Aleksandra Petrushevska Ristovska
Aleksandra Petrushevska Ristovska (1981, Skopje), graduated at the Skopje-based Faculty of Fine Arts in 2005. In 2011, she got a Master’s degree in Graphic Design, and in 2017, she obtained her PhD from the Institute for Macedonian Literature, Department for Cultural Studies, at the Skopje’s “Ss. Cyril and Methodius” University. Petrushevska Ristovska has staged several independent and group exhibitions in Belgrade (2022), Istanbul (2020), New York (2010), Berlin (2010), Vienna (2009), Beirut (2009), Amsterdam (2008), Belgrade (2006), the Museum of Contemporary Art Skopje (2005, 2006, 2008), etc. Thus far she has participated in several international projects and art residences, including KulturKontakt Austria, European Cultural Foundation, Pro Helvetia Skopje. Since 2009, she has been working as a professor at the Faculty of Art and Design within the International Balkan University.
Petrushevska Ristovska’s visual practice is a profound exploration of social and existential issues, expressed through a diverse range of traditional and interdisciplinary media. One of the unique aspects of her work is the way in which she intertwines architecture and interiors into her artistic expression. Through her paintings, the artist captures the essence of both the social and the visual language of architecture, delving into the intricate relationship between built environments and the human experience.
In addition, Petrushevska Ristovska’s paintings highlight the symbolic and cultural meanings associated with architecture. She captures the ways in which architecture serves as a reflection of human values, beliefs, and ideologies, and how it shapes our perception of space and place. Her artwork invites viewers to contemplate the significance of architecture as a form of communication, conveying messages and meanings that go beyond the physical structures themselves.
Petrushevska Ristovska’s skillful integration of color palette and color theory adds a layer of complexity and depth to her artwork, making it a compelling and thought-provoking visual experience for viewers.
Artist statement
For a long time, art has acted as a mirror reflecting cultural narratives, values, and beliefs. As an artist who focuses mostly on painting, I discover that this medium not only allows individual expression, but also serves as an effective method in promoting communication and mutual understanding among people from different cultural backgrounds. As a professor, I strive to make a connection between my artistic endeavors and my educational responsibilities by helping students understand the significance of cultural values via their own artistic endeavors.
My role as a professor goes beyond simply teaching technical knowledge, but also includes creating an atmosphere in which students can use art to investigate and express their cultural identities. In order to grow both technically and theoretically, I urge my students to explore their own origins and draw from cultural influences and personal stories. Rich conversations regarding the importance of cultural values in their professional lives and in society at general frequently become the result of this study.
Painting can be a potent storytelling medium that enables artists to engage with current issues and express views that respect their heritage.
In my artistic practice, I explore the profound relationship between architecture and construction, particularly as it relates to personal and societal transformation. My journey begins with the degradation and destruction of my own home, a space that holds deep emotional significance. This initial dismantling serves as a metaphor for broader themes of loss and renewal, ultimately leading to the construction of new worlds through architecture. In this context, I draw parallels to ideologies, which sought to reshape society through architecture that reflected collective values.
My work has a strong basis because I begin with degradation, whether it be emotional turmoil or physical damage. Once a source of comfort and identity, my home now serves as a blank canvas on which to explore themes of transition and instability. This devastation speaks to a universal feeling of displacement and the quest for purpose in a broken world, making it more than just an isolated event.
I set out on an attempt to restore from this condition of chaos. The ruins of my history are transformed into ideas for new building forms in my paintings. This effort of reconstruction is reminiscent of the ideology of socialism, which sought to create a feeling of collective identity and represent communal goals via architecture. I reinvent spaces that embody promise and hope through my artwork.
At the core of my research is the connection between architecture and ideology. The past ideals, which prioritized utility and the common good over individual expression, are frequently reflected in the architectural shapes I portray. Viewers are prompted by this critique to think about how our built environments influence our experiences and represent society values.
