Dorota Nieznalska
– born 1973 in Gdańsk. She is a visual artist, works with photography, sculpture, video and creates installations. She studied at the Faculty of Sculpture of the Academy of Fine Arts in Gdańsk in the studio of Prof. Franciszek Duszeńka and Prof. Grzegorz Klaman; she received her PhD in 2013. She belongs to the critical art current. The artist was sued under Article 196 of the Criminal Code (2002-2010), which she eventually won. She was accused of offending religious feelings, her installation Passion was shown at Wyspa Gallery in Gdańsk, 2001. She lives and works in Gdańsk.
Portrait of the artist by Dariusz Sitek.
I feel that the term ‘art’ is anachronistic. What I do can be defined as activity in various fields, mainly cultural, of course, but also socio-political. From my early school years, because of my very specific interests, I was educated in the broadly defined fields of visual arts, art history, then I practiced critical thinking, gained knowledge. This process, of course, has not ended. It continues. I treat my practice as a constant process of deepening my own knowledge, experience, or experimentation; at the same time, it happens that I work on one project for several years, because, for example, it is necessary to deepen the subject and to access the materials. Particular projects are individual phenomena. I do not create cycles of works, I am not interested in repetitive, mechanical replication of previously made elements. If I decide that I have exhausted a given theme, I end it and look for new motifs1.
However, I am interested in issues concerning historical politics, post-memory, forms of commemoration, restoration of memory, also topics related to remembering/forgetting. I trace the mechanisms of violence, power, forms of oppression of the victims. I try to reach for topics that are ignored, forgotten or in some way falsified by right-wing populists in the official media2.
For many years, I have been successfully implementing projects based on my own research method. It is a concrete way of organising work – in the perspective of a rather extensive research work – which arranges, organises the technique and outlines the method of undertaken activities. For several years I have been teaching this type of practice to students of the Academy of Fine Arts, and I have also given lectures and conducted workshops with young artists. Based on advanced research of source materials, I have realised several diverse projects exploring historical themes. As a result, I have worked in various archives, conducting local or field investigations, e.g. for the Institute of National Remembrance (most branches in Poland), or State Archives – including the State Archives in Helsinki, the Archives of the Jagiellonian University in Krakow, the Archives of the European Solidarity Centre in Gdansk; as well as the Western Institute in Poznan. The prerequisite for this way of working is self-discipline, diligence, and an effort to thoroughly research a given topic.
The simultaneous study of many sources definitely broadens the context of research work. I am far from a propagandist, didactic or moralising message. I am interested in a critical approach to a given issue, lack of thesis, distance and an attempt to undermine the established way of thinking. Working with archival materials teaches humility, as the process of acquiring data and information is, for reasons beyond our control, spread out over time. Many state institutions that I have worked with are very distrustful and reluctant to share or make available their resources, even though they have the status of a common cultural heritage3.
I treat being an artist as a profession and at the same time as my identity. For more than thirty years I have been educating and expanding my knowledge in the field of art. I am a sculptor by profession (Doctor of Fine Arts) and at the same time I identify with what I do, because I do not work on commission, but rather following my own imperative.
Please see other works of the artist:455b5c678.
The text was written in collaboration with Agata Cieślak (2020).
1Image: Dorota Nieznalska, Re - konstrukcja z dnia 16.12.1981 [Re-construction from 16.12.1981], 450 x 265 cm, 430 x265 cm, spatial object, steel, archival materials, in the collection of the European Solidarity Center, Gdańsk. Courtesy of the artist.2Image: Dorota Nieznalska, JUDENFREI stos I, 2019, 600 x 600 x 280 cm, wooden objects (own technique), realization within the framework of XI Festival of art in a Public Space Open City, Lublin, curators Paweł Leszkowicz, Tomasz Kitliński. Courtesy of the artist.
3Zdjęcie: Dorota Nieznalska, Badania SRV Sektion Rassen- und Volkstumsforschung (pamięci mojej Rodziny oraz tych, którzy w 1947 r. doświadczyli przymusowych wysiedleń podczas „Akcji Wisła”)[Research by SRV Sektion Rassen- und Volkstumsforschung (in memory of my family and those who experienced forced evictions during "Operation Vistula" in 1947)], 2018; 758 x 433 x 100 cm, 672 x 83 x 5 cm, installation, steel, ambrotype, glass; echibition "PRZEMOC I PAMIĘĆ Badania SRV Sektion Rassen- und Volkstumsforschung"["VIOLENCE AND MEMORY Research by SRV Sektion Rassen- und Volkstumsforschung"], City Museum, Gdyna, photo Bogna Kociumbas. Courtesy of the artist.
