– born in 1981, in Minsk. Artist, feminist, and activist. Her practice includes video, performance, drawings, installation, and text. Marina works outside institutional spaces, in cooperation with communities and activist organizations, focusing on creating new formats, structures, and organizations based on self-organization overlap in theory and practice. She is a participant of the Kyiv Biennale (2017), the 7th Berlin Biennale (2011), 11th International Istanbul Biennale (2009). Her work has been featured in exhibitions at Kunsthalle Wien (2020), Tallinn Art Hall (2018), Arsenal Gallery, Bialystok (2017), Moderna Gelerija Ljubljana (2012), BAK, Utrecht (2012). In 2007 Marina Naprushkina founded the Office for Anti Propaganda. It concentrates on power structures in nation-states, often making use of nonfiction material such as propaganda issued by governmental institutions. In cooperation with activists and cultural makers, Office for Anti Propaganda lounges and supports political campaigns, social projects, publishes underground newspapers. In 2013 the artist initiated the Neue Nachbarschaft/Moabit (Berlin) – the initiative aimed at building up a strong community of people with and without migrant and refugee background. Marina Naprushkina was awarded the European Cultural Foundation Princess Margriet Award for Culture (2017) and the Sussmann Artist Award (2015). Lives and works in Berlin.
Home
I find it hard to talk about art with myself and describe my work and experience. I feel it as more naturally unfolding in a conversation, when my speech is unhindered and a free exchange occurs between interlocutors: one can argue, support, or laugh. Art interacts with us in a similar way: it does not arise in an empty space, but is always a continuation of what has already been started – but in a new time dimension.
It is both pleasant and painful to read my female colleagues’ statements about their experience in art field. Indeed, in the course of time, you realize what gaping voids the history of art contains, how controversial its canons are, and how, for example, difficult and often impossible it is to rely on art made by men.
I have never questioned art itself as a method. But for me its history, institutional and academic field, is a zone of constant critical rethinking. And it is in this process that the initiatives and projects I launched and am involved in are rooted.”12345678
Below is my interview with curator and art-critic Nataša Ilić on labour, art and neighborhood as a modus of our social life.
Nataša Ilić The title of the exhibition is “No Time For Art” . This is a statement about the working conditions in art and probably also about the labour conditions as such today. What exactly are you suggesting here?
Marina Naprushkina A red table is set up in the main room of the gallery: the table is higher than a normal table, three chairs placed around the table have shortened, sawn-off feet. A sculpture is installed at the head of the table: chickens peck at the plate when you move a ball under the table. So, it is not really comfortable to sit around this table when you want to work or eat. This object is called “No time for Art”.
“No time for Art” also addresses the situation in which many artists find themselves. We can no longer find a balance to do our job well. A teacher is not expected to do her work for free and a cook must have time to cook, otherwise there will be no food. But work and pay in cultural work are no longer linked. Since August, I have had an artist studio. When I signed the lease, I had doubts whether I could pay for the space in the long term. Now I have a paid job, I can afford the studio, but I lo longer have time to work there. I want to be paid for what I do well. Art is not a hobby. Art is essential for society. Art has this subversive power to evade the logic of transforming everything into commodities and capital, but how can we overcome the precarious conditions of art workers?
NI When we talked about the work for this exhibition, you mentioned that you came up with the idea of the “chicken table” in the book “Happiness to survive: An autobiographical search for traces” by Oskar Negt.
MN I saw Oskar Negt speaking at an event. He had such a physical presence and spoke with such clarity that I was very impressed. You could see how much strength it took him to do this talk at his age. In his autobiographical book, he emphasized that he had a fulfilled life. I wonder how many of us can say that? And why don’t we achieve it? What is stopping us? Negt narrates his childhood experiences as a refugee. In one chapter of the book he writes about life in the internment camp in Denmark and how as a child he built a small workshop there to make toys. One of them is the chicken game, which I would like to recreate as a table sculpture. Negt says: “The way we deal with refugees is always an expression of the state of mind and the culture of a country.”10
NI If you don’t have time, how come you founded the New Neighborhood/Moabit initiative? Also: You mention. “slow time”, what are you referring to?
