Bożena Grzyb-Jarodzka
– born 1959 in Wrocław – is a painter associated with Luxus, one of the most important art collectives of the 1980s in Poland, whose members make references to current social and political events using the aesthetics of Dadaist collage and pastiche. Her individual work is dominated by portraits, often based on newspaper photographs.
I treat being an artist as my identity and a profession that has helped me survive many times, and also as therapy. I am a painter. I express my relationship to the world through paintings, mainly portraits. I am interested in people, their desires, dreams, experiences and attitudes. I use a full range of colors and I am not afraid of expressive combinations, verging on kitsch. Such balancing on a thin line gives me a thrill of excitement.
In the mid 1980s, when I graduated from the Faculty of Painting, Graphic Arts and Sculpture at the Academy of Fine Arts in Wrocław, the ubiquitous greyness of everyday life and the general hopelessness of the political situation in Poland aroused a longing for a better, inaccessible world, for normality and color. At that time I created emotionally charged paintings, such as Love Will Conquer Death1, Shivers2, and Electric Kiss3, which were at the same time a manifesto of freedom, independence, and a protest against the surrounding reality. The inspiration for these works were film stills from Hollywood productions.
For me, photography provides a starting point for the creation of an image. I use photographs taken by myself or appearing in glossy magazines and daily newspapers. In the nineties I painted many portraits of friends and acquaintances: Luxus Group4. I was also inspired by the works of other female artists and tried to express my “self” through my admiration for them: Frida56, Tamara7, Sophie K8, Georgia9, Olga10. Lately my muses and main characters are women whose actions and attitudes cause significant social effects: Malala11, Waris12, Greta13. The fight against illness, injustice and injustice is also an important theme for me: Aphasia14, Delara15, Love of Yellow to Blue16.
I am a woman and I do what I feel is right – I do not recognize the social roles assigned by others. I am an advocate of equality and as a woman artist I feel neither inferior nor superior to other artists. I have been fortunate not to encounter unequal treatment in the art world. Art is my love and freedom, one of the most important values in life and a way of communicating with the world – a commentary on current affairs, a dream, a vision of the future. It is a universal good.
I manage to reconcile family life and art in such a way that the family is a happiness for me, and not an obstacle to fulfilling my artistic needs. Not all women in Poland can afford such freedom, as shown by the regularly recurring women’s protests, which I wholeheartedly support. We still have a lot to change in terms of equality and freedom: gender equality, equal pay, access to managerial, public and political positions for women, no more discrimination. I cannot accept the imposition of life models and views by an authority that, at the same time, violates the constitution, does not respect animal rights, does not pursue a climate policy, and does not protect nature.
The year 1989 was important in my life, for personal and political reasons – the victory of Solidarity, the almost free elections heralding a new, better tomorrow, and the birth of my first child, marking the beginning of a whole new family life. The Women’s Strike of 2020 seems to me to be similarly groundbreaking in the fight for freedom and basic human rights, this time for women. Women do not give up and this gives me strength17.
Read more about Luxus Group18.
The text was created in collaboration with Bogna Stefanska (2020).
1Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Love Will Conquer Death, acrylic on canvas, 1987, frame from the 1939 film “Gone with the Wind”. Courtesy of the artist.2Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Shivers, acrylic on canvas, 1987, still from the 1954 film “The River of No Return”. Photo courtesy of the artist.
3Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Electric Kiss, acrylic on canvas, 1988. A frame from the 1922 film “Blood on the Sand”, which tells a story of love and passion, but also betrayal and doom. Courtesy of the artist.
4Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Luxus Group, acrylic on canvas, 1995. A series of seven paintings depicting the members of the Luxus group almost full size (1:1). Courtesy of the artist. These are my friends whom I love, respect and admire.
5Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Frida, acrylic on canvas, 2003. Courtesy of the artist. Frida Kahlo is a Mexican painter famous for her self-portraits. The physical pain and suffering she painted on her canvases was directly related to her health issues. She is one of my favorite artists; her painting and heroism impress me. Every now and then I have to paint another portrait of her.
6Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Frida 2, acrylic on canvas, 2012. Courtesy of the artist.
7Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Tamara, acrylic on canvas, 2015. Courtesy of the artist. Tamara Lempicka is the queen of art déco and the femme fatale of the art world. I love her paintings.
8Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Zofia K., acrylic on canvas, 2005. Courtesy of the artist. Zofia Kulik is a Polish sculptor, author of performances, photographs, collages, and installations. Together with Przemyslaw Kwiek she formed the artistic duo KwieKulik. When I first saw her photo collages, I felt I had to paint her, as a tribute to her talent. I used an excerpt from her 1997 work The Magnificence of Self for the painting.
9Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Georgia, acrylic on canvas. Courtesy of the artist. Georgia O'Keeffe is an American painter whose main subjects are flowers, rocks, and shells. O'Keeffe transforms realistic objects into abstract paintings. For this work I used a photograph by Alfred Stieglitz from 1918.
10Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Olga, acrylic on canvas, 2019. Courtesy of the artist. Olga Tokarczuk is a Polish writer, essayist and poet, winner of the 2018 Nobel Prize in Literature. I love her for the views and attitude she shares with the world.
11Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Malala, acrylic on canvas, 2015. Courtesy of the artist. Malala Yousafazi is a Pakistani-born winner of the Nobel Peace Prize (2014). She is an activist for women's rights, especially the right to education.
12Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Waris, acrylic on canvas, 2015. Courtesy of the artist. Waris Derie is a Somali model, UN ambassador fighting for the abolition of the ritual of female circumcision in Third World countries, who herself experienced the ritual at the age of 5.
13Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Greta, acrylic on canvas, 2019. Courtesy of the artist. Greta Thunberg is a Swedish climate activist. In August 2018 she started a protest outside the Swedish parliament building against human activities leading to climate change.
14Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Aphasia, acrylic on canvas, 2015. Courtesy of the artist. The painting is inspired by the story of Karolina Wiktor, a Polish visual artist who, together with Aleksandra Kubiak, forms the performance duo Grupa Sędzia Główny. Karolina Wiktor described her experience with the disease in her poetic, biographical book “In a Volga Across Aphasia. We know each other personally and I am full of admiration for Karolina's victorious battle with the disease and how she translated her experiences into artistic actions.
15Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Delara, acrylic on canvas, 2012. Courtesy of the artist. Delara Darabi is an Iranian painter, graphic artist and poet who was imprisoned at the age of 17. Despite protests and defence provided by Amnesty International, she was sentenced to death and executed for a crime she did not commit.
16Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, Love Yellow to Blue, acrylic on canvas, 2004. Courtesy of the artist. I found this photograph in an American music magazine. I was captivated by the innocence and passion enchanted in this frame.
17Image: Bożena Grzyb-Jarodzka, We've Had Enough, acrylic on cardboard, stencil, 2020. Courtesy of the artist. Work inspired by the Women's Strike and shots from the TV series "The Handmaid's Tale".
18About Grupa Luxus, see: culture.pl/pl/tworca/grupa-luxus.
– urodzona w 1959, Wrocław – malarka związana z grupą Luxus jedną z najważniejszych grup artystycznych lat 80. XX wieku w Polsce, której członkowie odnoszą się do aktualnych wydarzeń społecznych i politycznych, korzystając z estetyki dadaistycznego kolażu i pastiszu. W jej indywidualnej twórczości dominują portrety, do których punkt wyjścia często stanowią zdjęcia z gazet.
Bycie artystką traktuję jako swoją tożsamość i zawód, który wielokrotnie pomagał mi przetrwać, a także jako terapię. Jestem malarką. Wyrażam swój stosunek do świata za pomocą obrazów, głównie portretów. Interesują mnie ludzie, ich pragnienia, marzenia, doświadczenia i postawy. Używam pełnej gamy kolorów i nie boję się wyrazistych zestawień, ocierających się o kicz. Takie balansowanie na cienkiej linii budzi dreszczyk emocji.
