Joanna Rajkowska
– born in 1968 in Bydgoszcz – lives and works in Warsaw and London. She studied mural painting at the Academy of Fine Arts in Krakow in the studio of Prof. Jerzy Nowosielski. She completed her studies with a master’s degree in 1993. A year earlier, she had received a master’s degree in art history at the Jagiellonian University. The artist extended her education by studying at New York’s SUNY University under the Studio Semester Programme in 1994 and 1995. The artist received a highly valued award in Poland, namely the Paszport Polityki (Polityka’s Passport), in 2007 for her ‘extraordinary projects realised in the public space, for reaching out to those wandering around the city’, as well as the Grand Prize of the Polish Culture Foundation for lifetime achievement.
My best-known works are public projects. To build them, I use real existing places, energies, organisms and materials. In doing so, I use a variety of elements such as plants, buildings, found objects, water, smoke or sound. The results of my work range from urban axes and architectural designs to geological fantasies, archaeological excavations and underwater sculptures. Most of my projects are madein open space, where they live and age, so not only is their materiality composed of the matter of all the beings, organic and inorganic, that comprise them, but it is also consists in their complex relationships. As part of public projects and beyond, I produce films, photographs and models.
De-socialising, de-humanising and relationship-building are my main methods of action. They aim to reduce human activity, multiply causal entities and human and non-human relationships. I treat my projects like organisms, focusing on the life of matter in its molecular dimension, on life cycles, growth and ageing. In the belief that humans, as a species, have not been able to create a vital, sustainable culture, I juxtapose human historical and sociopolitical contexts with the lives of other species. My work visualises and questions the dichotomy of the separation of nature and culture, which is often combined with a strongly felt note of disillusionment.
As a woman and a mother, in my work I often use my own body, a biological machine and, at the same time, a cognitive tool that allows me to sense and understand the conditions of my work: the energies of places, rocks, buildings or plants. The sickness, weakness and insufficiency of the living body is very often the setting for my work, which I treat as a fertile ground of potentiality rather than impossibility. Introducing the weak, the feminine and recognising boundaries (as opposed to unlimited potency and expansion) into public space and crossing the boundaries of the public and the private are perhaps the most controversial aspects of my artistic activity.
My public projects have involved collaborations with institutions such as the Museum of Modern Art in Warsaw (2002 – Greetings from Jerusalem Avenue, 2009, Ravine, PL), CCA Ujazdowski Castle (2007, Oxygenator, PL)1, Galeria Trafo (2008, Airlines, HU), The Showroom (2010, Chariot, UK)2, British Council (2010, Benjamin in Konya, TR), VII Berlin Biennale (2012, Born in Berlin, DE), Royal Society of Arts, Arts Council England (2012, Peterborough Child, UK), Frieze Projects 2012 (2012, Forcing a Miracle, UK), Institute for Contemporary Ideas and Art (2014, Carpet, SE), Frieze Sculpture (2019, The Hatchling, UK), Steirischer Herbst Festival (2020, Night Herons, AT) and VOX Artis Foundation (2022, SORRY, PL). My best known project is Greetings from Jerusalem Avenue (2002 – ), a project that has become one of the symbols of Warsaw3.
The text was written in collaboration with Bogna Stefanska (2022).
1Joanna Rajkowska, video Oxygenator. Grzybowski square in Warsaw, Museum of Modern Art inWarsaw, 2007, see: artmuseum.pl/en/filmoteka/praca/rajkowska-joanna-dotleniacz-plac-grzybowski-w-warszawie.2Joanna Rajkowska, Chariot, „Estrangement” exhibition, The Showroom, 2010, see: theshowroom.org/exhibitions/estrangement.
3See: instagram.com/warszawskapalma/.
4Image: Joanna Rajkowska, All-seeing Eye, 3 channel video projection, 2019, Brasilia, photo by Joanna Rajkowska. Courtesy of the artist.
5Image: Joanna Rajkowska, All-seeing Eye, 3 channel video projection, 2019, Brasilia, photo by Joanna Rajkowska. Courtesy of the artist.
6Image: Joanna Rajkowska, Stones and Other Demons, 2019, photo by Marek Szczepański. Courtesy of the artist.
7Image: Joanna Rajkowska, Avant-garde for Insects, frame from film, 2022, courtesy of the artist.
8Image: Joanna Rajkowska, Cocoons, as part of Critical Practice Parade, 2010, London, photo by Joanna Rajkowska. Courtesy of the artist.
9Image: Joanna Rajkowska, SORRY. Anti-Monument, 2022, Poznań, press materials of the Vox-Artis Foundation. Courtesy of the artist.
10Image: Joanna Rajkowska, Light of the Lodge, 2012, Copenhagen, photo by Joanna Rajkowska. Courtesy of the artist.
11Image: Joanna Rajkowska, Robert Yerachmiel Sniderman, Night Herons, frame from film, 2020-2021. Courtesy of the artist.
12Image: Joanna Rajkowska, Alicja Wysocka, Solstice, 2018, Nowogród, photo by Tomasz Nizielski. Courtesy of the artist.
13Image: Joanna Rajkowska, Rosa’s Passage, 2014, Łódź, photo by Andrew Dixon. Courtesy of the artist.
14Image: Jonna Rajkowska, Rhizopolis, installation - set design for a non-existent science fiction film, 2021, Zachęta - National Gallery of Art, Warsaw, photo by Anna Zagrodzka. Courtesy of the artist.
15Image: Joanna Rajkowska, Chariot, 2010, The Showroom, London, photo by Andrew Dixon. Courtesy of the artist.
16Image: Joanna Rajkowska, Ravine (vision of an impossible public project), 2009, Museum of Modern Art, Warsaw. Courtesy of the artist.