MN The New Neighborhood/Moabit initiative results from my work as an artist. It was necessary to found this initiative. I organized a studio in an emergency shelter in Moabit. More and more children and adults came in every day. I saw that as a sign that I am doing the right thing. Today the initiative has its own rooms, it’s open seven days a week, hundreds come, it is a place of lived diversity. People learn in and from the exchange with each other and everyone can start making art. The craft, how to write a text, how to play a musical instrument, how to paint or print, this knowledge and ability is shared.
The founding of the initiative also arose from my frustration with the art business. We created a monster with the art system. Artists no longer have an economic basis for their work. When you get older, you will face poverty. You can’t afford a family in terms of time or finances if you want to keep up with “the business”. Under such working conditions, nobody can persevere for long periods of time. I need “slow time” to make art, to observe, to develop, to remain curious, to educate myself, to establish social relationships.
NI The Moabit Mountain College arose from this initiative. How is the college structured? Can you give an example?
MN We have many collectives: “Collective WIESE” (literature and theater), “Collective Basis and Future” (visual art), “Language and Friendship” (linguistics), “Sheroes of Jabalmoa” , »إنسِجام« Insi’Jam (musical collective), “Wednesday kitchen”, “MMC-junior” and others. They usually meet weekly. If they have something “finished”, a film, text, song or topic that they want to discuss, an event is scheduled and everyone gets invited. In this way we manage to get everyone moving, as an audience or even better, as part of one of the collectives. I think that every art and cultural space could be organized that way.
In the exhibition I show the clothing collection “I Am Because We Are”. It consists of work clothes, and a sleeve of the jacket is always exchanged for a sleeve from another piece of clothing. We wear this MMC uniform at public events.
NI From your perspective, what is the relationship between artistic practice and learning processes? How do art, education and solidarity emerge?
MN We do not only learn at school. We learn a lot through joy and curiosity, and sometime we only learn things under pressure. For older refugees, for example, learning another language is a difficult task. And in this case, a language course doesn’t help much either. So where and how do we learn? How can we continue to learn, experience and try something new in our very fragmented existence (we have a lot of tasks to do every day that often have nothing to do with each other)? How are social interactions connected with it? Can you learn those too and what is required?
It is important to create a community that tracks the issues that are important to us and also creates discourse. And then puts it into practice. That’s exactly what we’re trying to do in the New Neighborhood/Moabit with Moabit Mountain College.
NI What do you think of exhibitions as a format for your artistic practice?
MN That’s a difficult question. An exhibition usually takes place in a space. It is not just an aesthetic, but a social and not least a political space. One cannot think of an exhibition as independent of this space, the institution and its structures. The artists have little say in the design of these structures. You are often faced with the fact that there are hardly any financial resources, for example. This exhibition also has a production budget of 1,000€. You can’t really create something with this. At the same time, this gallery is one of the few state galleries in Berlin that supports artists through solo exhibitions.
Art work creates exhibitions in institutions, which in turn create jobs, that are often underpaid. For artists, exhibitions legitimize them to the outside world as working people. The ›Künstlersozialversicherung‹ also requires proof of exhibition activity in order to be further insured by them. Luise Meier* writes in her text “Vom Ich zum Haus” (“From the Self to the House”): “Since solidarity is not a product but a collective learning process, spaces and institutions are needed in which cooperative structures are tested in practice (…)”11.
Can an art institution become such a space?
NI You wanted to make a video about the future. What do you think the future will look like?
