Anna Kalwajtys
– born in 1979, graduated in sculpture from the Academy of Fine Arts in Gdansk in 2005 and in intermedia from the Academy of Fine Arts in Poznan in 2007. In 2006 she studied at the Faculty of Animation and New Media at the Academy of Fine Arts in Zagreb. In 2015 she received her doctoral degree in visual arts. Visual artist and performer. Her actions refer to the issues of human corporeality and biologicality, the process of building cultural identity, the exclusion of weaker individuals from society, borderline existential situations.
Battleground
“(…) body art has a special power to influence the viewer (…) feminist art that uses the body can be profoundly political, challenging the construction of female subordination”
(Amalia Jonas, Body Art. Performing the Subject, 1998)
I took up art because it gives me a sense of security, a place where I can freely react to the reality around me and create my own language of expression. It has become for me a space of freedom, an absolutely necessary voice, provoking me to think and ask questions. I also see it as a battlefield that functions outside the norms, shocking, irritating, and an expression of opposition to unwanted reality and injustice.
I was fascinated by performance art. I saw it as a very expressive and uncompromising art medium. I discovered that I feel good in actions in which I use the body as a medium of artistic expression; when I enter into a direct relationship with the recipient in real time “here and now”, where the body is a direct, “theatricalized” message. Without a doubt, this is the medium of art with which I have grown up. So I see myself primarily as a performer, although I am close to the belief that art is an area unlimited by any medium.
For me, performance art is an exciting challenge, a powerful and often radical means of expression that can also be realized in new, previously unknown forms.
Currently I am very absorbed in the relationship between performance art and science. I try to liberate myself from the anthropocentric view of the body and turn towards its biocentric aspects. I am interested in hybrid post- and trans-human body, human and non-human1.
I see art as a metapolitical activity that crosses the boundaries of the individual and the collective. The starting point for its social meaning is the individual, directly touching the person of the artist, her sensitivity. Performance functions, in fact, as an expressive political voice and, at the same time, the voice of a particular person – the performer2.
In my artistic work I explore, in my personal way, the issues of power, control, struggle, discrimination and issues related to the body. I am interested in the issue of subjectivity in the context of biopower, body politics, rebellion, struggle, resistance. I am very close to Michel Foucault’s concept of the subject, according to which there are two meanings of the term. The first defines a situation of submission to someone, of being dependent, controlled; the second indicates attachment to one’s own identity through self-knowledge or conscience. Although different, both concepts point to the power that makes the subject subservient.
What is important for me is the area of art that expresses the condition of an individual in a socio-political context. I am moved by the condition of all those Others who do not simply fit into cultural, social or political norms3.
I am interested in the moment of crisis and powerlessness, which prompts a man to rebel and fight for freedom. The moment when it seems that there is nothing left to lose, that the loss of life is no longer something dangerous, and all that matters is regaining one’s dignity and the right to choose, the right to freedom45.
In my actions I intentionally manifest the female experience. I am very close to Rosi Braidotti’s understanding of feminine subjectivity, who writes about it as a relational, changeable, and constantly becoming construct entangled in a network of connections with non-human factors. Obviously, in this case as well, what is important for me is the difference, the approach to “femininity” depending on the political, social, and cultural context in which it takes shape. In my work I can only speak from the perspective of my own experience and cultural context, but the awareness of this limited cognitive perspective and sensitivity to the issue of difference cannot limit empathic openness to otherness.
The text was written in cooperation with Anna Ciabach (2020).
1Image: Anna Kalwajtys, Zwierz Aktionshose: Genitalpanik 2018, 2018, performance, exhibition “Nest”, Academy of Fine Arts, Gdansk, Poland, photo: Bartosz Żukowski. Courtesy of the artist and Academy of Fine Arts, Gdansk.2Image: Anna Kalwajtys, Flag, 2017, performance, exhibition “Island Persistent Performative. 3 decades of independent art in Gdansk”, Zbrojownia Sztuki, Gdansk, Poland, photo: Bartosz Żukowski. Courtesy of the artist and Zbrojownia Sztuki.
3Image: Anna Kalwajtys, I was Hamlet, 2018, performance, “End and Beginning- Interactions XX Performance Art Festival”, OFF Gallery, Piotrków Trybunalski, photo: Mariusz "Marchewa" Marchlewski. Courtesy of the artist and OFF Gallery.
4Image: Anna Kalwajtys, Olimpia, 2019, Patio – Akademia Sztuk Pięknych, Gdańsk, photo: Bartosz Żukowski. Courtesy of the artist and Academy of Fine Arts, Gdansk.
5Image: Anna Kalwajtys, Olimpia, 2020, Strajk Kobiet, Warszawa, photo: Beata Muszyńska-Dębska. Courtesy of the artist.
– urodzona w 1979. W 2005 roku ukończyła rzeźbę na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, a w 2007 intermedia na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. W 2006 roku studiowała na Wydziale Animacji i Nowych Mediów Akademii Sztuk Pięknych w Zagrzebiu. W 2015 uzyskała stopień doktora sztuk plastycznych. Artystka wizualna i performerka. Jej akcje odnoszą się do kwestii cielesności i biologiczności człowieka, procesu budowania kulturowej tożsamości, wykluczenia słabszych jednostek ze społeczeństwa, granicznych sytuacji egzystencjalnych.
