualność kobieca była postrzegana zarówno jako zagrożenie społeczne, jak i potężna siła ekonomiczna. Podobnie jak Ojcowie Kościoła i dominikańscy autorzy Malleus Maleficarum (pol. Młot na Czarownice), rodząca się klasa kapitalistyczna potrzebowała degradacji kobiecej seksualności i przyjemności. W Polsce Kościół nadal pragnie panować nad kobiecym ciałem, korzystając ze swojej mocnej politycznej pozycji jeszcze przed rokiem 1989 apelował o ograniczenie praw aborcyjnych, mimo, że od lat 50 była legalna tylko w przypadku gwałtu, kazirodztwa, ze względów medycznych, czy trudnych warunków kobiety w ciąży. Prowokacja podczas ciężkiej pandemicznej sytuacji wydaje mi się być wprost nieludzka5.
Kolaboracja, to coś co cały czas towarzyszy mojej praktyce6. Bardzo problematyczna kwestia, wymaga dużego researchu, ale też dobrych negocjacji z osobami, z którymi chcę współpracować, o których chcę opowiadać. Największy problem stanowi nawiązywanie kontaktów, sam początek. Kiedy chciałam robić pracę o podróżujących nowohucianach, rozkładałam informację o zbieranych przedmiotach z podróży osób, które mieszkają w dzielnicy Nowa Huta w Krakowie. Na 1000 rozniesionych druczków, otrzymałam jedno zgłoszenie – dozorczyni, która groziła mi policją i kazała natychmiast wszystko pozbierać. Zdecydowałam się zatem na kupowanie przedmiotów z serwisu OLX i udało się, zapraszam do obejrzenia też krótkiego wideo związanego z kolekcją7.
Moje projekty są długofalowe, ponieważ muszę eksperymentować z tematem, albo ze społecznością, z archiwami, albo z moim rozumieniem. Tak wygląda moja codzienność.
Na końcu mojego tekstu chciałabym się pierwszy i ostatni raz odwołać do mężczyzny – Michela Serresa. Uważam, że to bardzo ważne by próbować stworzyć nie zestaw propozycji czy system, ale intuicję. Jego przykłady pokazują, że są to możliwe sposoby widzenia, doświadczania i życia w świecie. Jest to termin, którego efekty są stosunkowo łatwe do opisania, ale trudne do zdefiniowania. Bez tej olśniewającej, pochmurnej i trudnej do emocji zwanej intuicją niemożliwe jest opowiadanie. Intuicja jest, ze wszystkich rzeczy na świecie, najrzadszą, ale najbardziej równomiernie rozłożoną wśród wynalazców – zarówno artystów jak i naukowców. Intuicja wykonuje pierwszy ruch, rozpoczyna.
Tekst powstał we współpracy z Anną Ciabach (2020).
1Zdjęcie: Ewelina Węgiel, 176 Jahre Zoo(A), 2020, komiks na podstawie zapisków Lutza Hecka i obrazów Henri Rousseau. Dzięki uprzejmości artystki.2Zdjęcie: Ewelina Węgiel, 176 Jahre Zoo(B), 2020, komiks na podstawie zapisków Lutza Hecka i obrazów Henri Rousseau. Dzięki uprzejmości artystki.
3Zdjęcie: Ewelina Węgiel, 176 Jahre Zoo(C), 2020, komiks na podstawie zapisków Lutza Hecka i obrazów Henri Rousseau. Dzięki uprzejmości artystki.
4Zdjęcie: Ewelina Węgiel, Vieli Traditiona urgstorba, 2019, HD video dokument, 20’. Dzięki uprzejmości artystki.
5Od 22 października 2020 roku w całej Polsce trwają protesty, będące sprzeciwem wobec zaostrzenia - w wyniku wyroku Trybunału Konstytucyjnego - przepisów antyaborcyjnych.
6Zdjęcie: Ewelina Węgiel, Ein Dorf in Aufruhr, 2019, HD video-performance. Dzięki uprzejmości artystki.
7Zdjęcie: Ewelina Węgiel, Ark of Lord, 2018 – 2020, HD video, 40’, Nowa Huta. Dzięki uprzejmości artystki.