MN I don’t know if I still have time to produce the video, but the future will be: unlimited, bright, with joy, success, progressive, creative, for everyone, it will come soon, will be impartial, attentive and caring, for all ages. The future belongs to us, you, me, it is for women, it brings no work, no coercion, no more illnesses, no debts, love. The future exists for the hungry, the poor, the nameless, it will be exciting, warm, colorful, we will be amazed, we will experience everything, we will not forget anything, we will experience the world and the world will see us without pain and death, without humiliation, the future will exceed all our expectations, future in all languages, beautiful, in the future we will belong to ourselves, create for everyone, the future in motion, in understanding, in justice, everything will be accessible in the future, forever, the future for everyone!
No Time For Art. A conversation between Marina Naprushkina and Nataša Ilić9.
Edited by Anna Karpenko and Sophia Sadovskaya (2022).
1Image: Marina Naprushkina, Future for everyone, 2020, video, 1:35 min. video still. Courtesy of the artist.2Image: Marina Naprushkina, Future for everyone, 2020, video, 1:35 min. video still. Courtesy of the artist.
3Image: Marina Naprushkina, I can’t take it, 2020-2021. I want a president, 2020-2021, poster and slogans on canvas, installation View, Demokratie heute – Probleme der Repräsentation, KINDL – Zentrum für Zeitgenössische Kunst. Foto: Marina Naprushkina. Courtesy of the artist.
4Image: Marina Naprushkina, Self#governing, 2012, installation view KW, 7th Berlin Biennale, Berlin (DE). Foto: Marina Naprushkina. Courtesy of the artist.
5Image: Marina Naprushkina und Neue Nachbarschaft/Maobit, Jetzt! Alles für Alle!, 2020, installation view: … of bread, wine, cars, security and peace, Kunsthalle Wien, photo: Kunsthalle Wien. Courtesy of the artist.
6Image: Marina Naprushkina. Foto: Uma Bockemühl. Courtesy of the artist.
7Image: Marina Naprushkina, arbeit keine arbeit, 2019, video, 9 min. video still. Courtesy of the artist.
8Image: Marina Naprushkina, The Emperor Is Naked, lecture-screening, 23 min. video still. Courtesy of the artist.
9This conversation was published in connection with the exhibition "No Time For Art" by Marina Naprushkina in Collaboration with Moabit Mountain College at Galerie Wedding in Berlin in October 2020. The exhibition was curated by Nataša Ilić. Nataša Ilić (born in Zagreb) is a freelance curator and a member of the curators collective What, How & for Whom / WHW, a non profit organization for visual culture, formed in 1999 and based in Zagreb and Berlin.
10Oskar Negt, Überlebensglück: Eine autobiographische Spurensuche, Steidl Verlag, 2017. Oskar Negt, born in 1934, is considered one of the most important social scientists in Germany. He studied with Max Horkheimer and did his doctorate in philosophy with Theodor W. Adorno. Additionally, he received his diploma in sociology. From 1962 to 1970 he worked as an assistant to Jürgen Habermas. During the student movement in 1968, he became one of the spokesmen for the extra-parliamentary opposition. From 1970 to 2002, Negt was professor of sociology in Hanover.
11Luise Meier, quote from text «Vom Ich zum Haus» Luise Meier, born in Berlin in 1985, works as a freelance writer and dramaturge in Berlin and is a dropout student in philosophy, cultural studies and social and cultural anthropology. She writes essays critical of culture and capitalism for Theater der Zeit, Der Freitag, Volksbühne Berlin, Berliner Zeitung and others. In 2018 her book “MRX Maschine” was published by Matthes & Seitz.