4Image: Dorota Nieznalska, Rassenhygiene. Badania Głównego Urzędu Rasy i Osadnictwa SS, Rasse- und Siedlungshauptamt, RuSHA – (Wartheland)[Rassenhygiene. Research of the SS Main Race and Settlement Office, Rasse- und Siedlungshauptamt, RuSHA - (Wartheland)], 2019-20, 800 x 300 cm, steel, photo prints on steel, old concrete tiles, exhibition "Rassenhygiene" curator Jagna Domżalska, Cultural Centre ZAMEK, Poznań, photo M. Kaczyński. Courtesy of the artist.
5Image: Dorota Nieznalska, Reisefieber – post-German doors (from Gdańsk, German Danzig; Bydgoszcz, German Bromberg; New Lasek, German Neu Laatzig; Zawiercia, German Warthenau; Świdnica, German Schweidnitz; Jelenia Góra, German Hirschberg im Riesengebirge; Łęgowa, German Langenau; Pisarzowic, German Schreibersdorf), 2014, 400 x 270 x 220 cm, installation, exhibition "DISPOSSESSION", curator Michał Bieniek – as part of an official accompanying event 56. la Biennale di Venezia, Palazzo Dona Brusa, Wenecja. Courtesy of the artist.
5bImage: Dorota Nieznalska, Reisefieber – post-German doors (from Gdańsk, German Danzig; Bydgoszcz, German Bromberg; New Lasek, German Neu Laatzig; Zawiercia, German Warthenau; Świdnica, German Schweidnitz; Jelenia Góra, German Hirschberg im Riesengebirge; Łęgowa, German Langenau; Pisarzowic, German Schreibersdorf), 2014, 400 x 270 x 220 cm, installation, exhibition "DISPOSSESSION", curator Michał Bieniek – as part of an official accompanying event 56. la Biennale di Venezia, Palazzo Dona Brusa, Wenecja. Courtesy of the artist.
5cImage: Dorota Nieznalska, Reisefieber – post-German doors (from Gdańsk, German Danzig; Bydgoszcz, German Bromberg; New Lasek, German Neu Laatzig; Zawiercia, German Warthenau; Świdnica, German Schweidnitz; Jelenia Góra, German Hirschberg im Riesengebirge; Łęgowa, German Langenau; Pisarzowic, German Schreibersdorf), 2014, 400 x 270 x 220 cm, installation, exhibition "DISPOSSESSION", curator Michał Bieniek – as part of an official accompanying event 56. la Biennale di Venezia, Palazzo Dona Brusa, Wenecja. Courtesy of the artist.
6Image: Dorota Nieznalska, Heimatvertriebene (wypędzeni z ziem ojczystych)[Heimatvertriebene (Expelled from their native lands)] – post-German door from Lędyczek, German Landeck; Sopot, German Zoppot; Piłaków Wielkie, in German Gross Pillacken; Pawłowice, German Pawlowitz; Wrocław, German Breslau; Lębork, German Lauenburg; Opole, German Oppeln, 2014, 400 x 300 x 300 cm, installation with video, steel structure, video with sound, 13 '(loop), archival materials in the NOMUS collection of the New Art Museum, Gdańsk. Exhibition "Niemcy nie przyszli" ["Germans haven't come"],curator Michał Bieniek, Contemporary Museum, Wrocław, photo Małgorzata Kujda. Courtesy of the artist.
7Image: Dorota Nieznalska, Złote żniwa (fragment)[Golden Harvest (excerpt)], 2018, 300 x 120 cm, 200 x120 cm, 21 x 12 cm, iinstallation with video image, steel, hemp rope, paper, human teeth set in oxidized silver, pr. 925, archival materials courtesy of: Museum of Struggle and Martyrdom in Treblinka, State Archives in Lublin. Courtesy of the artist.
8Image: Dorota Nieznalska, Corona Civica (za zasługi wybitnym obywatelom) [Corona Civica (for merits to outstanding citizens)], 2017, 90 x 90 x25 cm, a sculptural object, steel, fabric, hemp rope, in the collection of the Gdańsk City Gallery (original assembly of the object), photo Dariusz Sitek. Courtesy of the artist.
