Maria Stokłosa
– born in 1978. She is a choreographer and dancer. She studied and later worked in London, Amsterdam and Berlin. Currently lives in Warsaw, where she works as the president of the Burdąg Foundation. She creates experimental choreography. Improvisation is an important part of her practice.
I am a choreographer and improviser. I create art with the body in motion. The matter of this art is the human body, and the process of thinking – movement and dance. I am interested in looking at movement and dance, but above all in the experience of movement, and the experience of being in the body in general.
After studying in London and Amsterdam and working abroad for a few years I came back to Warsaw. The first performance in Poland – Right Hemisphere1 – I produced thanks to the Old Brewery New Dance programme in Poznan. In my next works – Intercontinental2 and Wylinka3 – movement was determined by the relationship between the body and the objects. In retrospect, I would call these works existential minimalism. Through a long-term search – working with movement material and objects – I confronted the death of my grandparents, the birth of my son, the separation from my partner and the difficulties of single parenthood.
Gradually I made more and more use of the practices that dance offers outside the aesthetic and artistic context. Movement – often initially a movement of awareness directed inwards – allowed me to rebuild a relationship with my own body. The consequence of accessing one’s own body can be that of gaining contact with other bodies, with the environment. By working with my body – working in nature, therapeutic methods and shamanic practices – I experienced connection, pleasure, freedom and relaxation, which became an inspiration in dancing and creating new works.45
Between 2015 and 2019 I worked to develop a practice combining choreography and dance improvisation. The process was prompted by a collaboration with Meg Foley6 and participation in its Action is Primary project, and then Starting from Action7, which was my solo improvisation. A whole team of collaborators took part in the research and presentation of this work, including Alicja Bielawska, Eleonora Zdebiak and Maija Reeta Raumanni. In total, I played about 50 performances of this series. Some of them took place with the active participation of the audience.
Currently I focus mainly on creating conditions for practice and transferring knowledge in the field of choreography and body work, building new structures – mainly within the activities of the Burdaig Foundation8. The Centre in Motion collective9 was to strengthen the artists in my community and give our work more visibility. I believe that dance and experimental choreography needs an environment – a community of makers, viewers and theorists. I see developing choreography as an opportunity to take risks, to continue research and to transform practice without being closely connected to the production of performances. I run workshops and a course on experimental choreography Choreography in the Centre10. There is an exchange at least as interesting as that with the audience in the auditorium. Direct contact with other bodies in movement is currently the most satisfying for me. The practice of meeting other dancers and people interested in choreography in action allows me to regularly update my own working methods or areas of research.
After about 10 years of openness in cultural policy, which gave hope for the emergence of state centres supporting contemporary trends in dance, I observe a strong return of conservative tendencies. It seems that the sovereignty of the body and choreography is unbearable for Poland, just like the sovereignty of women or sexual minorities. In every class I teach, I see how the experience of pleasure and relaxation is a radical, transformative force. I see the potential of choreography in transferring forgotten competences and in abolishing the division between body and mind.
Text created in collaboration with Maja Demska (2020).
1Maria Stokłosa, The Right Hemisphere, 2009, play, Stary Browar Nowy Taniec, Poznan, see: https://vimeo.com/106925214.2Image: Maria Stokłosa, Intercontinental, 2012, play, Theatrical Studio Koło, Warsaw, photo Marta Ankiersztajn. Courtesy of the artist.
3Image: Maria Stokłosa, Wylinka, 2014, Museum of Modern Art, Warsaw, photo Bartosz Stawiarski, see: https://vimeo.com/122023708 and: https://artmuseum.pl/en/doc/wylinka/. Courtesy of the artist.
4Image: Maria Stokłosa, Golden Demons, 2016 MCK New Theatre, Warsaw, photo Katarzyna Szugajew, see: https://vimeo.com/202375876. Courtesy of the artist.
5Maria Stokłosa, Queen of Water, 2018, CCA Ujazdowski Castle, Warsaw, see: https://u-jazdowski.pl/program/wystawy/inne-tance/marysia-stoklosa. Courtesy of the artist.
6See: http://www.megfoley.org/
7Image: Maria Stokłosa, Starting from action, 2017, Zachęta - National Gallery of Art, Warsaw, photo Bartosz Górka. Courtesy of the artist.
8See: http://fundacjaburdag.com/
9See: https://www.facebook.com/centrumwruchu and: https://vimeo.com/423107407
10See: http://fundacjaburdag.com/blog/choreografia-w-centrum-2020/
– urodzona w 1978. Jest choreografką i tancerką. Studiowała, a później pracowała w Londynie, Amsterdamie i Berlinie. Obecnie mieszka w Warszawie, gdzie działa jako prezeska Fundacji Burdąg. Tworzy w nurcie choreografii eksperymentalnej. Ważną część jej praktyki stanowi improwizacja.