17Image: Joanna Rajkowska, Last summer in Obersalzberg, series of photographs, 2011. Courtesy of the artist.
18Image: Joanna Rajkowska, Umea Volcano (unrealised public project), 2006, Umea, photo by Joanna Rajkowska. Courtesy of the artist.
19Image: Joanna Rajkowska, Umea Volcano (unrealised public project), 2006, Umea, photo by Joanna Rajkowska. Courtesy of the artist.
20Image: Joanna Rajkowska, Greetings from Jerusalem Avenue, 2002-present, Warsaw. Courtesy of the artist.
– urodzona w 1968 roku w Bydgoszczy – mieszka i pracuje w Warszawie i Londynie. Studiowała malarstwo ścienne na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni prof. Jerzego Nowosielskiego, którą ukończyła dyplomem magistry w 1993 roku. Rok wcześniej otrzymała dyplom magistra z historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Artystka rozszerzyła swoją edukację studiując na nowojorskim uniwersytecie SUNY w ramach programu Studio Semester Programme w 1994 i 1995 roku. Artystka otrzymała cenioną w Polsce nagrodę przyznawaną przez tygodnik „Polityka” – Paszport Polityki – w 2007 roku za „niezwykłe projekty realizowane w przestrzeni publicznej, za wyciąganie ręki w kierunku błąkającego się po mieście człowieka” oraz Nagrodę Wielką Fundacji Kultury Polskiej za całokształt twórczości.
Moje najbardziej znane prace to projekty publiczne. Aby je zbudować, wykorzystuję realnie istniejące miejsca, energie, organizmy i materiały. Używam przy tym różnorodnych elementów, takich jak rośliny, budynki, obiekty znalezione, wodę, dym czy dźwięk. Wynikiem mojej pracy są zarówno osie urbanistyczne i projekty architektoniczne, geologiczne fantazje, odkrywki archeologiczne, jak i rzeźby podwodne. Większość moich projektów powstaje, żyje i starzeje się w otwartej przestrzeni, dlatego ich materia to nie tylko materia wszelkich bytów, organicznych i nieorganicznych, wchodzących w ich skład, ale również ich skomplikowane relacje. W ramach projektów publicznych i poza nimi produkuję filmy, fotografie i modele.
Od-swajanie, od-człowieczanie i budowanie relacji to moje główne metody działania. Ich celem jest ograniczenie działalności człowieka, pomnożenie podmiotów sprawczych oraz ludzkich i nie-ludzkich relacji. Traktuję swoje projekty jak organizmy, skupiając się na życiu materii w jej molekularnym wymiarze, na cyklach życiowych, wzroście i starzeniu się. W przekonaniu, że ludzie, jako gatunek, nie byli w stanie utworzyć żywotnej, zrównoważonej kultury, zestawiam ze sobą ludzkie konteksty historyczne i socjopolityczne z życiem innych gatunków. Moje prace wizualizują i kwestionują dychotomię rozdziału natury i kultury, co nierzadko łączy się z mocno wyczuwalną nutą rozczarowania.
Jako kobieta i matka, w swojej pracy często wykorzystuję moje własne ciało, biologiczną maszynę i zarazem narzędzie poznawcze, które pozwala mi wyczuwać i rozumieć warunki pracy: energie miejsc, skał, budynków czy roślin. Choroba, słabość i niewydolność żyjącego ciała jest bardzo często tłem mojej pracy, które traktuję raczej jako płodny grunt potencjalności niż niemożność. Wprowadzenie tego, co słabe, kobiece i rozpoznające granice (w przeciwieństwie do nieograniczonej potencji i ekspansji) do przestrzeni publicznej oraz przekraczanie granic publicznego i prywatnego są być może najbardziej kontrowersyjną stroną mojej artystycznej działalności.
W ramach projektów publicznych współpracowałam z takimi instytucjami, jak Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2002 – Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich [od 2012], 2009, Wąwóz, PL), CSW Zamek Ujazdowski (2007, Dotleniacz, PL)1, Galeria Trafo (2008, Linie lotnicze, HU), The Showroom (2010, Rydwan, UK)2, British Council (2010, Benjamin w Konyi, TR), VII Berlińskie Biennale (2012, Urodzona w Berlinie, DE), Royal Society of Arts, Arts Council England (2012, Dziecko Peterborough, UK), Frieze Projects 2012 (2012, Wymuszając cud, UK), Institute for Contemporary Ideas and Art (2014, Dywan, SE), Frieze Sculpture (2019, Pisklę, UK), Festiwal Steirischer Herbst (2020, Ślepowrony, AT) i Fundacja VOX Artis (2022, SORRY, PL)
Moim najbardziej znanym projektem pozostają Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich (2002), projekt, który stał się jednym z symboli Warszawy3.
Tekst powstał we współpracy z Bogną Stefańską (2022).
1Joanna Rajkowska, wideo Dotleniacz. Plac Grzybowski w Warszawie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, 2007, zob.: artmuseum.pl/pl/filmoteka/praca/rajkowska-joanna-dotleniacz-plac-grzybowski-w-warszawie .2Joanna Rajkowska, Rydwan, wystawa „Estrangement”, The Showroom, 2010, zob.: theshowroom.org/exhibitions/estrangement.
3Instagram Warszawskiej Palmy, zob.: instagram.com/warszawskapalma/.
4Zdjęcie: Joanna Rajkowska, Wszystkowidzące oko, 3 kanałowa projekcja wideo, 2019, Brasilia, fot. Joanna Rajkowska. Dzięki uprzejmości artystki.
15Zdjęcie: Joanna Rajkowska, Rydwan, 2010, The Showroom, Londyn, fot. Adrew Dixon. Dzięki uprzejmości artystki.