– urodzona w 1973, Gdańsk. Jest artystką wizualną, zajmuje się rzeźbą, obiektami, instalacją, fotografią oraz wideo. Studiowała na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w pracowni prof. Franciszka Duszeńki i prof. Grzegorza Klamana, w 2013 otrzymała tytuł doktora. Należy do nurtu sztuki krytycznej. Artystce został wytoczony proces sądowy z art. 196 kodeksu karnego (2002-2010), który ostatecznie wygrała. Oskarżono ją o obrazę uczuć religijnych, instalacja Pasja została pokazana w gdańskiej Galerii Wyspa, 2001. Mieszka i pracuje w Gdańsku.
Zdjęcie portretowe artystki Dariusz Sitek.
Mam wrażenie, że pojęcie „sztuka” jest anachroniczne. To, czym się zajmuję można zdefiniować jako aktywność na różnych polach, głównie oczywiście kulturalnym, ale też społeczno-politycznym. Od wczesnych lat szkolnych z racji bardzo konkretnych zainteresowań kształciłam się w kierunku szeroko pojętych sztuk wizualnych, historii sztuki, następnie praktykowałam krytyczny sposób myślenia, zdobywałam wiedzę. Ten proces oczywiście nie zakończył się. Trwa. Swoją praktykę traktuję jako nieustanny proces pogłębiania własnej wiedzy, doświadczenia czy eksperymentowania, równocześnie bywa, że nad jednym projektem pracuję kilka lat, bo np. konieczne jest pogłębienie tematu i dotarcie do materiałów. Poszczególne projekty są jednostkowymi zjawiskami. Nie tworzę cyklów prac, nie interesuje mnie powtarzalne, mechaniczne powielanie wcześniej wykonanych elementów. Jeśli uznam, że wyczerpałam dany wątek, kończę go i szukam nowych motywów1.
Interesuje mnie natomiast problematyka dotycząca polityki historycznej, post pamięci, form upamiętniania, przywracania pamięci, również tematów związanych z pamięcią/zapominaniem. Tropię mechanizmy przemocy, władzy, formy opresji ofiar. Staram się sięgać do tematów, które w oficjalnym obiegu są pomijane, zapominane lub w pewien sposób fałszowane przez prawicowych populistów2.
Od wielu lat z powodzeniem realizuję projekty w oparciu o autorską metodę badawczą. Jest to konkretny sposób organizacji pracy – w perspektywie dość rozbudowanej pracy badawczej –porządkujący, organizujący warsztat, zakreślający metodę podejmowanych czynności. Przez kilka lat tego typu praktyki uczyłam studentów ASP, realizowałam również wykłady i warsztaty z młodymi artystkami i artystami. W oparciu o zaawansowane badania materiałów źródłowych zrealizowałam kilka różnorodnych projektów eksplorujących wątki historyczne. Dzięki temu pracowałam w różnych archiwach, realizując kwerendy miejscowe czy terenowe, m.in. dla Instytutu Pamięci Narodowej (większość Oddziałów na terenie Polski), czy Archiwów Państwowych – w tym również dla Archiwum Państwowego w Helsinkach, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Archiwum Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku; a także dla Instytutu Zachodniego w Poznaniu. Warunkiem tego sposobu pracy jest samodyscyplina, rzetelność, próba gruntownego zbadania danego tematu.
Równoczesne badanie wielu źródeł zdecydowanie poszerza kontekst prac badawczych. Jestem daleka od przekazu propagandowego, dydaktycznego, czy moralizującego. Interesuje mnie krytyczne podejście do badanego zagadnienia, brak tezy, dystans oraz próba podważenia utartego sposobu myślenia. Praca z materiałami archiwalnymi uczy pokory, ponieważ proces pozyskiwania danych, informacji jest z przyczyn niezależnych rozłożony w czasie. Wiele państwowych instytucji z którymi współpracowałam, jest bardzo nieufna i niechętna wobec dzielenia się czy udostępniania swoich zasobów, mimo iż posiadają one status wspólnego dziedzictwa kulturowego3.
Bycie artystką traktuję jako zawód i jednocześnie jako moją tożsamość. Od ponad trzydziestu lat kształcę się i poszerzam wiedzę w ramach sztuki. Z zawodu jestem artystką-rzeźbiarką (doktora sztuk) i jednocześnie utożsamiam się z tym co robię, ponieważ działam nie na zlecenie czy zamówienie, a według własnego imperatywu.
Wybór innych prac artystki:455b5c678.
Tekst powstał we współpracy z Agatą Cieślak (2020).
1Zdjęcie: Dorota Nieznalska, Re - konstrukcja z dnia 16.12.1981, ok. 450 x 265 cm, 430 x265 cm, obiekt przestrzenny, stal, materiały archiwalne w kolekcji Europejskiego Centrum Solidarności, Gdańsk. Dzięki uprzejmości artystki.