W połowie lat osiemdziesiątych, kiedy skończyłam studia na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych, wszechobecna szarzyzna życia codziennego i ogólna beznadzieja sytuacji politycznej w Polsce budziła tęsknotę za lepszym, niedostępnym światem, za normalnością i kolorami. Tworzyłam wtedy obrazy o dużym ładunku emocjonalnym, takie jak Miłość zwycięży śmierć1, Dreszcze2, Elektryczny pocałunek3, jednocześnie będące manifestem wolności, niezależności i kontestacją otaczającej rzeczywistości. Inspiracją dla tych prac były kadry filmowe hollywoodzkich produkcji.
Fotografia stanowi dla mnie punkt wyjścia do powstania obrazu. Korzystam ze zdjęć zrobionych własnoręcznie lub pojawiających się w kolorowych magazynach i codziennej prasie. W latach dziewięćdziesiątych namalowałam wiele portretów znajomych i przyjaciół: Grupa Luxus4. Inspirowały mnie również dzieła innych artystek i próbowałam wyrazić swoje „ja” przez uwielbienie dla nich: Frida56, Tamara7, Zofia K8, Georgia9, Olga10. Ostatnio moimi muzami i głównymi bohaterkami są kobiety, których działania i postawy wywołują istotne skutki społeczne: Malala11, Waris12, Greta13. Istotnym tematem jest dla mnie również walka z chorobą, krzywdą i niesprawiedliwością: Afazja14, Delara15, Miłość żółci do błękitu16.
Jestem kobietą i robię to, co uważam za słuszne – nie uznaję ról społecznych przypisywanych przez innych. Jestem zwolenniczką równości i jako kobieta-artystka nie czuję się ani gorsza ani lepsza od innych artystów. Miałam to szczęście, że nie spotkałam się w świecie sztuki z nierównym traktowaniem. Sztuka jest moją miłością i wolnością, jedną z najważniejszych wartości w życiu i sposobem komunikowania się ze światem – komentarzem do spraw aktualnych, marzeniem, wizją przyszłości. Jest dobrem ogólnoludzkim.
Udaje mi się godzić życie rodzinne i sztukę w taki sposób, że rodzina jest dla mnie szczęściem, a nie przeszkodą w realizowaniu potrzeb artystycznych. Nie wszystkie kobiety w Polsce mogą sobie pozwolić na taką wolność, jak pokazują powtarzające się regularnie protesty kobiet, które z całego serca popieram. W kontekście równości i wolności musimy jeszcze wiele zmienić: równouprawnienie płci, równe płace, dostęp do stanowisk kierowniczych, publicznych i politycznych dla kobiet, koniec z dyskryminacją. Nie mogę zaakceptować narzucania modeli życia i poglądów przez władzę, która jednocześnie łamie Konstytucję, nie szanuje praw zwierząt, nie prowadzi polityki klimatycznej, nie chroni przyrody.
W moim życiu ważny, z powodów osobistych i politycznych, był rok 1989 – zwycięstwo Solidarności, prawie wolne wybory zapowiadające nowe, lepsze jutro a także narodziny mojego pierwszego dziecka, stanowiące początek całkiem nowego życia rodzinnego. Strajk Kobiet w 2020 roku wydaje mi się podobnie przełomowy w walce o wolność i podstawowe prawa człowieka, tym razem dla kobiet. Kobiety się nie poddają i to mi daje siłę17.
Więcej o Grupie Luxus18.
Tekst powstał we współpracy z Bogną Stefańską (2020).
1Zdjęcie: Bożena Grzyb-Jarodzka, Miłość zwycięży śmierć, akryl na płótnie, 1987. Kadr z filmu „Przeminęło z wiatrem” z 1939 roku. Dzięki uprzejmości artystki.