Jestem choreografką i improwizatorką. Tworzę sztukę za pomocą ciała w ruchu. Materią tej sztuki jest ludzkie ciało, a procesem myślenia – ruch i taniec. Interesuje mnie patrzenie na ruch i taniec, ale przede wszystkim doświadczenie płynące z ruchu, oraz doświadczenie bycia w ciele w ogóle.
Po studiach w Londynie i Amsterdamie oraz kilkuletniej pracy za granicą wróciłam do Warszawy. Pierwsze przedstawienie w Polsce – Prawą Półkulę1 – wyprodukowałam dzięki programowi Stary Browar Nowy Taniec w Poznaniu. W moich kolejnych pracach – Intercontinental2 oraz Wylince3 – ruch był determinowany przez relację ciała z obiektami. Te prace z perspektywy czasu nazwałabym egzystencjalnym minimalizmem. Za pomocą długotrwałych poszukiwań – pracy z materiałem ruchowym i obiektami – konfrontowałam się ze śmiercią dziadków, narodzinami mojego syna, rozstaniem z partnerem i trudnościami samotnego rodzicielstwa.
Stopniowo coraz więcej korzystałam z praktyk jakie oferuje taniec poza kontekstem estetycznym i artystycznym. Ruch – często najpierw ruch świadomości skierowany do wnętrza – pozwalał mi odbudować relację z własnym ciałem. Konsekwencją dostępu do własnego ciała może być uzyskanie kontaktu z innymi ciałami, z otoczeniem. Dzięki pracy z ciałem – pracy w przyrodzie, metodom terapeutycznym i praktykom szamańskim – doświadczyłam połączenia, przyjemności, swobody i rozluźnienia, które stały się inspiracją w tańcu i tworzeniu nowych prac45.
Między 2015 a 2019 rokiem pracowałam nad rozwojem praktyki łączącej choreografię z improwizacją taneczną. Początkiem tego procesu była współpraca z Meg Foley6 i udział w jej projekcie Action is Primary, a następnie Wychodząc od działania7, które było moją solową improwizacją. W badaniach i prezentacji tej pracy brał udział cały zespół współpracowników, m. in. Alicja Bielawska, Eleonora Zdebiak czy Maija Reeta Raumanni. W sumie zagrałam około 50 spektakli z tej serii. Część z nich odbywała się z czynnym udziałem widzów.
Obecnie skupiam się głównie na tworzeniu warunków do praktyki i przekazywania wiedzy z dziedziny choreografii i pracy z ciałem, budując nowe struktury – głównie w ramach działań Fundacji Burdąg8. Stworzenie kolektywu Centrum w Ruchu9 miało na celu wzmocnienie artystek i artystów z mojego środowiska i zapewnienia naszym działaniom większej widoczności. Wierzę, że taniec i choreografia eksperymentalna potrzebuje środowiska – społeczności twórców, widzów i teoretyków. Rozwijanie choreografii postrzegam jako możliwość podejmowania ryzyka, kontynuację badań oraz transformację praktyk bez ścisłego związku z produkcją spektakli. Prowadzę warsztaty oraz kurs choreografii eksperymentalnej Choreografia w Centrum10. Na sali następuje wymiana przynajmniej tak ciekawa jak ta z widzami na widowni. Bezpośredni kontakt z innymi ciałami w ruchu jest dla mnie aktualnie najbardziej satysfakcjonujący. Praktyka spotykania się w działaniu z innymi tancerzami i osobami zainteresowanymi choreografią pozwala mi na regularną aktualizację własnych metod pracy czy obszarów poszukiwań.
Po trwającym około 10 lat otwarciu w polityce kulturalnej, które dawało nadzieję na powstanie państwowych ośrodków wspierających współczesne nurty w tańcu, obserwuję silny powrót tendencji konserwatywnych. Wydaje się, że suwerenność ciała i choreografii jest nie do zniesienia dla Polski, podobnie jak suwerenność kobiet czy mniejszości seksualnych. Na każdych zajęciach które prowadzę, widzę jak radykalną, transformacyjną siłą jest doświadczenie przyjemności i rozluźnienia. Potencjał choreografii dostrzegam w przekazywaniu zapomnianych kompetencji i obalaniu podziału na ciało i umysł.
Tekst powstał we współpracy z Mają Demską (2020).
1Maria Stokłosa, Prawa Półkula, 2009, spektakl, Stary Browar Nowy Taniec, Poznań, zob. https://vimeo.com/106925214.2Zdjęcie: Maria Stokłosa, Intercontinental, 2012, spektakl, Studio Teatralne Koło Warszawa, fot. Marta Ankiersztajn. Dzięki uprzejmości artystki.
6Zob. http://www.megfoley.org/
7Zdjęcie: Maria Stokłosa, Wychodząc od działania, 2017, spektakl, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, fot. Bartosz Górka. Dzięki uprzejmości artystki.
9Zob. https://www.facebook.com/centrumwruchu oraz https://vimeo.com/423107407
10Zob. http://fundacjaburdag.com/blog/choreografia-w-centrum-2020/
