Karolina Wiktor
– born in 1979. A visual artist, author and animator of meetings around culture and neuroscience. Graduated from Painting at the University of Zielona Gora. In 2001-2013, together with Aleksandra Kubiak, she created the performance duo Grupa Sędzia Główny [Chief Judge Group]. In August 2009, as a result of a burst aneurysm and two strokes, her career took a complete turn. She currently works in the broad field of visual poetry. She is the author of two books: Across Aphasia in a Volga and Empty State of Hate published by Zacheta. In 2014-18 she organised educational and cultural conference and workshops Culture and Neuroscience. She is currently working with the Centre for Inclusive Arts at the Theatre 21 Foundation. Winner of the Katarzyna Kobro Award in 2017.
I am involved in art because my creative intuition tells me to and my psycho-physical construction cannot fail to create. The need to create turns out to be the overriding need in my life and being an artist is the core of my identity. But I don’t belong to any one field of art, because art is too vast and interesting to concentrate on one aspect of it, such as easel painting or lithography. I understood this clearly after two neurological accidents.
My activities can be divided into 2 modules. One concerns the issue of women, feminism, limitations of our fundamental rights by authorities – this is especially visible in the activities of the Chief Judge Group1. The second module is to creatively help non-disabled people to return to fitness. In my activities I wonder how to activate the society to understand otherness – from non-disability, to language and mental differences in the area of cultural differences.
That is why I created KiN – it is a social action focused on intellectual and mental development, regardless of health condition and occupation. Its aim is to bring together these two seemingly distant worlds – Neuroscience and Culture – to work together to help people with neurological diseases and disabilities and their carers. These people should be an equal partner in any discussion and action taken.
This is why my current collaboration with Theatre 21 and the Centre for Inclusive Arts is based on such an exchange – this is shown in the project Exit – The Essentials of an Aphasian, during a performative walk I show ways to improve the lives of Aphasians.
I am also interested in installations that activate the audience in different ways. This was the case with the exhibition “La déchirure. Monika Sosnowska, Marek Szczęsny, Karolina Wiktor, selected by Andrzej Turowski”, the viewer could see, listen to and read information about aphasia presented in a poetic and visual way234.
In a work The Letter Game567 proposes to the viewer the creation of texts from a missing font, which I designed on the basis of my experience of aphasia. The work is also a form of rebellion against the political reality in our country. Another installation which activates people, this time of different nationalities, is Space for Dialogue89. For me, the participation of people in creation is crucial in today’s world – especially in Poland. Because it turns out that participation and the social activity of art is, in my opinion, very political in a good way.
I have always considered my practice as a process. What is more, it is a multi-stage and multi-dimensional process. In the case of the Chief Judge it can be seen in the titles of the subsequent performances, which Aleksandra Kubiak and I called Chapters I, II, III, etc.
In the case of the individual performance it is a real process of recovery through art, which turns out to be a natural function of my body. A function of the mind that can be developed even if all other possibilities of development have failed. And that, along with creativity, opens up possibilities I didn’t know about before. And it was the experience of the Chief Judge and his performance that gave me strength in an extreme situation – a ruptured aneurysm, 2 strokes – i.e. a haemorrhagic stroke and a second stroke, this time ischaemic, and aphasia, with which I still struggle today.
A selection of other works by the artist1011121314.
Text created in collaboration with Karolina Maria Rojek (2021).
1Image: Sędzia Główny, Hommage a Natalia LL, 2006, photography, 100 x 60 cm. Courtesy of the artist.2Image: Karolina Wiktor, La déchirure (Rozdarcie), 2014, exhibition,curator Andrzej Turowski, Atlas Sztuki, Łódź. Courtesy of the artist and Atlas Sztuki Gallery.
3Image: Karolina Wiktor, La déchirure (Rozdarcie), 2014, exhibition,curator Andrzej Turowski, Atlas Sztuki, Łódź. Courtesy of the artist and Atlas Sztuki Gallery.
4Image: Karolina Wiktor, La déchirure (Rozdarcie), 2014, exhibition,curator Andrzej Turowski, Atlas Sztuki, Łódź. Courtesy of the artist and Atlas Sztuki Gallery.
5Image: Karolina Wiktor, The Letter Game, 2019, interactive installation, National Museum, Poznań. Courtesy of the artist and National Museum Poznań.
6Image: Karolina Wiktor, The Letter Game, 2019, interactive installation, National Museum, Poznań. Courtesy of the artist and National Museum Poznań.
7Image: Karolina Wiktor, The Letter Game, 2019, interactive installation, National Museum, Poznań. Courtesy of the artist and National Museum Poznań.
8Image: Karolina Wiktor, Space for Dialogue, 2018, interactive installation, Narrations Festival, Gdańsk. Courtesy of the artist and Narrations Festival.
9Image: Karolina Wiktor, Space for Dialogue, 2018, interactive installation, Narrations Festival, Gdańsk. Courtesy of the artist and Narrations Festival.
10Image: Karolina Wiktor, Hommage a Zenka Polusa, 2020, print on cardboard, 90 x 60 cm. Courtesy of the artist.
11Image: Karolina Wiktor Across Aphasia in a Volga, 2014, fragmenty publikacji, Ha!art publishing house, Kraków, see: https://www.slideshare.net/KarolinaWiktor/karolina-wiktor-wog-przez-afazj-pdf. Courtesy of the artist.
12Image: Karolina Wiktor Across Aphasia in a Volga, 2014, fragmenty publikacji, Ha!art publishing house, Kraków, see: https://www.slideshare.net/KarolinaWiktor/karolina-wiktor-wog-przez-afazj-pdf. Courtesy of the artist.
