Aleksandra Ska
– born 1975. In her artistic practice challenges socially and culturally established models of gender identity, affective expression, interpersonal relationships and life roles. She treats installations, videos and objects as visual and sometimes haptic metaphors that aim to transform social and cultural patterns of thought and action. In one of her recent projects, Pandemic, she confronted the global threat of a deadly disease – not through spectacular imagery, but by presenting scientific evidence that turns out to be fiction.
I AM PROUD AND BRAVE BECAUSE…
I was born into a completely average, working class family. My mother and father, with a secondary education, had a cold and undemanding approach to parenting. My greatest inheritance, which I received from my ancestors on both sides, is good skin, beauty, empathy, stubbornness, curiosity and strength of character. Among my most interesting discoveries, I include anarchy in my genes (evidently derived from Mother’s side). My rebellion and its expression exploded in the circumstances of the political changes in Poland after 2015, especially when the leading politicians of the ruling party, together with the episcopate, decided to introduce a law on a total ban on abortion. At that time, I spoke out as an artist, designing a logo called Protest against a complete ban on abortion in Poland123. The symbol with the uterus and the recognisable ‘fuck off’ gesture, where the middle finger takes the shape of a cross, makes it clear from my perspective: the solutions supported by the bishops strike at the safety and the right to self-determination of women. This is my gesture of defiance. Four years have passed, and still the current political system in Poland is bending to pressure from the Church. This year has seen an unprecedented attack on our freedom, and the attack on women’s reproductive rights is an attack on human rights4. Therefore, I am fucking pissed off 567. Utwór na Ścinanie [A Piece on the Wall]8 is another tool I have used for critical thinking on the continuing assaults on women’s rights and the thrashing of nature. In the book Witches, the Invincible Power of Women9, Mona Chollet writes that “Caliban symbolises slaves and slave women, colonised peoples whose exploitation, like the exploitation of women, made possible the primary accumulation indispensable to the flowering of capitalism. The enslavement of women, however, went hand in hand with another subjection closely related to it: the subjugation of nature.”10 My point of view, manifested in this project, gave me strength in feeling my own strength, emancipation and the power of nature, of which I am a part. Art should be a tool for fighting in the name of freedom, equality and democracy, which is why my artistic practice in recent years has focused mainly on these slogans. In accordance with it, I compose the programme of the studio I run at the Academy of Fine Arts1112. I also try to influence the subversion of established social roles (gender) by working with children. In Little Anarchy13141516 I used rainbow-coloured stencils that contain signs and slogans about global issues of today. The result of this workshop is impressive. My dream is to work with children from all over the world so that we can write in their native languages the slogans: Anarchy, Anarcho-feminism, Anti-fascism, Flower of Life, Peace, Genderqueer/Nonbinary, Anti-fascism, Animal Rights.
In Poland today, I am perceived by ultra-right-wing circles as a different, alien, childless, middle-aged woman, a widow, a concubine, contaminated by covid, an artist. I owe the fact that I create something completely different from what the system imposes on me to art. For me, it is a lifestyle that has influenced my intellectual progress, the development of my consciousness in the context of the political and climatic changes taking place. I have travelled around the world, met interesting people, changed my eating habits and rejected factory farming17. I freed myself from my upbringing in the myth of the Catholic Church. Thanks to art and the opportunities it offered , I went from being an average girl to a Woman whose voice is heard. I love myself, and above all, I value my intuition, which has led to one of my most important artistic projects: PANDEMIA [PANDEMIC]1819202122.
I am proud and brave because
IF THEY CUT OFF MY FEET, I WILL GET UP
IF THEY CUT MY KNEES, I WILL WALK
IF THEY CHOP OFF MY LEGS, I WILL RUN
IF THEY CUT OFF MY HANDS, I WILL CLENCH MY FISTS
IF THEY CROP MY ARMS DOWN TO MY ELBOWS, I WILL LEAN ON THEM
IF THEY CUT THEM IN MY ARMS, I WILL EMBRACE THE WHOLE WORLD
IF THEY CUT OFF MY HEAD, I WILL LIFT IT23
Text created in collaboration with Anna Kowalska (2020).
1Image: Aleksandra Ska, Protest Against a Complete Ban on Abortion in Poland, 2016. Courtesy of the artist.2Image: Aleksandra Ska, Protest Against a Complete Ban on Abortion in Poland, 2016. Courtesy of the artist.
3Image: Aleksandra Ska, Protest Against a Complete Ban on Abortion in Poland, 2016. Courtesy of the artist.
