Agnieszka Mastalerz
– born 1991, Łódź. Graduate of the Studio of Spatial Activities of Mirosław Bałka at the Academy of Fine Arts in Warsaw, was a student of Candice Breitz and Eli Cortiñas at Hochschule für Bildende Künste in Brunswick, Adam Broomberg and Oliver Chanarin at HFBK in Hamburg, graduated in cultural studies at the University of Warsaw. Winner of the Hestia Artistic Journey competition, she was in residence at the Futura gallery in Prague. Her works are in the collections of the Fondazione In Between Art Film and the Ergo Hestia Group, as well as in private ones. In her practice, her main focus is mechanisms of control and processes influencing and exploiting an individual. While using photography, video and installations and with her poetic visual language, she analyzes restrictive rules – within intimate relationships, social structures, companies, and towards the natural environment.
Portrait of the artist by Wiktor Malinowski
Aestheticizing the tools of domination
The first work in which I notice interests that continue to this day are Disciplinary Mechanisms1 – a series of studio photographs and static videos on human domination over fauna. I have digitally photographed live traps for rodents and a bird ring in a sterile manner; with a large format camera, I have made pictures of wooden structures set up in the forest for trapping big animals. I used the moving image to record a landscape in which mountains and a lake can divert attention from a fishing net held below the surface of the water by buoys2. I supplemented the whole with a film from a photo trap3, which recorded a deer grazing at night.
A year later I made the video Play Down4, which a veterinarian collects semen from a young stallion to use in an artificial insemination procedure. The grey horse jumps onto an object that seemed to me to be the essence of the mare’s shape and was covered with leather, a material in a sense similar to the animal. As in Mechanisms… I used a wide frame and left the local sound.
I also adopted the position of observer while working on Untitled (Remote Control)5 — topographic series of thermograms depicting the architecture of influential institutions in Warsaw, such as the Parliament or the Constitutional Tribunal. Being an entity subject to their decisions, I wanted to metaphorically reverse the direction of supervision. The thermal imaging camera made it possible to read the energy emitted from selected buildings, which in effect could resemble models. I wanted the formal austerity and monochromatic nature of the photographs to deprive the embodiments of power of their real power and scale.
My portfolio includes two corporate-related projects, including Trajectory of Bodies6 — performative action within the structures of an insurance company. As the winner of the 16th edition of the Hestia Artistic Journey competition, I was able to propose an artistic concept for the funder’s annual report. In opposition to the digitalization of data, I focused on thought as a sphere that is unpredictable and escapes the monitoring of Hestia as an employer and insurer. At my request on a particular day, telematics readers recording the time employees entered and left the building were switched off. In return, employees were allowed to leave anonymous notes next to the readers. 232 of the 2,624 people who were informed took part and put messages with dreams and reasons for fears, sometimes in the form of drawings, into prepared boxes. I have attached some of the cropped responses to the report. I hung them all between transparent boards under the ceiling of the Muzeum nad Wisłą (temporary seat of the Museum of Modern Art) in Warsaw, taking care that they remained unreadable to visitors.
Bloodstream7 is an installation prepared in winter in an office building belonging to the Polpharma pharmaceutical corporation. Together with Michał Szaranowicz, we focused on the movement inside the company and emphasized the organic connection between the architecture and the employees involved in its functioning. In an important communication route of the building, we placed a blue heating cable, which gives off heat to the surroundings, in the form of a vein. With the aesthetics of Bloodstream we referred to the works of Edward Krasiński8 which are in the collection of the Starak Family Foundation, to which the company belongs.
Together we have also prepared the Sluice diploma work9 — a site-specific video installation in the basement of a tenement house in the Praga-Północ district. It was then that we first raised the issue of flow. We referred to the regulation of the social status of people who were to move into the Port Praski housing estate being constructed on the right bank of the Vistula, and those who had lived there, before the project significantly interfered with the previous, specific social fabric, architecture and wildlife surrounding it.