Architecture is a physical manifestation of our values and goals. I want to draw attention to the ways in which these beliefs appear in the actual places we live in. I promote introspection about how the structures in our environment affect our identities and relationships by looking at them. Our perception of community and belonging is greatly influenced by the built environment, which is more than just a background.
The Visible and the Invisible
My technique is based on the idea that the outside environment reflects what is inside of us. This link emphasizes the interaction between the external structures around us and our interior experiences. I encourage viewers to consider their own inner landscapes and how these appear externally as I use architectural elements in my paintings to rebuild my experiences.
A more profound emotional reality is revealed through the conversion of personal hardships into architectural imagery. Every brushstroke captures the psychological intricacies associated with space in addition to its materiality. I prompt discussion about common human experiences and reflection on how our surroundings mirror our inner selves by graphically expressing this link.
The study of construction and architecture tells a potent story of deterioration, rebirth, and ideological contemplation. I explore the psychological and social ramifications of loss and reconstruction by starting with the devastation of my own house. I analyze how these buildings influence our shared identities and experiences via the prism of architectural ideologies, especially capitalism. Ultimately, my work suggests that new worlds can be created from both the ruins of the past and the hopes for a more interconnected future, challenging us to think about the deep relationship between the apparent elements of architecture and the invisible feelings we carry within.
In painting, architecture is often encountered as a motif, portraying the external and internal parts of architecture, in all periods of art history as well as in modern and contemporary art. Vermeer, Caspar David Friedrich, Edward Hopper, who take the interior out of its practical function and bring it into a new dimension related to feeling, sensibility, and ambiance. In the project Spaces of Oblivion, the focus was placed solely on the interiors of public spaces in Skopje, which will speak about their condition through the painterly sensibility. Portraying places (mega interiors) that have lost their luster over the years, and mostly selected interiors whose idea was to build a healthy cultural and social future. Such a situation leads us to ask key questions. Why is this so? What led to this “post-apocalyptic state”, and another key question is what can be done and what do we leave behind? The very theatricality that exists in the reality of the city pushes the boundaries of morality and aesthetic values. Many of the key public buildings where the greatest frequency is expected leave the impression of scenes from surrealism with their abandonment and isolation. The projects built during that period were a great idea for the future, but it has not been realized, nor has it been maintained. The conclusion that arises from the rich history of art and human progress through theory and practice, among other things, is that the individual always encounters difficulties, disagreements, resistance from various factors, and most often it is the human factor.
Re _ found time 5678910
What is seen as a final product of this flux of identities is the detail, the fragment, the trace, the memory gap, a stain scattering itself around the space of the wallpaper and in the new imaginary home. Her own room is warmly welcoming the viewer\recipient, not anticipating his identity and sacrificing its possessions to the One holding the divine riddle of the Other….
… These wall “patches” seduce the viewer comfortably sitting in the armchair, delightfully staring at the “stain” on the wall, and while looking at everything, he sees nothing. Looking from a distance, he notices how the image of the detail is being discolored, while looking from up close he encounters the passion of a kiss, a levelling with the plane of the picture, losing boundaries, losing oneself…
Slavcho Dimitrov
Spaces of oblivion111213141516
The point of view corresponds to that of a human presence, which makes it easier for us to penetrate the surface of the painting, and the empty spaces we are in, although not hyper-realistic, successfully mirror an atmosphere of isolation and solitude, even where cold colors are not dominant. At certain points, especially in the contrast of red and green, the colors create a sense of anticipation that something is about to happen at any moment – and yet, with each passing hour, we witness a prolonged silence. It makes us wonder what has changed, are there any scenes in our memory that are different, full of life? And to think about how, in this context, the whole exhibition would fit within the gallery space (once) designed for contemplation. Apart from focusing on what is presented within the frames, and how the paintings are displayed, this exhibition also raises questions that are vital for the research and re-examination of the function and meaning of images today, their propagation on social networks, their perception, their impact, and their affective potential.
Vladimir Janchevski
New cycle1718
From a glut of empty spaces, in the following cycles a figure appears in space.