13Image: Karolina Wiktor, Meta with morphosis Game, 2020, poem [in:] "Pusto-stanaty nienawiści" [“Empty Spaces of Hate”], published by Zachęta – National Gallery of Art, part of the "Anti-fascist Year".
14Image: Karolina Wiktor, Inauguration, 2020, poem [in:] "Pusto-stanaty nienawiści" [“Empty Spaces of Hate”], published by Zachęta – National Gallery of Art, part of the "Anti-fascist Year".
– urodzona w 1979. Jest artystką wizualną, autorką, animatorką spotkań wokół Kultury i Neuronauki. Ukończyła Malarstwo na Uniwersytecie Zielonogórskim. W latach 2001–2013 tworzyła razem z Aleksandrą Kubiak duet performerski Grupa Sędzia Główny.
W sierpniu 2009, w wyniku pęknięcia tętniaka i dwóch udarów, nastąpił całkowity zwrot w jej karierze. Obecnie zajmuje się szeroko rozumianą poezją wizualną. Jest autorką dwóch książek: Wołgą przez Afazję oraz Pusto-stan nienawiści wyd. Zachęta. W latach 2014-18 tworzyła edukacyjno-kulturalną konferencję i warsztaty Kultura i Neuronauka. Obecnie współpracuje z Centrum Sztuki Włączającej przy Fundacji Teatr 21. Laureatka nagrody Katarzyny Kobro w 2017.
Zajmuję się sztuką, ponieważ tak podpowiada mi kreatywna intuicja, a moja konstrukcja psychofizyczna nie potrafi nie stworzyć. Potrzeba kreacji okazuje się nadrzędną potrzebą w moim życiu a bycie artystką to clou mojej tożsamości. Ale nie przynależę do żadnej dziedziny sztuki, bo sztuka jest zbyt obszerna i ciekawa by koncentrować się na jednym jej aspekcie np. malarstwie sztalugowym lub litografii. Zrozumiałam to dobitnie po dwóch wypadkach neurologicznych.
Moje działania można podzielić na 2 moduły. Jeden dotyczy kwestii kobiet, feminizmu, ograniczeń naszych praw podstawowych przez władzę – szczególnie widoczne jest to w działaniach Grupy Sędzia Główny1. Drugi to moduł to kreatywna pomoc osobom niesprawnym w powrocie do sprawności. Zastanawiam się w swoich działaniach w jaki sposób aktywować społeczeństwo do rozumienia inności – od nie-sprawności, po różnice językowe i mentalne w obszarze różnic kulturowych.
Dlatego stworzyłam KiN – to akcja społeczna nastawiona na rozwój intelektualno-mentalny, niezależnie od stanu zdrowia i wykonywanego zawodu. Jej celem jest zbliżenie do siebie tych dwóch pozornie odległych światów – Neuronauki i Kultury, aby możliwe było wspólne działanie na rzecz pomocy ludziom chorym i niesprawnym neurologicznie oraz ich opiekunom. Ludzie ci powinni być równoważnym partnerem w każdej dyskusji i podejmowanych działań.
Dlatego moja obecna współpraca z Teatrem 21 i Centrum Sztuki Włączającej opiera się na takiej wymianie – jest to pokazane w projekcie Exit – Niezbędnik Afazjanina, w trakcie performatywne spaceru ukazuje sposoby na poprawę życia afazjan.
Interesują mnie również instalacje, które aktywują na różne sposoby odbiorców. Tak było w przypadku wystawy „La déchirure. Monika Sosnowska, Marek Szczęsny, Karolina Wiktor w wyborze Andrzeja Turowskiego”, odbiorca mógł zobaczyć, posłuchać i przeczytać informacje o afazji poddany w poetycki i graficzny sposób234.
W pracy Gra w Litery567 proponuje odbiorcy tworzenie tekstów z czcionki brakującej, którą zaprojektowałam na postawie doświadczenia afazji. Praca jednocześnie jest formą buntu na rzeczywistość polityczną w naszym kraju. Kolejną instalacją, która aktywuje ludzi, tym razem różnych narodowości, do aktywności jest Przestrzeń dialogu89. Współuczestnictwo ludzi w tworzeniu jest dla mnie kluczowe w dzisiejszym świecie – szczególnie w Polsce. Okazuje się bowiem, że współuczestnictwo oraz społeczna aktywność sztuki jest według mnie bardzo polityczna w dobrym tego słowa znaczeniu.
Zawsze uważałam swoją praktykę jako proces. Mało tego – jest to proces wieloetapowy i wielowymiarowy. W przypadku Sędziego Głównego można to zauważyć w tytułach kolejnych performance, które wraz z Aleksandrą Kubiak nazwałyśmy Rozdziałami I,II,III itd.
W przypadku indywidualnej działalności to rzeczywisty proces powrotu do zdrowia przez sztukę, która okazuje się naturalną funkcją mojego organizmu. Funkcją umysłu, którą można rozwijać nawet jeśli wszystkie inne możliwości rozwoju zawiodły. I to wraz z kreatywnością otwiera możliwości, o których wcześniej nie wiedziałam. I to właśnie doświadczenie Sędziego Głównego i jego performance dało mi siłę w sytuacji ekstremalnej – pęknięcia tętniaka, 2 udarów – czyli wylewu krwi do mózgu udar krwotoczny oraz drugiego udaru tym razem niedokrwiennego i afazji, z którą mierzę się do dziś.
Wybór innych prac artystki1011121314.
Tekst powstał we współpracy z Karoliną Marią Rojek (2021).
1Zdjęcie: Sędzia Główny, Hommage a Natalia LL, 2006, fotografia, 100 x 60 cm. Dzięki uprzejmości artystki.