I value the collective search for solutions and the sharing of tasks. At the same time, I do not give up on the independent practice, especially if the work I want to undertake involves an emotional relationship between me and the problem or character. Then I also consult the idea with others. I have learned to use this kind of help in my residency10 and studies abroad, where a lot of importance is attached to the possibility of presentation and, in response, constructive criticism, which at the time seemed exceptional to me, and now I know that this way of supporting myself should not have been surprising. The same goes for the studios of active female artists or the partnership between the tutors and younger artists, which I knew from my studies in Warsaw in isolated cases.
I felt an intimate bond while making a series of packshots presenting thirty pieces of untreated marble “white marianna”11. The name of the raw material comes from the name of the Dutch princess, Marianne of Orange, who in the 19th century started its extraction in the Kłodzko Valley. Thanks to her entrepreneurship and strength of character, the Duchess made her presence felt in important institutions and created her own non-figurative monument – marble was used, among other things, to line the floors of the Polish Parliament building.
Apart from the story of an independent woman, I was also interested in capturing in my photographs the state of the raw material before human intervention, a state that does not yet meet the requirements of consumption. I take up the same subject on the example of plants – both in their cultivation in local gardens1213, as well as larger-scale farms that commercially produce specific species. As in Disciplinary Mechanisms I look at the structures that determine the living organism – the so-called flower supports are rigid structures that give the expected size and shape.
The text was created in collaboration with Magdalena Adameczek (2020).
1Image: Agnieszka Mastalerz, Disciplinary Mechanisms, 2016. Courtesy of the artist.2Image: Agnieszka Mastalerz, Disciplinary Mechanisms, 2016, see: vimeo.com/agnieszkamastalerz/net. Courtesy of the artist.
3Image: Agnieszka Mastalerz, Disciplinary Mechanisms, 2016, see: vimeo.com/agnieszkamastalerz/camera. Courtesy of the artist.
4Image: Agnieszka Mastalerz, Play Down, 2017, exhibition „VISO. Moving Images After Post-Internet”, curator Leonardo Bigazzi, Palazzo Strozzi, Florence. Courtesy of the artist. The video was projected on a screen hanging in a separate room with a tiled floor that also appears in the work itself.
5Image: Agnieszka Mastalerz, untitled (Remote Control), 2017, Artystyczna Podróż Hestii, Museum of Modern Art, Warsaw, see: artmuseum.pl/pl/doc/artystyczna-podroz-hestii-4/18. Courtesy of the artist.
6Image: Agnieszka Mastalerz, Trajectory of Bodies, 2018, see: roczniki.ergohestia.pl/2017/. Courtesy of the artist.
7Image: Agnieszka Mastalerz and Michał Szaranowicz, Bloodstream, 2019, photo Michał Szaranowicz, see: starakfoundation.org/pl/spectra/soon/soon_46. Courtesy of the artist.
8Edward Krasiński, Interwencja, 1995, Starak Family Foundation collection, see: starakfoundation.org/pl/kolekcja/interwencja_1978
9Image: Agnieszka Mastalerz and Michał Szaranowicz, Sluice, 2018, photo Michał Szaranowicz, see: pdp-asp.com/graduates/agnieszka-mastalerz-i-michal-szaranowicz. Courtesy of the artist.
10See: contemporarylynx.co.uk/art-residency-agnieszka-mastalerz-visited-the-brno-house-of-arts-in-czechia
11See: artystycznapodrozhestii.pl/en/annual-report/
12Image: Agnieszka Mastalerz, untitled (supports), 2020, analogue photography. Courtesy of the artist.
13See: guestrooms.xyz/supports/
– urodzona w 1991 w Łodzi. Absolwentka Pracowni Działań Przestrzennych Mirosława Bałki na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, była studentką Candice Breitz i Eli Cortiñas w Hochschule für Bildende Künste w Brunszwiku, Adama Broomberga i Olivera Chanarina w HFBK w Hamburgu, ukończyła kulturoznawstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Laureatka konkursu Artystyczna Podróż Hestii, odbyła rezydencję w galerii Futura w Pradze. Jej prace znajdują się w kolekcjach Fondazione In Between Art Film i Grupy Ergo Hestia, a także w kolekcjach prywatnych. W swojej praktyce skupia się na mechanizmach kontroli oraz procesach wpływających na jednostkę i wyzyskujących ją. Posługuje się poetyckim językiem wizualnym i za pomocą fotografii, wideo i instalacji analizuje reguły — w intymnych relacjach, strukturach społecznych, firmach oraz w stosunku do natury.