I explore the connection between presence and emptiness in this series. The initial canvas represents possibilities and the silent expectation of creation because it is full of large, empty spaces.
A figure that symbolizes the passage from emptiness to existence progressively appears as the cycles continue.
By capturing the delicate balance between nothingness and the vividness of life, I hope to inspire reflection on what it means to physically and figuratively occupy space.
The text is a result of the invitation by Ivana Vaseva 2025 and the final version of the statement was edited in collaboration with her.
1Image: 13km from the center: Sublime, 2006/07, oil on canvas, 220x180 cm
2Image: 13km from the center: The corridor, 2005, oil on canvas, 220x180 cm
3Image: 13km from the center: The living room, 2005, oil on canvas, 220x180 cm
4Image: 13km from the center: OK box, 2006/07, oil on canvas, 220x180 cm
5Image: Re _ found time, 2008-2010, variable dimensions photo: Dorijan Milovanovikj
6Image: Re _ found time, 2008-2010, variable dimensions photo: Dorijan Milovanovikj
7Image: Re _ found time, 2008-2010, variable dimensions photo: Dorijan Milovanovikj
8Image: Re _ found time, 2008-2010, variable dimensions photo: Dorijan Milovanovikj
9Image: Re _ found time, 2008-2010, variable dimensions photo: Dorijan Milovanovikj
10Image: Re _ found time, 2008-2010, variable dimensions photo: Dorijan Milovanovikj
11Image: Spaces of oblivion: The train station, 2019 – Oil on canvas, 100x100 cm photo: Sasho Alushevski
12Image: Spaces of oblivion: Two chairs, 2019/20 – Oil on canvas, 100x100 cm photo: Sasho Alushevski
13Image: Spaces of oblivion: Chandelier, 2019/20 Acrylic on canvas, 140x140 cm photo: Sasho Alushevski
14Image: Spaces of oblivion: Faculty of architecture, 2020 – Acrylic on canvas, 30x30 cm photo: Sasho Alushevski
15Image: Spaces of oblivion: Ancient library, 2020 – Acrylic on canvas, 40x40 cm photo: Sasho Alushevski
16Image: Spaces of oblivion: N.U.L, 2020, Oil on canvas, 50x50 cm photo: Sasho Alushevski
17Image: New Cycle: Three Graces of Lake Debar, 2024, oil on canvas, 150x100cm
18Image: New Cycle: Digital Nomad, 2024, оil on canvas, 150x100cm
Александра Петрушевска Ристовска (1981, Скопје), дипломира на Факултетот за ликовни уметности во Скопје во 2005 година. Во 2011 година се стекнува со звање Магистер по графички дизајн, а во 2017 година докторира на Институтот за македонска литература, оддел за културолошки студии, при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Петрушевска Ристовска има реализирано повеќе независни и групни изложби, во Белград (2022), Истанбул (2020), Њујорк (2010), Берлин (2010), Виена (2009), Бејрут (2009), Амстердам (2008), Белград (2006), Музеј на современата уметност Скопје (2005, 2006,2008) итн. Досега има учествувано во неколку меѓународни проекти и резиденции, меѓу кои „КултурКонтакт“ Австрија, Европска културна фондација, „Про Хелветија“ Скопје. Од 2009 година работи како професор на Факултетот за уметност и дизајн при Меѓународниот балкански универзитет.
Визуелната практика на Петрушевска Ристовска претставува длабоко истражување на општествените и егзистенцијалните прашања, изразени преку разновидни традиционални и интердисциплинарни медиуми. Еден од уникатните аспекти на нејзината работа е начинот на кој таа ги испреплетува архитектурата и ентериерот во својот уметнички израз. Преку своите слики, уметницата ја доловува суштината и на општествениот и на визуелниот јазик на архитектурата, навлегувајќи во комплексната врска помеѓу изградените средини и човечкото искуство.