– нарадзілася ў 1981 годзе ў Мінску . Мастачка, феміністка, актывістка. Практыка мастачкі ўключае ў сябе відэа, перформансы, малюнкі, інсталяцыі і тэксты. Напрушкіна працуе па-за межамі інстытуцыйных прастор у супрацоўніцтве з супольнасцямі і арганізацыямі актывістаў, засяроджвае ўвагу на стварэнні новых фарматаў, структур і арганізацый, заснаваных на перасячэнні тэорыі і практыкі самаарганізацыі. Удзельніца Кіеўскай біенале (2017), 7-й Берлінскай біенале (2011), 11-й Стамбульскай біенале (2009). Работы выстаўляліся ў Kunsthalle Wien (2020), Tallinn Art Hall (2018), Galeria Arsenał w Białymstoku (2017), Moderna galerija Ljubljana (2012), BAK, Utrecht (2012). У 2007 годзе Марына Напрушкіна заснавала Офіс антыпрапаганды. Ён спецыялізуецца на ўладных структурах нацыянальных дзяржаў і часта выкарыстоўвае дакументы кшталту прапагандысцкіх матэрыялаў, што выпускаюць дзяржаўныя ўстановы. У супрацоўніцтве з актывістамі і дзеячамі культуры Офіс антыпрапаганды арганізуе і падтрымлівае палітычныя кампаніі, сацыяльныя праекты, выдае падпольныя газеты. У 2013 годзе мастачка распачала “Новы квартал/Маабіт” (Берлін) – ініцыятыву па стварэнні моцнай супольнасці людзей з досведам міграцыі і бежанства або без яго. Марына Напрушкіна атрымала Прэмію Еўрапейскага культурнага фонда імя Маргарыты Нідэрландскай за дасягненні ў галіне культуры (2017) і Зусманаўскую прэмію для мастакоў (2015). Жыве і працуе ў Берліне.
Home
Мне складана весці размову пра мастацтва з самой сабой і апісваць сваю працу і досвед. У фармаце ўзаемнай гутаркі гэта адбываецца больш свабодна, мова не застывае, узнікае абмен паміж субяседніцамі: можна паспрачацца, падтрымаць, пасмяяцца. Мастацтва ўзаемадзейнічае з намі падобным чынам: яно не ўзнікае ў пустой прасторы, а заўсёды з’яўляецца працягам ужо пачатага ў новай часавай прасторы.
Радасна і балюча чытаць выказванні маіх каляжанак аб іх досведзе знаходжання ў полі мастацтва. Бо з часам усведамляеш, якія зеўраючыя пустэчы змяшчае гісторыя мастацтваў, наколькі спрэчныя яе каноны і як, напрыклад, складана і часцяком немагчыма абапірацца на мастацтва, зробленае мужчынамі.
Само мастацтва як метад я для сябе ніколі не ставіла пад сумнеў. Але яго гісторыя, інстытуцыйнае і акадэмічнае поле для мяне – зона сталага крытычнага пераасэнсавання. З гэтага працэсу і паходзяць тыя ініцыятывы і праекты, якія я заснавала і ў якіх задзейнічаная12345678.
Ніжэй прыведзена маё інтэрвʼю з куратаркай і мастацтвазнаўцай Наташай Іліч аб працы, мастацтве і суседстве як модусе нашага сацыяльнага жыцця.
Наташа Іліч: Выстава называецца «Няма часу для мастацтва». Гэта заява аб умовах працы ў мастацтве і, напэўна, таксама аб сучасных умовах працы ўвогуле. Што менавіта вы мелі пад гэтым на ўвазе?
Марына Напрушкіна: У галоўнай зале галерэі пастаўлены чырвоны стол. Стол вышэйшы за звычайны; у трох крэслаў, расстаўленых вакол стала, скарочаныя, адпілаваныя ножкі. У галаве стала стаіць скульптура: кураняты дзяўбуць у талерку, калі вы рухаеце мяч пад сталом. Такім чынам, за гэтым сталом не вельмі зручна сядзець, калі вы хочаце працаваць ці есці. Гэты аб’ект называецца “Няма часу для мастацтва”.
