Ornela Vorpsi

– born in Tirana in 1968, lives and works in Paris. In 1986, and she began her studies at the Academy of Fine Arts in Tirana. From 1992 to 1996, she continued her studies at the Brera Academy in Milan, driven by a desire to embrace contemporary art and explore new artistic languages that were emerging while Albania remained one of the most closed laboratories of human madness. Vorpsi completed her education in philosophy at Paris VIII University with a thesis on Heidegger’s Sein und Zeit.

www.ornela-vorpsi.com

My work is rooted in the exploration of the human spirit, the fragility of existence, and the art of being in this world—a world that has been arbitrarily given to us without our conscious choice. My creative practice centers on the existential dimension of life (a dimension that precedes the social one). I believe that when an individual approaches life with a beautiful and virtuous ethos (Kalos Kagathos), the outcome can only be a society that reflects those same values of beauty and goodness—an aspiration I strive to embody and convey through my artistic practice.

My passion for creation took root in childhood, long before I could articulate these thoughts. Over the years, my artistic practice has evolved, shaped by the cultural and temporal landscapes I inhabited. For two decades, I lived in a communist society where art was subservient to ideology, and painting became my medium, bound to the principles of socialist realism.

Leaving Albania in 1991 opened my eyes to new artistic languages in the West. Amid the challenges of survival, I fought tirelessly to preserve my creative voice—a lifeline without which my existence would have felt profoundly diminished. For me, the act of creating is as innate and essential as breathing itself.

Through my art—particularly in my books1— I often explore social dimensions, focusing on the role of women in both Albanian and Western societies2. Politically, I align with leftist ideals and still harbor the utopian hope that the world can be free from suffering. For me, true politics lies in education and culture. Artists, writers, and creators are the educators as society’s educators, opening the doors to knowledge, empathy, and understanding. They push boundaries and confront ignorance, conflict, and malice. This personal belief defines my vision of art: an open and inclusive practice where all members of society, not just the elite, can engage and participate.

My work is guided by the spirit. What began as an unrefined passion in my youth has matured into a belief that artists are able to transmit through their work, empathy and deeper emotional understanding. I view my practice as a continuous, evolving process shaped by the perpetuum mobile of life.

Over the years, I have embraced diverse mediums, like painting3, photography, installations, and writing. Writing in foreign languages has been particularly challenging yet necessary. You might wonder, why not Albanian? Because in my native language which I hold closest to my heart, it awakens painful memories that threaten to overwhelm me. A foreign language creates the distance I need to delve into emotional depths that would otherwise consume me in Albanian. 

At this stage of my career, I am focused on two main dimensions in my painting, both deeply rooted in contemporary societal struggles. My first interest encompasses the fragility of mental health4 in our competitive and often harsh world is a central theme. I see friends and acquaintances struggling to navigate life with the aid of antidepressants and anti-anxiety medications. I feel compelled to explore this human pain5, and it has become a central theme in my art. I draw inspiration from the early days of psychiatry, including pioneers like Dr. Charcot, as well as the enduring mystery of the brain—an organ that continues to captivate humanity.

My second issue of interest relates to the male experience of homosexuality6, a subject still surrounded by stigma. Though I do not belong to this world, its beauty and vulnerability7 resonate deeply with me, sparking an empathetic dialogue through my art. Both of these themes are directly connected to contemporary society. 

The painting series Stranger to the reason (2023), started from the impressive meeting I had with the photographs taken by Dr. Charcot, (French neurologist 1825-1893). Images of his patients in pathetic positions of “hysteria”8 under the hypnosis command of Dr. Charcot, touched deeply the lands of my soul. 

In my paintings, the technique I use is not “fixed”. Following feelings blindly, I pursue an unknown journey through the canvas; at times with oil paints, at times with pastels or pencil. Often I feel the desire to place a “foreign” element on the canvas, as in the case of Otherwise Magnificent (2023)9, where I have placed a cotton paper – which I felt I should first dip in a deep blue colour. My journey in painting is “subjected” to the language of the soul, to a kind of unconsciousness. I can say that it is like a “trance” state from which I come out from time to time, when I observe the work from afar. At this moment the work is “controlled” by a “logical administration” which observes what feelings wanted to put on canvas.