Сликите на Петрушевска Ристовска ги истакнуваат и симболичките и културните значења поврзани со архитектурата. Таа ги доловува начините на кои архитектурата служи како одраз на човечките вредности, убедувања и идеологии и како ја обликува нашата перцепција за простор и за место. Нејзиното уметничко дело ги повикува гледачите да размислуваат за значењето на архитектурата како форма на комуникација, пренесувајќи пораки и значења кои ги надминуваат самите физички структури.
Петрушевска Ристовска вешто ги спојува палетата на бои и теоријата на бои, додавајќи дополнителен слој на комплексност и длабочина во своето уметничко дело и така претворајќи го во примамливо визуелно искуство што предизвикува размислување кај гледачите.
Изјава на уметницата
Долго време уметноста делува како огледало што ги одразува културните наративи, вредности и убедувања. Како уметница која особено се фокусира на сликарството, откривам дека овој медиум не само што овозможува индивидуално изразување туку и служи како ефикасен метод за промовирање комуникација и меѓусебно разбирање меѓу луѓето од различни културни средини. Како професорка, се стремам да создадам врска помеѓу моето уметничко делување и моите образовни одговорности, така што им помагам на студентите да го разберат значењето на културните вредности преку нивното сопствено уметничко делување.
Мојата улога како професорка не е само предавање на техничко знаење туку вклучува и создавање атмосфера во која студентите ќе можат да ја користат уметноста за да ги истражат и изразат своите културни идентитети. За да може да се надоградуваат и технички и теоретски, ги поттикнувам моите студенти да го истражуваат сопственото потекло и да црпат од културните влијанија и личните приказни. Суштинските разговори за важноста на културните вредности во нивниот професионален живот и воопшто во општеството често се резултат на оваа студија.
Сликарството може да биде моќен медиум за раскажување кој им овозможува на уметниците да се вклучат во актуелните прашања и да изразуваат ставови со почит кон наследството.
Во мојата уметничка практика, ја истражувам длабоката врска помеѓу архитектурата и изградбата, особено бидејќи се однесува на личната и на општествената трансформација. Моето патување започнува со разурнување и уништување на мојот дом, простор кој има длабоко емотивно значење. Ова првично распластување служи како метафора за пошироките теми на загуба и обнова, што на крајот води кон изградба на нови светови преку архитектурата. Во овој контекст, повлекувам паралела со идеологиите кои се обидоа да го преобликуваат општеството преку архитектурата која ги одразува колективните вредности.
Мојата работа има силна основа затоа што почнувам од распаѓањето, без разлика дали се работи за емоционален немир или физичко оштетување. Некогаш извор на утеха и идентитет, мојот дом сега служи како празно платно на кое се истражуваат темите на транзиција и нестабилност. Овој пустош зборува за универзално чувство на раселување и потрага по цел во скршен свет, а тоа не е само изолиран настан.
Тргнав во обид да се издигнам од оваа состојба на хаос. Урнатините на мојата историја се трансформираат во идеи за нови градбени форми во моите слики. Овој обид за повторна изградба потсетува на идеологијата на социјализмот, која се обидуваше да создаде чувство на колективен идентитет и да ги претстави заедничките цели преку архитектурата. Преку моето уметничко дело реобмислувам простори кои отелотворуваат ветување и надеж.
Во средиштето на моето истражување е врската помеѓу архитектурата и идеологијата. Идеалите од минатото, чиј приоритет беше корисноста и општото добро пред индивидуалното изразување, често се рефлектираат во архитектонските форми што ги прикажувам. Гледачите се поттикнати од оваа критика да размислуваат за тоа како нашите изградени средини влијаат на нашите искуства и ги претставуваат вредностите на општеството.
Архитектурата е физичка манифестација на нашите вредности и цели. Сакам да го свртам вниманието кон начините на кои овие убедувања се покажуваат во самите места во кои живееме. Јас поттикнувам на интроспекција за тоа како структурите во нашето опкружување влијаат на нашите идентитети и односи додека ги гледаме. Нашата перцепција за заедница и припадност е под големо влијание на изградената средина, која не е само обична позадина.
