Paulina Włostowska

– ur. 1987 w Warszawie – artystka wizualna, zainteresowana pojęciem nowoczesnych „sztuk plastycznych” okresu tzw. soc-modernizmu, trwającego od końca lat 40. po lata 60. XX w. Stosując różnorodne techniki, przede wszystkim malarskie, Włostowska chętnie gra skalą, z jednej strony flirtując z przestrzenią publiczną np. w projektach murali czy szyldów i liternictwa reklamowego, z drugiej zaś – skupiając się na możliwościach, jakie daje tkanina (zarówno malowana i drukowana, jak i tkana w technice żakardu) czy niskonakładowa grafika warsztatowa (sitodruk, autorskie ziny i artist booki). W doborze medium artystka pozostaje świadoma jego historycznego kontekstu, który skrupulatnie analizuje i reinterpretuje, przywracając je współczesności. Paulina Włostowska obroniła dyplom na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie w 2012 roku w pracowni profesora Jarosława Modzelewskiego. Uzyskała specjalizację w pracowni tkaniny tradycyjnej prof. Doroty Grynczel. Jej prace były prezentowane m.in. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Gdańskiej Galerii Miejskiej oraz w Muzeum Warszawy. Współpracuje z galerią Polana Institute, z którą zrealizowała m. in. wystawy indywidualne „Epifania Parerga” w Petrykozach (2021) i „Papieroplastyka” w Warszawie (2020), oraz z Fundacją Razem Pamoja m.in. przy realizacji projektu rzeźby plenerowej Salle’d Arte w Tychach. W ramach stypendium Ministra Kultury za rok 2022 artystka zrealizowała projekt Zakład Barwy i Światła w Muzeum Lniarstwa w Żyrardowie. W 2024 roku została nominowana do nagrody Queen Sonja Print Award.

W swoich pracach staram się nawiązać dialog z obiektami archiwalnymi pozostającymi w pewnym zawieszeniu. Korzystam z bardzo bogatego kontekstu materiałów, często związanych ze spuścizną innych artystek i artystów, miejscami historycznymi lub konkretną techniką, która jest istotna dla mojego przedmiotu badań. Potencjalne nowe mechanizmy funkcjonowania znalezionych i przeanalizowanych obiektów stają się dla mnie źródłem inspiracji do obrazów, murali, grafik, rzeźb, tkanin, fotografii i rysunków.

Obecnie koncentruję się na ożywieniu paradygmatu nowoczesnych „sztuk plastycznych”, głównie z obszaru tzw. powojennego socmodernizmu lat 50. i 60. XX wieku. Łącząc różne gatunki nowoczesnego malarstwa i projektowania graficznego, które często flirtują ze sferą publiczną, angażuję skale i różne techniki tradycyjne — malarstwo ścienne, ręcznie wykonane napisy reklamowe, sitodruk, tkaniny zarówno malowane, jak i drukowane, tkane ręcznie oraz w technice żakardowej, a także samodzielnie wydawane edycje i ziny.

Aspekt rękodzieła jest ważny w mojej pracy, np przy tkaniu ręcznym gobelinów. Większość moich obrazów maluję przy użyciu tradycyjnej techniki tempery żółtkowej, co wiąże się z zastosowaniem wiedzy technologicznej i wydłużonym procesem. Także w praktyce związanej z muralem sięgam do swojego doświadczenia związanego z pracą przy muralu reklamowym1. Niektóre z prac tak jak tkaniny malowane powierzchniowo, a większość z murali, np. Spółdzielnia Prac Malarskich2 we wnętrzu Muzeum Warszawy w 2023 roku — powstaje przy pomocy renesansowej metody, tzw. przepróchy. Przenoszę rysunek na papier w skali 1:1, który następnie staje się szablonem z przedziurkowanych linii i umożliwia mi przełożenie wzoru bezpośrednio na ścianę. Jeśli chodzi o techniki graficzne bliskie jest mi działanie kolektywnego druku DIY i wielokrotnie korzystałem z tego podejścia. Wraz z grupą zaprzyjaźnionych osób artystycznych wspólnie zainicjowaliśmy niezależny druk, wydając publikacje drukowane metodą sitodruku towarzyszące cyklom niezależnych wystaw na przestrzeni lat 2014—2017. To doświadczenie doprowadziło mnie do określenia indywidualnej praktyki graficznej i związanych z tym umiejętności. W moich ostatnich projektach rozwijam technikę sitodruku na papierze i tkaninach. Niektóre prace drukuję samodzielnie, inne w ścisłej współpracy z profesjonalną pracownią sitodruku (Phu Sitex).