My life journey has spanned two decades in a communist society and three decades immersed in foreign and capitalistic cultures. This exposure has informed my exploration of photography, video, and even installation, as painting was initially dismissed by the contemporary art world when I left Albania in 1991.

In my work, I strive (modestly, I hope) to create a space—a meeting ground with others—through painting or writing, offering comfort, love, and support. This existence, as wondrous as it is, can also be terrifying and painful.

I have participated in numerous exhibitions and had the privilege of working with some of the greatest curators, including Harald Szeemann. I have published a monograph with photographs with editor Walter Keller. I’ve also participated in the Venice Biennale alongside Anri Sala and Etel Adnan in 2013. A significant collaboration in my career has been with the Swiss Gallery Analix Forever. Life has honored me with opportunities for residencies at prestigious institutions such as DAAD (German Academic Exchange Service), Villa Kujoyama in Japan, and the Cité Internationale des Arts in Paris.

Statement written by the artist in consultation with Klaudia Fagu (2025).

1https://www.ornela-vorpsi.com/books
2Ornela Vorpsi, Sigh no more, ladies, 2023, Oil and pastel on canvas, 81x117cm
3Ornela Vorpsi, Stranger to the reason, 2023, Oil and pencil on canvas, 116x81cm 
4Ornela Vorpsi, Annabel Lee, 2023, Oil, Pastel and pencil on canvas, 210x80cm
5Ornela Vorpsi, Equal to her nights, 2023, Oil, pencil, golden leaf on canvas, 120x90cm
6Ornela Vorpsi, That time in the dusk, 2023, Oil on canvas, 195x130cm
7Ornela Vorpsi, Flashback, 2023, Oil and pastel on canvas, 90x116cm 
8Ornela Vorspi, Deep Echos, 2023, Oil on Canvas, 160x81cm
9Ornela Vorpsi, Otherwise magnificent, 2023, Oil and pencil on canvas,150x180cm

-e lindur në Tiranë në vitin 1968, jeton dhe punon në Paris. Në vitin 1986 filloi studimet në Akademinë e Arteve të Bukura në Tiranë. Nga viti 1992 deri në vitin 1996, ajo vazhdoi studimet në Akademinë Brera në Milano, e shtyrë nga dëshira për të përqafuar artin bashkëkohor dhe për të eksploruar gjuhë të reja artistike që ishin shfaqur ndërkohë që Shqipëria mbeti një nga laboratorët më të mbyllur të çmendurisë njerëzore. Vorpsi përfundoi studimet për filozofi në Universitetin Paris VIII me një tezë mbi Sein und Zeit të Heidegger-it.

Puna ime i ka rrënjët në hulumtiminin e shpirtit njerëzor, në brishtësinë e të qënurit në këtë botë dhe artin e të qenurit në këtë botë – një botë që na është dhënë në mënyrë arbitrare pa zgjedhjen tonë të vetëdijshme. Praktika ime krijuese përqendrohet në dimensionin ekzistencial të jetës (një dimension që i paraprin atij social). Unë besoj se kur një individ i qaset jetës me një etikë të bukur dhe të virtytshme (Kalos Kagathos), rezultati mund të jetë vetëm një shoqëri që pasqyron të njëjtat vlera të së bukurës dhe mirësisë – një aspiratë që unë përpiqem ta mishëroj dhe ta përcjell përmes praktikës sime artistike.

Pasioni im për krijimin u rrënjos në fëmijëri, shumë kohë përpara se të artikuloja këto mendime. Me kalimin e viteve praktika ime artistike ka evoluar, e formuar nga peisazhet kulturore dhe kohore që jetova. Për dy dekada, kam jetuar në një shoqëri komuniste ku arti i nënshtrohej ideologjisë dhe piktura u bë mediumi im, i lidhur me parimet e realizmit socialist.