Portret artystki fot. Wiktor Malinowski
Estetyzacja narzędzi dominacji
Pierwszą pracą, w której dostrzegam zainteresowania kontynuowane do dzisiaj, są Mechanizmy Dyscyplinarne1 — cykl studyjnych zdjęć i statycznych wideo dotyczących dominacji człowieka nad zwierzętami. W sterylny sposób cyfrowo sfotografowałam małe pułapki żywołowne i obrączkę dla ptaków; za pomocą aparatu wielkoformatowego zrobiłam zdjęcia większym drewnianym konstrukcjom ustawionym w lesie służącym do odłowu dużych zwierząt. Tzw. moving image wykorzystałam do rejestracji krajobrazu, w którym góry i jezioro mogą odwracać uwagę od sieci rybackiej utrzymywanej pod powierzchnią wody dzięki bojom2. Całość uzupełniłam filmem pochodzącym z fotopułapki3, która zarejestrowała pasącego się nocą jelenia.
Rok później zrealizowałam wideo Play Down4, w którym weterynarz pobiera nasienie od młodego ogiera, żeby następnie zastosować je w zabiegu sztucznej inseminacji. Szary koń wskakuje na obiekt, który wydał mi się esencją kształtu klaczy i został pokryty skórą, czyli materiałem w pewnym sensie bliskim zwierzęciu. Tak jak w Mechanizmach… posłużyłam się szerokim kadrem i pozostawiłam lokalny dźwięk.
Pozycję obserwatorki przyjęłam także podczas pracy nad Bez tytułu (Remote Control)5 — topograficznej serii termogramów przedstawiających architekturę wpływowych instytucji w Warszawie, jak Sejm czy Trybunał Konstytucyjny. Będąc jednostką podlegającą ich decyzjom, chciałam w metaforyczny sposób odwrócić kierunek dozoru. Kamera termowizyjna, której użyłam, pozwoliła odczytać energię emitującą z wybranych budynków, które w efekcie mogą przypominać makiety. Zależało mi, żeby oszczędność formalna i monochromatyczność zdjęć odebrała ucieleśnieniom władzy ich rzeczywistą potęgę i skalę.
W moim portfolio znajdują się dwa projekty związane z korporacjami, m.in. Trajectory of Bodies6 — działanie performatywne w strukturach firmy ubezpieczeniowej. Jako laureatka 16. edycji konkursu Artystyczna Podróż Hestii mogłam zaproponować koncepcję artystyczną raportu rocznego fundatora. W kontrze do digitalizacji danych postawiłam na myśli jako sferę, która jest nieprzewidywalna i wymyka się monitorowaniu Hestii jako pracodawcy i ubezpieczyciela. Na moją prośbę konkretnego dnia wyłączono czytniki telematyczne zapisujące godzinę wejścia i wyjścia pracowników do budynku. W zamian, zatrudnieni mieli możliwość pozostawienia obok czytników anonimowych zapisków. 232 z 2624 poinformowanych osób wzięło udział w akcji i wrzuciło do przygotowanych pudełek wiadomości z marzeniami i powodami lęku, czasem w formie rysunków. Kilka wykadrowanych odpowiedzi załączyłam do raportu. Wszystkie, włożone pomiędzy transparentne płyty, powiesiłam pod sufitem warszawskiego Muzeum nad Wisłą, dbając o to, żeby pozostały nieczytelne dla zwiedzających.