Видливото и невидливото
Мојата техника се заснова на идејата дека надворешната средина го одразува она што е внатре во нас. Оваа врска ја нагласува интеракцијата помеѓу надворешните структури околу нас и нашите внатрешни искуства. Ги охрабрувам гледачите да ги земат предвид своите внатрешни пејзажи и како тие се појавуваат надворешно, како што користам архитектонски елементи во моите слики за да повторно да ги изградам моите искуства.
Со претворањето на личните страдања во архитектонски слики се открива подлабока емоционална реалност. Секој потег со четката ги доловува психолошките сложености поврзани со просторот покрај неговата материјалност. Јас поттикнувам дискусија за заеднички човечки искуства и рефлексија за тоа како нашата околина го отсликува нашето внатрешно јас, графички изразувајќи ја оваа врска.
Проучувањето на изградбата и архитектурата раскажува моќна приказна за разорување, обнова и идеолошка контемплација. Ги истражувам психолошките и социјалните последици од загубата и обновата почнувајќи со разурнувањето на мојата куќа. Анализирам како овие градби влијаат на нашите заеднички идентитети и искуства низ призмата на архитектонските идеологии, особено капитализмот. Конечно, мојата работа упатува дека може да се создадат нови светови и од урнатините на минатото и од надежите за повеќе меѓусебно поврзана иднина, предизвикувајќи нè да размислиме за длабоката врска помеѓу очигледните елементи на архитектурата и невидливите чувства што ги носиме во себе.
Во сликарството, архитектурата често се среќава како мотив кој ги прикажува надворешните и внатрешните делови на архитектурата, во сите периоди од историјата на уметноста, како и во модерната и современата уметност. Вермер, Каспар Давид Фридрих, Едвард Хопер, го поместуваат ентериерот од неговата практична функција, внесувајќи го во нова димензија поврзана со чувството, сензибилитетот и амбиентот. Во проектот Spaces of Oblivion [„Простори на заборав“], фокусот беше ставен исклучиво на ентериерите на јавните простори во Скопје, што ќе говори за нивната состојба преку сликарскиот сензибилитет. Прикажување места (‘мега ентериери’) кои го изгубиле сјајот низ годините, а најчесто селектирани ентериери чија идеја била да се изгради здрава културна и социјална иднина. Таквата ситуација нè наведува да поставуваме клучни прашања. Зошто е ова така? Што доведе до оваа „пост-апокалиптична состојба“, а друго клучно прашање е што може да се направи и што оставаме зад нас? Самата театралност што постои во реалноста на градот ги поместува границите на моралот и естетските вредности. Многу од клучните јавни градби каде што се очекува најголема фреквенција оставаат впечаток на сцени од надреализмот, со нивното напуштање и изолација. Проектите изградени во тој период беа одлична идеја за во иднина, но таа не е реализирана, ниту пак се одржува. Заклучокот што произлегува од богатата историја на уметноста и човековиот напредок низ теоријата и практиката, меѓу другото, е дека поединецот секогаш наидува на тешкотии, несогласувања, отпор од различни фактори, а најчесто тоа е човечкиот фактор.