Largimi nga Shqipëria në vitin 1991 m’i hapi sytë drejt gjuhëve të reja artistike që ishin zhvilluar në Perëndim. Në luftën për të mbijetuar, u mundova të mos humb mundësinë e krijimit, pa të cilën jeta ime do ishte një dështim i hidhur. Dashuria dhe nevoja për të krijuar më është dhënë si një ndjenjë organike të cilës, nuk kam rrugë tjetër përveç se ti bindem, si frymëmarrjes.

Në artin tim – veçanërisht në librat e mi1– sjell në mënyrë ndoshta më të drejtpërdrejt dimensionin social, vendin e gruas në shoqerinë tonë2, po ashtu edhe në shoqërinë perëndimore. Politikisht jam e pozicionuar nga e majta, ende lundroj si fëmijë në utopinë që mbart dëshirën për një botë pa vuajtje. Mendimi që unë mbart është që politika e vërtetë është edukimi dhe kultura. 

Artistët, shkrimtarët dhe krijuesit janë edukatorë të shoqërisë, duke hapur dyert e dijes, ndjeshmërisë dhe mirëkuptimit, ata i shtyjnë kufijtë dhe përballen me injorancën, konfliktin dhe keqdashjen. Ky besim personal përcakton vizionin tim për artin: një praktikë e hapur dhe gjithëpërfshirëse ku të gjithë anëtarët e shoqërisë, jo vetëm elita, mund të angazhohen dhe marrin pjesë.

Puna ime udhëhiqet nga shpirti. Ajo që filloi si një pasion i papërpunuar në rininë time është pjekur në një besim se artistët janë në gjendje të transmetojnë ndjeshmëri dhe mirëkuptim më të thellë emocional,  përmes punës së tyre. Unë e shoh praktikën time si një proces të vazhdueshëm në zhvillim e sipër, të formësuar nga lëvizshmëria e përhershme e jetës.

Gjatë viteve kam përqafuar mediume të ndryshme, si piktura3, fotografia, instalacioni dhe shkrimi. Të shkruarit në gjuhë të huaja ka qenë veçanërisht sfiduese. Ju mund të pyesni veten, pse jo në shqip? Sepse gjuha ime amtare, të cilën e kam për zemër më shumë se çdo gjuhë tjetër, zgjonte të gjithë të kaluarën e dhimbshme që kërcënonte të më përpinte të gjallë. Një gjuhë e huaj më krijon distancën që bën të mundur të prek magma, të cilat në gjuhën shqipe do më kishin përvëluar. Kam nevojë për një gjuhë të zhveshur nga fëmijëria ime.

Në këtë fazë të karrierës sime, jam e fokusuar në dy dimensione kryesore në pikturën time, të dyja të rrënjosura thellë në betejat bashkëkohore shoqërore. Interesi im i parë përfshin brishtësinë e shëndetit mendor4 në një botë të udhëhequr nga konkurrenca e ashpër. Gjithmonë e më tepër shoh shokët, shoqet, të njohurit e mi që mundohen të jetojnë me paterica ilaçesh antidepresiv dhe kundër ankthit. Ky dimension dhimbjeje njerëzore nuk mundet të më lërë indiferente5 dhe është bërë një temë qendrore në artin tim. Unë gjej frymëzim në fillimet e psikiatrisë, duke përfshirë pionerë të fushës si Dr. Charcot, si dhe në misteret e trurit – një organ që vazhdon të magjeps njerëzimin.

Çështja e dytë që përbën interes për mua, lidhet me përvojën mashkullore të homoseksualitetit6, një temë ende tepër e stigmatizuar. Edhe mua vetë më çudit fakti që punoj për një dimension të një bote të cilës nuk i përkas, por që më flet me një lloj bukurie e vulnerabiliteti7, i cili më prek. Të dyja këto tema janë të lidhura drejtpërdrejt me shoqërinë bashkëkohore.