“Няма часу для мастацтва” закранае сітуацыю, у якой апынуліся многія мастакі. Мы больш не можам знайсці раўнавагу, каб добра выконваць сваю працу. Настаўніца не павінна выконваць сваю працу бясплатна, а кухар мусіць мець час на гатаванне, інакш ежы не будзе. Але праца і аплата ў сферы культуры больш не маюць прамога дачынення. У жніўні ў мяне зʼявілася мастацкая студыя. Калі я падпісвала дамову арэнды, я сумнявалася, ці змагу плаціць за памяшканне ў перспектыве. Цяпер у мяне ёсць праца, на якой мне плацяць заробак, і я магу дазволіць сабе студыю, але ў мяне больш няма часу там працаваць. Я хачу, каб мне плацілі за тое, што я раблю добра. Мастацтва – гэта не захапленне. Мастацтва мае важнае значэнне для грамадства. Мастацтва валодае разбуральнай сілай, якая дазваляе ўхіліцца ад логікі ператварэння ўсяго на свеце ў тавары і капітал, але як мы можам пераадолець цяжкія ўмовы жыцця мастацкіх работнікаў?
НІ: Калі мы гаварылі аб падрыхтоўцы да гэтай выставы, вы згадалі, што ідэяй “курынага стала” вы абавязаныя кнізе Оскара Негта «Шчасце выжыць: аўтабіяграфічны пошук слядоў».
МН: Я аднойчы ўбачыла выступ Оскара Негта на адным мерапрыемстве. Мяне ўразіла яго непасрэдная прысутнасць і яснасць прамовы. Было бачна, колькі сіл яму спатрэбілася, каб выступіць у такім узросце. У сваёй аўтабіяграфічнай кнізе Негт падкрэсліў, што ён пражыў паўнавартаснае жыццё. Цікава, ці многія з нас могуць так сказаць? І чаму мы гэтага не дасягаем? Што нас спыняе? Негт распавядае пра сваё дзяцінства – ён паходзіць з сямʼі бежанцаў. У адным раздзеле кнігі ён піша пра жыццё ў лагеры для інтэрнаваных у Даніі і пра тое, як у дзяцінстве пабудаваў там невялікую майстэрню па вырабе цацак. Адна з іх – гульня з куранятамі, якую я хацела ўзнавіць у выглядзе настольнай скульптуры. Негт кажа: “Тое, як мы вырашаем пытанне з бежанцамі, заўсёды паказвае менталітэт і культуру краіны”10.
НІ: Калі ў вас няма часу, як атрымалася, што вы заснавалі ініцыятыву “Новы квартал/Маабіт”? А яшчэ: вы згадваеце “павольны час”, што вы маеце на ўвазе?
МН: Ініцыятыва “Новы квартал/Маабіт” – вынік маёй працы як мастачкі. Гэтую ініцыятыву было проста неабходна заснаваць. Я арганізавала студыю ў часовым прытулку ў Маабіце. З кожным днём прыходзіла ўсё больш і больш дзяцей і дарослых. Я ўспрыняла гэта як знак таго, што я ўсё раблю правільна. Сёння ў ініцыятывы ёсць уласныя памяшканні, яна адкрыта сем дзён на тыдзень, прыходзяць сотні людзей, гэта месца жывой разнастайнасці. Людзі вучацца ў працэсе абмену адзін з адным, і кожны можа пачаць займацца мастацтвам. Рамёствы, напісанне тэкстаў, ігра на музычных інструментах, маляванне або друк – вось такімі ведамі і ўмельствамі людзі дзеляцца.
Стварэнне ініцыятывы было таксама выкліканае маім расчараваннем арт-бізнэсам. Мы стварылі монстра з дапамогай сістэмы мастацтва. Мастакі больш не маюць эканамічнага падмурку для сваёй працы. Калі надыдзе старасць, вас напаткае галеча. Вы не можаце дазволіць сабе сям’ю з пункту гледжання часу або фінансаў, калі хочаце ісці ў нагу з “бізнесам”. У такіх умовах працы ніхто не можа доўга вытрымаць. Мне патрэбны «павольны час», каб займацца мастацтвам, назіраць, развівацца, захоўваць цікаўнасць, самаадукоўвацца, наладжваць сацыяльныя адносіны.