Pole walki
„(…) sztuka ciała ma szczególną siłę oddziaływania na widza (…) feministyczna sztuka wykorzystująca ciało, może być dogłębnie polityczna, stawiająca wyzwanie budowaniu podległości kobiecej”
(Amalia Jonas, Body Art. Performing the Subject, 1998)
Zajęłam się sztuką, ponieważ daje mi ona poczucie bezpieczeństwa, miejsce, gdzie mogę bez skrępowania reagować na otaczającą mnie rzeczywistość, tworzyć własny język wyrazu. Stała się dla mnie przestrzenią wolności, bezwzględnie potrzebnym głosem, prowokującym do myślenia i stawiania pytań. Widzę ją również jako pole walki, które funkcjonuje poza normami, bulwersuje, zadrażnia i jest wyrazem sprzeciwu wobec niechcianej realności i niesprawiedliwości.
Zafascynowała mnie sztuka performance. Zobaczyłam ją jako bardzo wyraziste i bezkompromisowe medium sztuki. Odkryłam, że dobrze czuję się w działaniach, w których wykorzystuję ciało jako medium artystycznego wyrazu; kiedy wchodzę w bezpośrednią relację z odbiorcą w realnym czasie „tu i teraz”, gdzie ciało jest bezpośrednim, „odteatralizowanym” przekazem. Bez wątpienia jest to medium sztuki, z którym się zrosłam. Postrzegam więc siebie przede wszystkim jako performerkę, choć bliskie jest mi przekonanie, że sztuka to obszar nieograniczony żadnym medium.
Sztuka performance jest dla mnie ekscytującym wyzwaniem, silnym i często radykalnym środkiem wyrazu, który również może realizować się w nowych, nieznanych dotąd formach.
Obecnie bardzo absorbują mnie związki sztuki performance z nauką. Staram się uwalniać od antropocentrycznego ujęcia ciała i kierować się ku biocentrycznym jego ujęciom. Interesuje mnie ciało hybrydalne post- i trans-humanistyczne, ludzkie i nieludzkie1.
Sztukę postrzegam jako metapolityczne działanie, które przekracza granice tego, co indywidualne i tego, co zbiorowe. Punktem wyjścia dla jej społecznego znaczenia jest to, co indywidualne, dotykające bezpośrednio osoby artystki, jej wrażliwości. Performance funkcjonuje w istocie jako wyrazisty głos polityczny, a zarazem głos konkretnej osoby – performerki2.
W swoich działaniach artystycznych drążę, na swój osobisty sposób, problematykę dotyczącą władzy, kontroli, walki, dyskryminacji oraz kwestie związane z ciałem. Interesuje mnie zagadnienie podmiotowości w kontekście biowładzy, polityki ciała, buntu, walki, oporu. Bardzo bliska jest mi koncepcja podmiotu sformułowana przez Michela Foucaulta, mówiąca o tym, że istnieją dwa znaczenia tego pojęcia. Pierwsze określa sytuację poddania się komuś, bycie uzależnionym, kontrolowanym; drugie – wskazuje na przywiązanie do własnej tożsamości dzięki samowiedzy czy sumieniu. Choć różne, obie te koncepcje wskazują na władzę, która czyni podmiot poddanym.
Istotnym jest więc dla mnie ten obszar sztuki, który wyraża kondycję jednostki w społeczno-politycznym kontekście. Porusza mnie kondycja tych wszystkich Innych, niewpisujących się w prosty sposób w normy kulturowe, społeczne czy polityczne3.
Interesuje mnie moment kryzysu i bezsilności, który skłania człowieka do buntu i walki o wolność. Moment, kiedy wydaje się, że już nic nie ma do stracenia, że utarta życia przestaje być czymś groźnym, a liczy się tylko odzyskanie godności i prawa wyboru, prawa do wolności45.
W moich działaniach intencjonalnie manifestuję kobiece doświadczenie. Bardzo bliskie jest mi rozumienie podmiotowości kobiecej w ujęciu Rosi Braidotti, która pisze o niej jako o relacyjnym, zmiennym, ciągle stającym się konstrukcie uwikłanym w sieć powiązań z czynnikami pozaludzkimi. Oczywiście i w tym przypadku istotna jest dla mnie różnica, ujęcie „kobiecości” w zależności od politycznego, społecznego i kulturowego kontekstu, w jakim się kształtuje. W swoich działaniach mogę mówić jedynie z perspektywy własnego doświadczania i kontekstu kulturowego, jednak świadomość tej ograniczonej perspektywy poznawczej i wyczulenie na kwestię różnicy nie może ograniczać empatycznego otwarcia na odmienność.
Tekst powstał we współpracy z Anną Ciabach (2020).
1Zdjęcie: Anna Kalwajtys, Zwierz Aktionshose: Genitalpanik 2018, 2018, performance, wystawa “Gniazdo”, Akademia Sztuk Pięknych, Gdańsk, fot. Bartosz Żukowski. Dzięki uprzejmości artystki i ASP w Gdańsku.