Temat skali i form przestrzennych jest dla mnie interesujący również w pracy z geometrycznymi szkicami małego formatu i jego wielkoformatowymi realizacjami jak w przypadku pracy Salle d’Arte3, wykonanej przy współpracy z Fundacja Razem Pamoja, której inauguracja ma miejsce w przestrzeni liceum w Tychach w 2024 roku. Niektóre obiekty, jak np. praca z wystawy Epifania Parerga z 2021 roku z Polana Institute nawiązują do szerokich form obecności i funkcjonowania tkanin w dziedzinie tapicerstwa i introligatorstwa. Nanoszenie nadruków na wielkoformatowe tkaniny daje mi możliwość zaangażowania się w kontekst przestrzenny. W projekcie Zakład barwy i światła45 zaprezentowałam drukowane tkaniny w formie dużej, poziomej, kompozycji abstrakcyjnego fryzu, która podzieliła i przedefiniowała zastaną salę wystawienniczą. Projekt ten miał miejsce w dawnej fabryce lniarstwa w Żyrardowie — mieście, które było bardzo ważnym miejscem produkcji tkanin lnianych, żakardowych i przemysłowych drukowanych na dużą skalę od lat 30. XIX wieku. Po zapoznaniu się z archiwum tekstylnym fabryki mogłam zinterpretować wybrane wzory nowoczesnych druków tekstylnych i żakardów z lat powojennych, a także projekty graficzne niektórych wzorników, opakowań i magazynów włókienniczych. W projekcie skupiłam się przede wszystkim na pracach wielu znaczących, ale w moim odczuciu, niedostatecznie rozpoznanych artystek i projektantek, które współpracowały z Żyrardowskimi Zakładami Lniarskimi, Instytutem Wzornictwa Przemysłowego lub były związane z tak zwaną „polską szkołą tkaniny” od połowy lat 40. do 70. XX wieku6.

Zarówno malarstwo, jak i odręczny rysunek, odnajdywany w projektowaniu graficznym i wzorniczym zawsze były ważne w mojej praktyce. Stawiają mnie w szczególnej relacji z materialnością, a także ze wszystkimi archiwami papierowymi i tekstylnymi, które badam. Większość tych archiwów jest dziś bezużyteczna i niejasna ze względu na zmiany zachodzące w technologiach przemysłowych. Ta sytuacja pozwala mi na stworzenie własnego, badawczego, współczesnego komentarza na temat nowych znaczeń materialności i rękodzieła78.

Tekst powstał we współpracy z Romualdem Demidenko (2024).

1Zdjęcie: Paulina Włostowska, WWB 14, mural, 2021, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Fot. Daniel Chrobak. Dzięki uprzejmości artystki.
2Zdjęcie: Paulina Włostowska, Spółdzielnia Prac Malarskich, widok wystawy 2023, Muzeum Warszawy. Fot. Tomasz Kaczor. Dzięki uprzejmości artystki.
3Zdjęcie: Paulina Włostowska, Salle d’Arte, 2024, Fundacja Razem Pamoja, Tychy. Fot. z archiwum artystki. Dzięki uprzejmości artystki.
4Zdjęcie: Paulina Włostowska, Zakład Barwy i Światła, widok wystawy, 2022, Muzeum Lniarstwa, Żyrardów. Fot. Anna Zagrodzka. Dzięki uprzejmości artystki.
5Zdjęcie: Paulina Włostowska, Zakłady żyrardowskie, mural, 2022, Muzeum Lniarstwa, Żyrardów. Fot. Anna Zagrodzka. Dzięki uprzejmości artystki.
6Zdjęcie: Paulina Włostowska, Od abstrakcji do abstrakcji, widok wystawy, 2022, Fundacja Stefana Gierowskiego. Fot. Adam Gut. Dzięki uprzejmości artystki.
7Zdjęcie: Paulina Włostowska, Zielone lata, widok wystawy, 2024, Polana Institute. Fot. Jędrzej Sokołowski. Dzięki uprzejmości artystki.

8Zdjęcie: Paulina Włostowska, Papieroplastyka, szyld i witryna, 2020, Polana Institute. Fot. Przemysław Nieciecki/PION. Dzięki uprzejmości artystki..
9Zdjęcie: Z archiwum artystki, 2019. Fot. Michał Szczęsny Szuwar. Dzięki uprzejmości artystki.
10Zdjęcie: Paulina Włostowska, Tworzywa Sztuczne, materiały malarskie i ich zastosowanie, widok wystawy, 2019, Miejsce Projektów Zachęty. Fot. Anna Zagrodzka. Dzięki uprzejmości artystki.