4Aleksandra Ska, Protest Against a Complete Ban on Abortion in Poland, 2016, video, see: https://vimeo.com/245641241.
5Image: Aleksandra Ska, I am Fucking Pissed Off, 2018, series. Courtesy of the artist.
6Image: Aleksandra Ska, I am Fucking Pissed Off, 2018, series. Courtesy of the artist.
7Image: Aleksandra Ska, I am Fucking Pissed Off, 2018, series. Courtesy of the artist.
8Image: Aleksandra Ska, Utwór na ścinanie [A Piece on the Wall], 2020, collage. Courtesy of the artist.
9Mona Chollet, Witches, the Invincible Strength of Women, eds Elżbieta Derelkowska, Małgorzata Szczurek, Karakter Publishing House, Kraków 2019.
10Ibid, p.209.
11Image: Studio of Sculpture and Spatial Activities, Faculty of Media Art, Academy of Art in Szczecin, see: https://www.instagram.com/pridp_/. Courtesy of the artist.
12Image: Studio of Sculpture and Spatial Activities, Faculty of Media Art, Academy of Art in Szczecin, see: https://www.instagram.com/pridp_/. Courtesy of the artist.
13Image: Aleksandra Ska, Little Anarchy, 2019. Courtesy of the artist.
14Image: Aleksandra Ska, Little Anarchy, 2019. Courtesy of the artist.
15Image: Aleksandra Ska, Little Anarchy, 2019. Courtesy of the artist.
16Image: Aleksandra Ska, Little Anarchy, 2019. Courtesy of the artist.
17Image: Aleksandra Ska, Pandemic_food, 2020, see: https://www.facebook.com/covidsierpienska/. Courtesy of the artist.
18Image: Aleksandra Ska, Pandemic, 2015, exhibition, see: https://poznanartweek.com/wydarzenia-wystawy/aleksandra-ska-pandemia/?fbclid=IwAR3eYdepxJXo0FlH47m8LHf3Rnb2E3NhgA4cL-MjnUN4y-FFkDgwnA1mtVQ. Courtesy of the artist.
19Image: Aleksandra Ska, Pandemic, 2015, exhibition. Courtesy of the artist.
20Image: Aleksandra Ska, Pandemic, 2015, exhibition. Courtesy of the artist.
21Image: Aleksandra Ska, Pandemic, 2015, exhibition. Courtesy of the artist.
22Image: Aleksandra Ska, Pandemic, 2015, exhibition. Courtesy of the artist.
23Image: Aleksandra Ska, Utwór na ścinanie, [A Piece on the Wall], 2020, text. Courtesy of the artist.
– urodzona w 1975. W swojej praktyce artystycznej podważa społecznie i kulturowo ugruntowane modele płciowej tożsamości, afektywnej ekspresji, relacji międzyludzkich i ról życiowych. Instalacje, filmy wideo czy obiekty traktuje jako wizualne, a czasem również haptyczne metafory, których celem jest przekształcenie społecznych i kulturowych wzorców myślenia oraz działania. W jednym z ostatnich projektów pt. Pandemia zmierzyła się z globalnym zagrożeniem zabójczą chorobą – nie przez spektakularne wyobrażenia, lecz przez prezentację naukowych dowodów, które okazują się fikcją.