НІ: Маабіцкі горны каледж паўстаў у выніку гэтай ініцыятывы. Як арганізаваны каледж? Можаце прывесці прыклад?
МН: У нас шмат калектываў: Калектыў WIESE (Літаратура і тэатр), Калектыў “Аснова і будучыня” (Выяўленчае мастацтва), “Мова і сяброўства” (Лінгвістыка), “Гераіні з Жабаль Моа”, “نسنجام” Insi’Jam (Музычны калектыў), “Кухня па серадах”, “МГК-Юніёр” і іншыя. Звычайна яны сустракаюцца штотыдзень. Калі ў іх ёсць нешта “гатовае”: фільм, тэкст, песня або тэма, якую яны хочуць абмеркаваць, – прызначаецца мерапрыемства, куды запрашаюць астатніх. Такім чынам нам удаецца разварушыць усіх – у якасці публікі або, што яшчэ лепш, часткі нейкага калектыва. Я думаю, такім чынам можна было б арганізаваць любую мастацкую і культурную прастору.
На выставе я паказваю калекцыю адзення “Я ёсць, таму што мы ёсць”. Гэта калекцыя рабочага адзення, дзе адзін рукаў курткі заўсёды замяняецца рукавом ад іншага прадмета адзення. Мы носім гэтую ўніформу МГК (Маабіцкага горнага каледжа) на публічных мерапрыемствах.
НІ: На ваш погляд, якая ўзаемасувязь паміж мастацкай практыкай і працэсамі навучання? Як узнікаюць мастацтва, адукацыя і салідарнасць?
МН: Мы вучымся не толькі ў школе. Мы шмат чаму вучымся дзякуючы радасці і цікаўнасці, а часам вучымся нечаму толькі пад ціскам. Для больш сталых бежанцаў, напрыклад, вывучэнне іншай мовы – цяжкая задача. І ў гэтым выпадку моўны курс таксама не вельмі дапамагае. Дык дзе і як мы вучымся? Як мы можам працягваць вучыцца, адчуваць і спрабаваць нешта новае ў нашым вельмі фрагментаваным існаванні (кожны дзень перад намі паўстае шмат задач, якія часта не маюць нічога агульнага адна з адной)? Як з гэтым звязаныя сацыяльныя ўзаемадзеянні? Ці можна ім таксама навучыцца, і што для гэтага патрабуецца?
Важна стварыць супольнасць, якая адсочвае істотныя для нас праблемы, а таксама спараджае дыскусію. А затым прымяняе гэта на практыцы. Гэта менавіта тое, што мы спрабуем зрабіць у “Новым квартале/Маабіт” з Маабіцкім горным каледжам.
НІ: Што вы думаеце аб выставах як аб фармаце вашай мастацкай практыкі?
МН: Гэта складанае пытанне. Выстава звычайна праходзіць у памяшканні. Гэта не толькі эстэтычная, але і сацыяльная і не ў апошнюю чаргу палітычная прастора. Нельга ўяўляць выставу незалежнай ад гэтай прасторы, установы і яе структур. Мастакі маюць мала ўплыву на тое, як наладжаны гэтыя структуры. Часта сутыкаешся, напрыклад, з практычнай адсутнасцю фінансавых рэсурсаў. Вытворчы бюджэт гэтай выставы складае 1000 еўра. На такія грошы нічога асабліва нельга зрабіць. У той жа час гэтая галерэя – адна з нямногіх дзяржаўных галерэй у Берліне, якая падтрымлівае мастакоў з дапамогай персанальных выстаў.