Bloodstream7 to instalacja przygotowana zimą w biurowcu należącym do koncernu farmaceutycznego Polpharma. Wspólnie z Michałem Szaranowiczem skupiliśmy się na ruchu wewnątrz firmy i podkreśliliśmy organiczny związek architektury z zaangażowanymi w jej funkcjonowanie pracownikami. W istotnym ciągu komunikacyjnym budynku, na wzór żyły umieściliśmy niebieski przewód grzejny oddający ciepło do otoczenia. Estetyką Krwiobiegu nawiązaliśmy do prac Edwarda Krasińskiego8 znajdujących się w kolekcji Fundacji Rodziny Staraków, do których należy przedsiębiorstwo.
Razem przygotowaliśmy też dyplom Śluza9 — instalację wideo site-specific w piwnicy kamienicy na Pradze-Północ. Wtedy po raz pierwszy poruszyliśmy temat przepływu. Odnieśliśmy się do regulowania statusu społecznego osób mających wprowadzić się na powstające przy prawym brzegu Wisły osiedle Port Praski i tych, które mieszkały na jego terenie wcześniej, zanim zaczęto realizować inwestycję znacznie ingerując w poprzednią, swoistą tkankę społeczną, architekturę i okalającą ją dziką przyrodę.
Cenię kolektywne szukanie rozwiązań i dzielenie się zadaniami. Jednocześnie nie rezygnuję z samodzielnej praktyki, tym bardziej jeśli praca, której chcę się podjąć, wiąże się z emocjonalną relacją pomiędzy mną i problemem albo postacią. Wtedy także konsultuję pomysł z innymi. Korzystanie z takiej pomocy wyniosłam z rezydencji10 i i studiów za granicą, gdzie dużą wagę przywiązuje się do możliwości prezentacji i w odpowiedzi — konstruktywnej krytyki, która wtedy wydawała mi się wyjątkowa, a teraz wiem, że ten sposób wspierania się nie powinien był mnie dziwić. Podobnie pracownie czynnych zawodowo artystek czy partnerska relacja pomiędzy prowadzącymi a młodszymi twórcami, co ze studiów w Warszawie znałam w pojedynczych przypadkach.
Intymną więź czułam wykonując serię packshotów przedstawiających trzydzieści kawałków nieoczyszczonego marmuru “biała marianna”11. Nazwa surowca pochodzi od imienia księżnej Niderlandzkiej, Marianny Orańskiej, która w XIX wieku rozpoczęła jego wydobycie na terenie Kotliny Kłodzkiej. Dzięki swojej przedsiębiorczości i sile charakteru, księżna zaistniała w ważnych instytucjach i stworzyła swój niefiguratywny pomnik — marmur zastosowano m.in. do wyłożenia podłóg w budynku Sejmu.
Oprócz historii niezależnej kobiety, interesowało mnie też utrwalenie na zdjęciach stanu surowca przed ingerencją człowieka, takiego, który jeszcze nie spełnia wymagań konsumpcyjnych. Ten sam temat podejmuję na przykładzie roślin — zarówno w ich hodowli w lokalnych ogrodach1213, jak i większych skalą gospodarstwach produkujących komercyjnie konkretne gatunki. Podobnie jak w Mechanizmach Dyscyplinarnych przyglądam się strukturom, które determinują żywy organizm — tak zwane podpory na kwiaty to sztywne konstrukcje nadające oczekiwany rozmiar i kształt.
Tekst powstał we współpracy z Magdaleną Adameczek (2020).
1Zdjęcie: Agnieszka Mastalerz, Mechanizmy Dyscyplinarne, 2016. Dzięki uprzejmości artystki.9Zdjęcie: Agnieszka Mastalerz i Michał Szaranowicz, Śluza, 2018, zdj. Michał Szaranowicz, zob. pdp-asp.com/graduates/agnieszka-mastalerz-i-michal-szaranowicz. Dzięki uprzejmości artystki.
11Zob. artystycznapodrozhestii.pl/en/annual-report/
12Zdjęcie: Agnieszka Mastalerz, bez tytułu (supports), 2020, fotografia analogowa. Dzięki uprzejmości artystki.