JESTEM DUMNA I ODWAŻNA BO…
Urodziłam się w zupełnie przeciętnej, robotniczej rodzinie. Matka i ojciec ze średnim wykształceniem do spraw wychowawczych podchodzili na zimno i bez szczególnych wymagań. Moim największym dziedzictwem, które otrzymałam od przodkiń/ów z obu stron, są: dobra skóra, uroda, empatia, upór, ciekawość i siła charakteru. Do moich najciekawszych odkryć zaliczam anarchię w genach (ewidentnie pochodna ze strony Matki). Mój bunt i jego ekspresja eksplodowały w okolicznościach przemian politycznych w Polsce po 2015 roku, a szczególnie w sytuacji, kiedy czołowi politycy partii rządzącej wraz z episkopatem podjęli decyzję o wprowadzeniu ustawy o całkowitym zakazie aborcji. W tym czasie jako artystka zabrałam głos, projektując logo o nazwie Protest against a complete ban on abortion in Poland123. Symbol z macicą i rozpoznawalnym gestem “fuck off”, gdzie środkowy palec przyjmuje kształt krzyża, z mojej perspektywy stawia sprawę jasno: popierane przez biskupów rozwiązania uderzają w bezpieczeństwo i prawo do samostanowienia kobiet. To mój gest sprzeciwu. Minęły cztery lata, a w dalszym ciągu obecny układ polityczny w Polsce ugina się pod presją Kościoła. W tym roku doszło do bezprecedensowego ataku na naszą wolność, a atak na prawa reprodukcyjne kobiet jest zamachem na prawa człowieka4. W związku z tym po prostu Jestem Wkurwiona567. Utwór na Ścinanie 8 jest kolejnym narzędziem, którego użyłam dla krytycznego myślenia w sprawie nieustających zamachów na prawa kobiet i młócenia przyrody. W książce Czarownice, Niezwyciężona siła kobiet9, Mona Chollet pisze, że „Kaliban symbolizuje niewolników i niewolnice, ludy skolonizowane, których wyzysk, podobnie jak wyzysk kobiet, umożliwił akumulację pierwotną, nieodzowną dla rozkwitu kapitalizmu. Zniewolenie kobiet szło jednak w parze z innym jeszcze, ściśle z nim związanym poddaństwem: opanowaniem natury”10. Mój punkt widzenia w postaci tej realizacji dał mi siłę w poczucie własnej mocy, emancypacji i potęgi natury, której jestem częścią. Sztuka powinna być narzędziem do walki w imię wolności, równości i demokracji, dlatego moja praktyka artystyczna w ostatnich latach skupia się głównie wokół tych haseł. Zgodnie z nią komponuję program pracowni, którą prowadzę na uczelni artystycznej1112. Staram się też wpłynąć na obalenie utrwalonych ról społecznych (gender) poprzez pracę z dziećmi. W Małej Anarchii13141516 użyłam szablonów w kolorze tęczy, które zawierają znaki i hasła dotyczące globalnych problemów współczesności. Rezultat tych warsztatów jest imponujący. Moim marzeniem jest współpraca z dziećmi z całego świata, abyśmy mogli wysprejować w ich rodzimych językach hasła: Anarchia, Anarcho-feminizm, Antyfaszyzm, Kwiat Życia, Pacyfa, Genderqueer/Niebinarność, Antyfaszyzm, Prawa Zwierzęcego Macierzyństwa.
Obecnie w Polsce jestem postrzegana przez ultra-prawicowe środowiska jako inna, obca, bezdzietna kobieta w średnim wieku, wdowa, konkubentka, skażona przez covida, artystka. To, że tworzę zupełnie coś innego, niż narzuca mi system, zawdzięczam sztuce. Jest to dla mnie styl życia, który wpłynął na mój postęp intelektualny, rozwój świadomości w kontekście zachodzących zmian politycznych i klimatycznych. Zwiedziłam prawie cały świat, poznałam ciekawych ludzi, zmieniłam swoje nawyki żywieniowe, odrzucając tym samym chów przemysłowy17. Uwolniłam się od wychowania w micie KK. Dzięki sztuce i możliwościom, jakie mi zaoferowała, z przeciętnej dziewczyny stałam się Kobietą, której głos jest słyszalny. Kocham siebie, a nader wszystko cenię swoją intuicję, dzięki której powstał jeden z najważniejszych projektów artystycznych: PANDEMIA1819202122.
Jestem dumna i odważna bo
JEŚLI ODETNĄ MI STOPY, WSTANĘ
JEŚLI PODETNĄ W KOLANACH, PÓJDĘ
JEŚLI ODRĄBIĄ MI NOGI, POBIEGNĘ
JEŚLI UTNĄ MI DŁONIE, ZACISNĘ PIĘŚCI
JEŚLI SKRÓCĄ RĘCE DO ŁOKCI, OPRĘ SIĘ NA NICH
JEŚLI URŻNĄ JE W RAMIONACH, OBEJMĘ CAŁY ŚWIAT
JEŚLI ZETNĄ MI GŁOWĘ, UNIOSĘ JĄ23
Tekst powstał we współpracy z Anną Kowalską (2020).
1Zdjęcie: Aleksandra Ska, Protest Against a Complete Ban on Abortion in Poland, 2016. Dzięki uprzejmości artystki.5Zdjęcie: Aleksandra Ska, Jestem Wkurwiona, 2018, seria prac. Dzięki uprzejmości artystki.
10Tamże, s.209.
11Zdjęcie: Pracownia Rzeźby i Działań Przestrzennych, Wydział Sztuki Mediów, Akademia Sztuki w Szczecinie, zob. https://www.instagram.com/pridp_/. Dzięki uprzejmości artystki.