Мастацкія творы ствараюць выставы ва ўстановах, якія, у сваю чаргу, ствараюць працоўныя месцы, часцяком з нізкімі заробкамі. Выставы ўзаконьваюць мастакоў у вачах знешняга свету як працоўных людзей. Künstlersozialversicherung (сацыяльнае страхаванне мастакоў) таксама патрабуе пацверджання выставачнай дзейнасці, каб атрымаць дадатковае страхаванне. Луіза Майер піша ў сваім тэксце “Vom Ich zum Haus” (“Ад “Я” да дома”): “Паколькі салідарнасць – гэта не прадукт, а калектыўны працэс навучання, неабходныя прасторы і інстытуты, у якіх структуры супрацоўніцтва правяраюцца на практыцы (…)”11.
Ці можа мастацкая ўстанова стаць такой прасторай?
НІ: Вы хацелі зняць відэа пра будучыню. Як вы думаеце, як будзе выглядаць будучыня?
МН: Я не ведаю, ці я дагэтуль маю час для стварэння гэтага відэа, але будучыня будзе неабмежаванай, яркай, поўнай радасці, поспеху, прагрэсіўнай, творчай, для ўсіх, яна хутка наступіць, будзе бесстаронняй, уважлівай і клапатлівай, для ўсіх узростаў. Будучыня належыць нам, табе, мне, яна для жанчын, яна не прадугледжвае ні працы, ні прымусу, ні хвароб, ні даўгоў, адну любоў. Будучыня існуе для галодных, бедных, безыменных, яна будзе захапляльнай, цёплай, маляўнічай, мы будзем здзіўлены, мы адчуем усё, мы нічога не забудзем, мы спазнаем свет, і свет убачыць нас без болю і смерці, без прыніжэння, будучыня перасягне ўсе нашы чаканні, будучыня будзе на ўсіх мовах, прыгожая, у будучыні мы будзем належаць самім сабе, ствараць для ўсіх, будучыня – у руху, у разуменні, у справядлівасці, усё будзе даступна ў будучыні, назаўжды, будучыня – для ўсіх!
Наташа Іліч (нарадзілася ў Загрэбе) – незалежная куратарка і ўдзельніца куратарскай групы What, How & for Whom / WHW – некамерцыйнай арганізацыі у сферы візуальных мастацтваў, заснаваная ў 1999 годзе, базіруецца ў Загрэбе і Берліне.
Няма часу для мастацтва. Размова паміж Марынай Напрушкінай і Наташай Іліч9.
Рэдактаркі: Ганна Карпенка і Сафія Садоўская (2022).
1Выява: Марына Напрушкіна, Паспець у будучыню, 2020, відэа, 1:35 хв. З дазволу мастачкі.10Oskar Negt, Überlebensglück: Eine autobiographische Spurensuche, Steidl Verlag, 2017. Оскар Негт нарадзіўся ў 1934 годзе і лічыцца адным з самых выбітных сацыёлагаў Германіі. Ён вучыўся ў Макса Хоркхаймера і абараніў доктарскую дысертацыю па філасофіі ў Тэадора В. Адорна. Акрамя таго, Негт атрымаў дыплом па сацыялогіі. З 1962 па 1970 год ён працаваў асістэнтам Юргена Хабермаса. Падчас студэнцкага руху ў 1968 годзе стаў адным з прадстаўнікоў пазапарламенцкай апазіцыі. З 1970 па 2002 год Негт працаваў прафесарам сацыялогіі ў Гановеры.
11Луіза Майер, цытата з тэкста "Vom Ich zum Haus". Луіза Майер нарадзілася ў Берліне ў 1985 годзе, працуе пазаштатнай пісьменніцай і драматургіняй у Берліне, кінула вучобу ў галіне філасофіі, культуралогіі і сацыяльнай і культурнай антрапалогіі. Яна піша эсэ з крытыкай культуры і капіталізму для Theater der Zeit, Der Freitag, Volksbühne, Berliner Zeitung і іншых. У 2018 годзе яе кніга MRX Maschine была апублікаваная выдавецтвам Matthes & Seitz.