Seria e pikturave E panjohur për arsyen (2023), nisi nga takimi mbresëlënës që pata me fotografitë e bëra nga Dr. Charcot, (neurolog francez 1825-1893). Imazhet e pacientëve të tij në pozicione patetike të “histerisë”8 nën komandën e hipnozës së Dr. Charcot, prekën thellë tokat e shpirtit tim.

Në pikturën time, teknika që përdor nuk është “fikse”. Duke ndjekur ndjenjat dhe thuajse qorrazi udhëtoj mbi telajo, herë me bojra vaji, herë me pastel e herë me laps. Nganjëherë ndjej dëshirën të vendos një element “të huaj” mbi telajo, si në rastin e pikturës Përndryshe madhështore (2023)9, ku kam vendosur një letër pambuku – të cilën së pari ndjeva që duhet t’a zhysja në një blu të thellë. Udhëtimi im në pikturë i “nënshtrohet” gjuhës së shpirtit, një lloj të pandërgjegjëshmeje. Mund të them që është si një gjendje “trans” nga e cila, dal herë mbas herë, kur vëzhgoj punën nga larg. Në këtë moment puna “kontrollohet” nga një  “administrim logjik” i cili sheh, çfarë ndjenjat kanë dashur të vendosin mbi telajo.

Rrugëtimi im i jetës ka zgjatur dy dekada në një shoqëri komuniste dhe tre dekada të zhytur në kultura të huaja dhe kapitaliste. Ky ekspozim ndikoi në eksplorimin tim të mediumeve të fotografisë, videos, madje edhe instalacionit, pasi piktura fillimisht u hodh poshtë nga bota e artit bashkëkohor, kur u largova nga Shqipëria në vitin 1991.

Në punën time, kam dëshirë (shpresoj tja kem arritur disi dhe në një mënyrë modeste) të krijoj këtë tokë – vend takimi me tjetrin – në pikturë apo në shkrim, si një takim ngushëllues, dashurie, ndihme, sepse kjo ekzistencë është sa e mrekullueshme po aq e frikshme dhe e dhimbshme. Kam marrë pjesë në shumë ekspozita. Kam pasur fatin të punoj me një nga kuratorët më të mëdhenj në botë si Harald Szeemann dhe kam pubikuar një monografi të fotografive me editorin Walter Keller. Në vitin 2013 mora pjesë në Biennalen e Venecias krahas Anri Salës dhe Etel Adnan. Një bashkëpunim të rëndësishëm kam pasur dhe kam me galerinë zviceriane Analix Forever. Kam pasur nderin të jem pjesë e rezidencave prestigjoze të artistëve si DAAD (Shërbimi Gjerman i Shkëmbimit Akademik), Villa Kujoyama Japoni, Cité internationales des arts në Paris.

Tekst i shkruar nga artistja në konsultim me Klaudia Fagu-n (2025).

1https://www.ornela-vorpsi.com/books
2Ornela Vorpsi, Mos psherëtini më, zonja, 2023, Vaj dhe pastel në kanavacë, 81x117cm
3Ornela Vorpsi, E panjohur për arsyen, 2023,Vaj dhe laps në kanavacë, 116x81cm 
4Ornela Vorpsi, Annabel Lee, 2023, Vaj, pastel dhe laps në kanavacë, 210x80cm
5Ornela Vorpsi, E barabartë me netët e saj, 2023, Vaj, laps, fletë e artë në kanavacë, 120x90cm
6Ornela Vorpsi, Atë herë në muzg, 2023, Vaj në kanavacë, 195x130cm
7Ornela Vorpsi, Flashback, 2023, Vaj dhe pastel në kanavacë, 90x116cm 
8Ornela Vorspi, Deep Echos, 2023, Vaj në kanavacë, 160x81cm
9Ornela Vorpsi, Përndryshe madhështore, 2023, Vaj dhe laps në pëlhurë, 150x180cm