Ре_откриено време5678910
Она што се гледа како финален продукт од овој наплив на идентитети е детаљот, фрагментот, трагот, празнината во сеќавањето, дамка што се распрснува околу просторот на тапетот и во новиот имагинарен дом. Нејзината соба топло го пречекува гледачот/примачот, без да го антиципира неговиот идентитет и жртвувајќи ја своината на Оној кој ја имабожествената загатка за Другиот…
… Овие „парчиња“ на ѕидот го заведуваат гледачот кој е удобно сместен во фотелјата, со восхит загледан во „дамката“ на ѕидот, а гледајќи во сè, не гледа ништо. Гледајќи од далечина, забележува како сликата на детаљот ја губи бојата, агледајќи одблиску, се соочува со страста на еден бакнеж, израмнување со рамнината на сликата, губење на границите, губење на себството…
Славчо Димитров
Простори во заборав111213141516
Ракурсот е во склад со човечкиот поглед, што ни овозможува полесно да ја проникнеме површината на сликата, а празните простори во кои се наоѓаме, иако не се хиперреалистични, успешно одразуваат атмосфера на изолација иосаменост, дури и онаму каде што ладните бои не се доминантни. На одредени места, особено во контрастот помеѓу црвената и зелената, боите создаваат чувство на исчекување, како во секој момент нешто да ќе се случи – а сепак, со секој поминат час, посведочуваме продолжена тишина. Како да нѐ тера да се запрашаме што се променило, дали во нашето сеќавање има сцени кои се поинакви, полни со живот? И да се замислиме како, во дадениот контекст, целата поставка би се вклопила во галерискиот простор (некогаш) замислен за контемплација. Покрај фокусот на она што е претставено во самите рамки и начинот на кој сликите се изложени, оваа изложба покренува и прашања кои се суштински за истражување и преиспитување на функцијата и значењето на сликите денес, како тие се споделуваат на социјалните мрежи, како ги перципираме, нивното влијание и нивниот афективен потенцијал.
Владимир Јанчевски
Нов циклус1718
Од презаситеноста со празни простори, во следните циклуси се појавува фигура во просторот.
Во оваа серија ја истражувам поврзаноста помеѓу присуството и празнината. Првичното платно претставува можности и тивкото очекување на создавањето бидејќи е полно со големи, празни простори.
Како што продолжуваат циклусите постепено се појавува фигура која го симболизира преминот од празнина во постоење.
Доловувајќи ја деликатната рамнотежа помеѓу празнотијата и живоста на животот, се надевам дека ќе поттикнам размислување за тоа што значи физички и фигуративно да се исполни просторот.
Текстот е резултат на поканата од Ивана Васева 2025 и конечната верзија на изјавата е уредена во соработка со неа.
1Слика: Сублимирање, 2006/07 година, масло на платно, 220x180 cm
2Слика: 13 km од центарот: Ходникот, 2005 година, масло на платно, 220x180 cm
3Слика: 13 km од центарот: Дневната соба, 2005 година, масло на платно, 220x180 cm
4Слика: 13 km од центарот: ОК кутија, 2006/07 година, масло на платно, 220x180 cm
5Слика: Ре_откриено време, 2008-2010 година, разни димензии фото: Доријан Миловановиќ
6Слика: Ре_откриено време, 2008-2010 година, разни димензии фото: Доријан Миловановиќ
7Слика: Ре_откриено време, 2008-2010 година, разни димензии фото: Доријан Миловановиќ
8Слика: Ре_откриено време, 2008-2010 година, разни димензии фото: Доријан Миловановиќ
9Слика: Ре_откриено време, 2008-2010 година, разни димензии фото: Доријан Миловановиќ
10Слика: Ре_откриено време, 2008-2010 година, разни димензии фото: Доријан Миловановиќ
11Слика: Простори во заборав: Железничката станица, 2019 година, масло на платно, 100x100 cm Фото: Сашо Алушевски
12Слика: Простори во заборав: Две столчиња, 2019/20 година, масло на платно, 100x100 cm Фото: Сашо Алушевски
13Слика: Простори во заборав: Лустер, 2019/20 година, акрил на платно, 140x140 cm Фото: Сашо Алушевски
14Слика: Простори во заборав: Архитектонски факултет, 2020 година, акрил на платно, 30x30 cm Фото: Сашо Алушевски
15Слика: Простори во заборав: Античка библиотека, 2020 година, акрилик на платно, 40x40 cm Фото: Сашо Алушевски
16Слика: Простори во заборав: Н.У.Б, 2020 година, масло на платно, 50x50 цм фото: Сашо Алушевски
17Слика: Нов циклус: Три Грации на Дебарското Езеро, 2024 година, масло на платно, 150x100cm
18Слика: Нов циклус: Дигитален номад, 2024 година, масло на платно, 150x100cm
